Βουτιά στο μεγάλο μυστήριο

Κομμάτια από τον λεγόμενο μηχανισμό των Αντικυθήρων, άλλα ευρήματα, που θα επιτρέψουν τον εντοπισμό της πόλης από όπου ξεκίνησε το πλοίο, καθώς και περισσότερα ναυάγια αναζητούν αρχαιολόγοι στον βυθό των Αντικυθήρων. Μια νέα αρχαιολογική αποστολή, από Βρετανούς και Έλληνες επιστήμονες, ξεκίνησε στη μικρή νήσο, όπου το 1900 εντοπίσθηκε από Έλληνες σφουγγαράδες το μεγάλο ναυάγιο με τα θαυμαστά αρχαία.

Δύο χιλιάδες χρόνια πριν, ένα ρωμαϊκό πλοίο είχε βυθιστεί στην περιοχή με όλους τους αμύθητους και τότε και τώρα ελληνικούς θησαυρούς που μετέφερε περί το 70-60 π.Χ. από τη μικρασιατική ακτή: αγάλματα, χάλκινα και μαρμάρινα, κοσμήματα, ο μηχανισμός των Αντικυθήρων, αλλά και απλά σκεύη των μελών του πληρώματος ανελκύσθηκαν στη συνέχεια από τους αρχαιολόγους που εκλήθησαν να πραγματοποιήσουν την έρευνα.

Επρόκειτο για το πρώτο ναυάγιο που εντόπιζαν. Ανάμεσα στα υπέροχα αρχαία έργα τέχνης είναι και ο Έφηβος των Αντικυθήρων, που κοσμεί τις συλλογές του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, αλλά και σημαντικά γλυπτά, άλλα ακέραια και άλλα μισοφαγωμένα από τη θάλασσα που μπορεί να δει κανείς στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, στην ειδική περιοδική έκθεση.

Το ναυάγιο βρίσκεται σε βάθος 60 μέτρων, μέσα στα παγωμένα, διαρκώς ταραγμένα νερά και ανάμεσα σε βράχια - ένα δυσπρόσιτο μέρος. Έτσι, η επιχείρηση που πραγματοποιήθηκε κάτω από δύσκολες συνθήκες και με ανεπαρκή εξοπλισμό - δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Ούτε ο Ζακ Κουστό, που έκανε έρευνες το 1978, κατάφερε πολλά. Αυτές τις μέρες, εφοδιασμένοι με την πιο σύγχρονη τεχνολογία κατάδυσης, οι επιστήμονες επέστρεψαν. Ο Μπρένταν Φόλεϊ, αρχαιολόγος εναλίων ερευνών από το Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο Woods Hole στη Μασαχουσέτη, είναι ο επικεφαλής. Στους συνεργάτες του ανήκει και ο Θεοτόκης Θεοδούλου της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων.

Η ομάδα άρχισε μια έρευνα διάρκειας τριών εβδομάδων χρησιμοποιώντας αναπνευστικές συσκευές κλειστού κυκλώματος, οι οποίες ανακυκλώνουν το αχρησιμοποίητο οξυγόνο της κάθε ανάσας και επιτρέπουν στους δύτες να παραμένουν για περισσότερη ώρα σε μεγάλο βάθος. Θα ψάξουν σε όλη την περίμετρο του νησιού, περίπου 17 ναυτικά μίλια, χρησιμοποιώντας προωστήρες τύπου Τζέιμς Μποντ για να κινούνται πιο γρήγορα.

Στόχος είναι να ερευνηθεί ενδελεχώς και για πρώτη φορά η θέση του ναυαγίου, προκειμένου να απαντηθεί οριστικά το ερώτημα του τι έχει απομείνει σε αυτό αλλά και να ελεγχθεί η πλαγιά, όπου οι σφουγγαράδες μαρτυρούσαν πως είχαν δει αγάλματα. Επίσης, να διερευνηθεί κατά πόσον υπάρχουν και άλλα ναυάγια.

Μια μεγάλη ελπίδα τους αφορά τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων, καθώς δεν έχουν βρεθεί ακόμη όλα τα τμήματά του. Πρόκειται για μια εικασία, αλλά η έρευνα θα στοχεύσει και σε αυτό. Όπως επίσης, στην πιθανότητα να υπήρχε και δεύτερος μηχανισμός στο ίδιο ναυάγιο.

Μέχρι τον Απρίλιο

Η περιοδική έκθεση στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο θα λειτουργεί μέχρι τον Απρίλιο του 2013. Ειδική έκθεση με φωτογραφίες και άλλο πληροφοριακό υλικό υπάρχει στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος».

Πηγή: ethnos