Υποβρύχιο «Jantina»: Εντοπίστηκε και η πλώρη – Σπάνια ιστορικά ντοκουμέντα φέρνει στο φως η ομάδα του Κώστα Θωκταρίδη

Την πλώρη του ιταλικού υποβρυχίου «Jantina» που βυθίστηκε κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς και μοναδικά ντοκουμέντα φέρνει στο φως η ερευνητική ομάδα του Κώστα Θωκταρίδη, ολοκληρώνοντας έτσι το παζλ της ιστορίας του. Το «Jantina» είχε βυθιστεί στις 5 Ιουλίου 1941 από τις τορπίλες του βρετανικού υποβρυχίου «HMS Torbay».

Τον Νοέμβριο του 2021 το ιταλικό υποβρύχιο είχε εντοπιστεί από τον Κ. Θωκταρίδη και την ομάδα του νότια της Μυκόνου, σε βάθος 103 μέτρων.

Όπως διαπιστώθηκε, το υποβρύχιο κείτεται στο βυθό με κλίση 53 μοιρών αριστερά, ενώ διακρίνεται ο πυργίσκος και το χαρακτηριστικό πυροβόλο καταστρώματος 102 χιλιοστών. Τα περισκόπια είναι κατεβασμένα και η ανθρωποθυρίδα του πυργίσκου είναι ανοιχτή. Η πλώρη του, όμως, είχε αποκοπεί από το υπόλοιπο υποβρύχιο όταν αυτό βυθίστηκε μετά από ναυμαχία με το βρετανικό «HMS Tοrbay».

Δυόμισι χρόνια μετά την αρχική ανακάλυψη του υποβρυχίου, σε μεγάλη απόσταση από το υπόλοιπο σκάφος, βρέθηκε και ταυτοποιήθηκε η πλώρη του «Jantina». Βρίσκεται σε βάθος 103 μέτρων και ακουμπά στο βυθό με την αριστερή πλευρά. Παρότι έχουν περάσει 83 χρόνια από την ημέρα της βύθισης, η κατάσταση της πλώρης είναι εξαιρετική.

«Στην πραγματικότητα μιλάμε για δύο τμήματα ναυαγίου, την πλώρη και το υπόλοιπο τμήμα του υποβρυχίου, που είναι και το μεγαλύτερο σε μήκος. Ενώ η πλώρη βυθίστηκε αμέσως, το υπόλοιπο υποβρύχιο συνέχιζε να πλέει και βυθίστηκε αρκετά αργότερα διανύοντας μια σημαντική απόσταση στην επιφάνεια της θάλασσας. Είναι χαρακτηριστικός ο ανθυποβρυχιακός κόφτης που διαθέτει αυτός ο τύπος υποβρυχίου στην πλώρη. Διακρίνονται επίσης οι κλειστοί τορπιλοσωλήνες, κάτι που φανερώνει ότι το “Jantina” δεν ήταν σε πολεμική έγερση άρα δεν είχαν αντιληφθεί τον κίνδυνο από το βρετανικό υποβρύχιο» δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Κώστας Θωκταρίδης.

Έρευνα στα αρχεία – Φωτίζοντας νέες πτυχές της ιστορίας

Η ομάδα ολοκλήρωσε την έρευνα και σε ιστορικό επίπεδο, συλλέγοντας στοιχεία από πρωτογενείς πηγές και φέρνοντας στο φως σπάνια ντοκουμέντα από ιταλικά, βρετανικά και γερμανικά αρχεία.

Στο τελευταίο του ταξίδι το «Jantina» είχε αποπλεύσει από τη Λέρο. Στο υποβρύχιο επέβαιναν 48 άτομα. Το απόγευμα της 5ης Ιουλίου 1941 έπλεε στην επιφάνεια νότια της Μυκόνου, με τελικό προορισμό την Μεσίνα της Ιταλίας.

Στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή περιπολούσε το βρετανικό «HMS Torbay», το οποίο –σύμφωνα με το πολεμικό ημερολόγιο που συνέταξε ο κυβερνήτης του αμέσως μετά την επίθεση– εντόπισε το «Jantina» από απόσταση τεσσάρων ναυτικών μιλίων, σήμανε συναγερμό, και όντας σε περισκοπικό βάθος, πήρε θέση επίθεσης.

Η αναμέτρηση δύο υποβρυχίων είναι σπάνιο ναυτικό γεγονός.

Στις 20:16 εξαπέλυσε τορπιλική επίθεση με μια δέσμη 6 τορπιλών από απόσταση 1.500 γιαρδών. Παρά την απέλπιδα προσπάθεια του πληρώματος του ιταλικού υποβρυχίου να τις αποφύγει, αυτό δεν κατέστη δυνατόν. Οι δύο πρώτες πέρασαν μπροστά από το ιταλικό υποβρύχιο χωρίς να βρουν στόχο. Στις 20:17 όμως, η δεύτερη ομάδα τορπιλών βρήκε στόχο και δημιούργησε πολύ ισχυρή έκρηξη κόβοντας ένα μεγάλο τμήμα της πλώρης του υποβρυχίου.

Ένα γερμανικό JU 52 που πετούσε από τη Ρόδο προς την Αθήνα είδε το «Jantina» να χτυπιέται από τορπίλη, και μια δεύτερη τορπίλη να εκρήγνυται στην ακτή. Το γερμανικό αεροσκάφος σήμανε συναγερμό, και τρία σκάφη τύπου MAS από τη Σύρο και ένα μηχανοκίνητο σκάφος από τη Σάμο καθώς και τρία υδροπλάνα από τη Ρόδο και τη Λέρο κατευθύνθηκαν στην περιοχή.

Λίγο πριν βυθιστεί το «Jantina», πάνω από 20 από τους συνολικά 48 επιβαίνοντες κατάφεραν να πέσουν στη θάλασσα, όμως τελικά μόνο δύο αξιωματικοί και τέσσερις υπαξιωματικοί κατάφεραν να φτάσουν στην Δήλο μετά από έξι έως επτά ώρες κολύμβησης. Οι επιζώντες μεταφέρθηκαν αργότερα με υδροπλάνο στον Πειραιά. Ανάμεσα στους 42 άνδρες που σκοτώθηκαν ήταν και ο κυβερνήτης του υποβρυχίου Vincenzo Politi, το σώμα του οποίου ανασύρθηκε μετά από έρευνες.

Η ταυτότητα του υποβρυχίου «Jantina»

Το «Jantina» καθελκύσθηκε το 1932 στη La Spezia της Ιταλίας και ήταν κλάσης Argonauta. Το μήκος του ήταν 61,5μ., το πλάτος 5,65μ., και το εν καταδύσει εκτόπισμά του ήταν 810 τόνοι. Στην επιφάνεια είχε ικανότητα μέγιστης ταχύτητας πλεύσης 14 κόμβους, ενώ σε κατάδυση 8. Το μέγιστο επιχειρησιακό του βάθος ήταν τα 80 μέτρα. Ο οπλισμός του αποτελούνταν από τέσσερις τορπιλοσωλήνες στην πλώρη και 2 στην πρύμνη. Επίσης διέθετε ναυτικό πυροβόλο καταστρώματος 102/35.