Σίγουρα στις φυλακές καταλήγουν άνθρωποι που έχουν διαπράξει κάποιο ποινικό αδίκημα. Δεν είναι όμως ούτε όλα τα αδικήματα ίδια, ούτε οι συνθήκες κάτω από τις οποίες έχουν διαπραχθεί και φυσικά δεν είναι όλοι οι άνθρωποι ίδιοι.
Τα σωφρονιστικά ιδρύματα, όπως λέγονται οι φυλακές, δεν μπορούν να επιτυγχάνουν πάντα αυτό τους το στόχο: Το σωφρονισμό. Υπάρχουν όμως άνθρωποι, παραβάτες, που συνειδητοποιούν το σφάλμα τους, αποδέχονται την ποινή τους ως αποτέλεσμα των πράξεων τους και επιθυμούν διακαώς μια δεύτερη ευκαιρία. Όλοι άλλωστε δεν ζητήσαμε κάποια στιγμή της ζωής μας μια δεύτερη ευκαιρία;
Ο σκηνοθέτης Στάθης Γράψας, εδώ και αρκετά χρόνια, μέσω του Εργαστηρίου Προσωπικής Ανάπτυξης Κρατουμένων δίνει σε τρόφιμους φυλακών την δυνατότητα μιας άλλης οπτικής. Όπως λέει στο pontosnews.gr:
«Δεν έχω αυταπάτες. Είμαι εκεί για ένα συγκεκριμένο λόγο. Πιστεύω όμως ότι ως άνθρωποι αξίζουμε να νιώθουμε ανθρώπινα. Να νιώθουμε ότι ακόμα έχουμε ελπίδα. Ότι μπορούμε να αλλάξουμε».
Η δημιουργία του Εργαστηρίου Προσωπικής Ανάπτυξης Κρατουμένων είναι μια δική σας πρωτοβουλία που την αγκάλιασε το Εθνικό Θέατρο και τη στηρίζουν μέχρι σήμερα πολλοί φορείς. Ποια δική σας ανάγκη οδήγησε στη σύστασή του;
Η ανάγκη ξεκίνησε το 2010 με την κρίση. Όταν ξέσπασε η κρίση και ήμασταν όλοι μουδιασμένοι. Βλέποντας πόσο βαθιά ήταν η κρίση και σε πολλά επίπεδα, έκανα μια απλή ερώτηση: Σ’ αυτήν την κρίση, σε ποιον θα σταθώ εγώ δίπλα, ως καλλιτέχνης, ως ένας συνειδητοποιημένος άνθρωπος, εγώ ποιον θα στηρίξω;
Δούλευα τότε. Ήθελα όμως να προσφέρω. Ένιωθα την ανάγκη να προσφέρω. Σκέφτηκα λοιπόν πως θα μπορούσα να αξιοποιήσω την εμπειρία που είχα στο Λονδίνο (από το 2000) για την εκπαίδευση ηθοποιών στις φυλακές, σε αναμορφωτήρια, ιδρύματα, νοσοκομεία. Ήταν ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης καλλιτεχνών σ’ αυτούς του τομείς και μου άνοιξε έναν καινούργιο δρόμο σε σχέση με την τέχνη μου και τη συμμετοχή μου στην κοινωνία.
Μετά την εκπαίδευση στο Λονδίνο, το δεύτερο σκέλος ήταν η πρακτική εφαρμογή. Έτσι βρέθηκα στο Βελιγράδι, το 2001. Ακριβώς μετά τον πόλεμο. Πήγα σε ιδρύματα για ορφανά και άστεγα παιδιά όλων των ηλικιών. Αυτή η εμπειρία με έχει σημαδέψει μπορώ να πω. Αναζητούσα πάλι την ευκαιρία να εφαρμόσω ξανά όλα αυτά που έμαθα. Να έρθω κοντά με τους ανθρώπους.
Να υποθέσω πως η εμπειρία αυτή σας πρόσφερε κάτι και ως άνθρωπο.
Ένιωθα χρήσιμος. Για έναν άνθρωπο που δεν έχει οικογένεια, δεν έχει σπίτι. Είχε όμως την ανάγκη μιας καινούργιας επαφής. Όλο αυτό εμένα με γέμιζε πολύ και με έκανε να νιώθω πραγματικά χρήσιμος. Ήταν θεραπευτικό το πλαίσιο. Ήταν μια εμπειρία που μου έδωσε μια καινούργια οπτική.
Όταν γύρισα από το Βελιγράδι έλεγα στα παιδιά πως θα τα ξαναδώ. Κόπηκε η χρηματοδότηση όπως συμβαίνει συνήθως, ήρθε και η κρίση, και τελικά πήγα στις φυλακές του Αυλώνα για να συνεχίσω.
Με ποιο τρόπο πιστεύετε ότι η τέχνη μπορεί να λειτουργήσει θετικά στους κρατούμενους;
Υπάρχει ανάγκη από τον καλλιτέχνη να είναι σε μια εγρήγορση. Πρέπει να έχουμε αντανακλαστικά σε σχέση με την εποχή μας. Δεν πάμε ερήμην, ξέρουμε πως πάμε σε ανθρώπους που ζουν σε συνθήκες εγκλεισμού. Άρα αυτό που λαμβάνουμε υπόψιν είναι οι δικές τους ανάγκες. Και πως μπορώ εγώ να βοηθήσω με τις γνώσεις που έχω.
Σίγουρα τους βοηθάει. Συνήθως είναι άνθρωποι που δεν είχαν ασχοληθεί στο παρελθόν με κάτι παρόμοιο. Είχαμε δοκιμάσει τέτοιους εναλλακτικούς τρόπους έκφρασης. Είναι μια δυνατή εμπειρία για αυτούς. Τους ανοίγει τα μάτια. Τους δίνει μια άλλη οπτική. Ό,τι υπάρχει και αυτός ο τρόπος επικοινωνίας.
Όταν βιώνουμε κάτι καινούργιο καταγράφεται μέσα μας πολύ έντονα. Απεναντίας όταν κάνω κάτι που έχω δει στην τηλεόραση ή κάπου αλλού, ή παριστάνω κάτι που δεν είμαι, δεν το κάνω ολοκληρωτικά. Το ΕΠΑΚ (Εργαστήρι Προσωπικής Ανάπτυξης Κρατουμένων) ασχολείται με τις δικές τους βιωματικές εμπειρίες. Ξεκινάμε από την ανάγκη ότι έχουν κάτι να πουν.
Πώς σας αντιμετώπισαν αρχικά οι κρατούμενοι όταν τους είπατε για το πρόγραμμα;
Ο εγκλεισμός είναι κάτι σκληρό. Δεν μπορεί κανείς να αντιληφθεί πως είναι να στερείσαι την ελευθερία σου. Κάποιος, πολύ σωστά για μένα, χαρακτήρισε τον εγκλεισμό ως ένα μικρό θάνατο. Όλοι μας από τη φύση μας θέλουμε να είμαστε ελεύθεροι. Οι άνθρωποι που στερούνται την ελευθερία τους αρχίζουν να είναι καχύποπτοι. Αλλάζει ο τρόπος που βλέπουν τα πράγματα.
Δεν τους είπα ποτέ τη λέξη θέατρο. Το θέατρο δεν είναι κάτι που κάνει κανείς μέσα στη φυλακή.
Είναι κάποια πράγματα που το Εργαστήρι πρέπει να δουλέψει. Το ό,τι δεν ασχολούμαστε με το εγώ, με το να προωθήσω την εικόνα που έχω ως σκληρή αλλά έπρεπε να ενταχθούν σε μια ομάδα και να γίνουν μέλη της. Αυτό νομίζω είναι κάτι που χρειάζονται. Χρειάζονται πλαίσιο αυτά τα άτομα. Προσεκτικά και με αγάπη, με κατεύθυνση. Επειδή σκεφτόταν μόνο τον εαυτό τους, κατέληξαν εκεί που είναι. Άρα ουσιαστικά έπρεπε να επαναπροσδιορίσουν τη συμμετοχή τους στο κοινωνικό σύνολο.
Ξεκινήσαμε από μια μικρή ομάδα. Με τη βίαιη αυτή εικόνα του κρατούμενου, του σκληρού που στη φυλακή στρέφεται στη γυμναστική. Από τη μια αυτό είναι τρόπος εκτόνωσης αλλά από την άλλη φροντίζουν να δείχνουν με τα βάρη που κάνουν ότι είναι πολύ δυνατοί και αντέχουν. Στην πραγματικότητα αυτό τους καταστρέφει. Είναι σαν να αυτοστιγματίζονται. Βγαίνουν έξω και η εικόνα τους φωνάζει ότι έκαναν φυλακή.
Όλες οι ομάδες, πλην του Ψυχιατρείου Κρατουμένων Κορυδαλλού που παίρνουν ειδικές φαρμακευτικές αγωγές που δεν τους επιτρέπουν να έχουν ένα σώμα λειτουργικό καθώς τα φάρμακα επηρεάζουν τη μνήμη, το βάρος, στους υπόλοιπους κρατούμενους ξεκινάμε με ένα ξεκλείδωμα για να μπορούν να μάθουν καινούργια πράγματα, να συντονίζουν το σώμα τους. Είναι ανάγκη να γίνει αυτό. Είναι και ένα κλειδί που αυτοί καταλαβαίνουν. Είναι και επειδή πολλοί είναι ξένοι. Οι ασκήσεις είναι κάτι που καταλαβαίνουν όλοι. Βλέπετε εδώ, δεν είναι η γλώσσα το κλειδί.
Αυτό δεν δυσκόλεψε την επικοινωνία; Εδώ δεν είναι μόνο η γλώσσα διαφορετική αλλά και η κουλτούρα. Φαντάζομαι και αυτό παίζει ρόλο.
Όντως υπήρχαν δυσκολίες και από πολύ νωρίς θα έλεγα. Όμως στην πορεία άρχισαν να το ξεπερνούν οι ίδιοι. Μάλιστα κάποιοι που γνώριζαν τη γλώσσα, μετέφραζαν στους άλλους. Έτσι άρχισε να λειτουργεί και η ομάδα. Αυτό είναι και το ζητούμενο. Όλο αυτό τους έδεσε. Τους άρεσε. Έβρισκαν νόημα. Ξέφευγαν. Άρχισε να τους ενδιαφέρει αυτό που γίνεται.
Έχετε συνήθως απώλειες κατά τη διάρκεια του προγράμματος ή προσέρχονται και άλλοι;
Σίγουρα αλλάζει σύνθεση η ομάδα. Σε κάποιες περιπτώσεις επειδή γίνονται μεταγωγές σε άλλες φυλακές, άλλες φορές γιατί τιμωρούνται οπότε είναι σε πειθαρχία και δεν έρχονται, άλλοι είναι σε άδεια και επιστρέφουν, υπάρχει όμως ο πυρήνας που είναι σταθερός.
Εγώ δεν επιλέγω ποιος θα έρθει, ούτε διώχνω κανέναν. Έρχεται όποιος θέλει. Δοκιμάζει και αν αντέχει, γιατί είναι απαιτητικό το πρόγραμμα, μένει.
Υπάρχουν δηλαδή κάποιοι που φεύγουν γιατί δεν μπορούν να το διαχειριστούν;
Ναι. Βέβαια. Είναι κάποιοι που λένε ότι βαριούνται και δεν θέλουν να κουράζονται. Θέλουν να αράξουν και να μην ασχοληθούν με τίποτα άλλο. Υπάρχουν όμως άλλοι που έρχονται σταθερά γιατί βλέπουν πως γίνεται κάτι καλό. Γιατί ξεφεύγουν από τη ρουτίνα της φυλακής. Αυτοί που μένουν είναι πραγματικά πολύ δοσμένοι σ’ αυτό.
Αυτοί που μένουν, από την εμπειρία σας με ποιο τρόπο «αλλάζουν» βιώνοντας τη διαδικασία αυτή καθώς ολοκληρώνεται ο κύκλος της;
Βλέπω να «μαλακώνουν». Ενώ στην αρχή έχουν ένα έντονο καχύποπτο βλέμμα, του τύπου: «Τι ήρθες να κάνεις εδώ, τι να μας πεις και εσύ τώρα», σιγά σιγά «ανοίγει» το μάτι, «καθαρίζει» το μάτι. Αρχίζουν και ενδιαφέρονται για τους υπόλοιπους της ομάδας. Αποκτούν ενσυναίσθηση.
Στην αρχή είναι ο καθένας ξεχωριστά για τον εαυτό του. Σταδιακά αρχίζουν και συμβιώνουν για αυτό το δίωρο σε εβδομαδιαία βάση, ανελλιπώς. Και αυτό είναι μια ανάγκη τους. Η συστηματική επαφή χωρίς κενά. Αλλιώς αν περιμένουμε εμείς να αλλάξει αυτός ο κόσμος και εγώ σκεφτώ: «Εντάξει θα πάω όταν μπορώ», δεν θα λειτουργήσει όλο αυτό, τότε και εκείνοι θα πουν: «Και αυτός μας πούλησε. Έρχεται όποτε θέλει και τον βολεύει. Άρα γιατί να κάνω εγώ προσπάθεια;»
Είμαστε απέναντι τους σταθερά και συνέχεια. Έτσι και αυτοί σκέφτονται ότι όντως, κάτι γίνεται εδώ πέρα. Πρέπει να είμαστε και πρότυπα για αυτά τα παιδιά.
Εσείς έχετε αλλάξει ως άνθρωπος σε σχέση με τον τρόπο που βλέπετε κάποια πράγματα;
Σίγουρα με έχει κάνει να είμαι σε εγρήγορση σε σχέση με τις ανάγκες του άλλου. Κάνω μια αυτοκριτική πιο συχνά. Ακούω τι λέει ο άλλος απέναντι μου. Είμαι αλληλέγγυος με αυτό που λέω; Του ζητάω παράλογα πράγματα;
Με βάζει στη διαδικασία πραγματικά γιατί εγώ έχω έξι ομάδες τώρα, μπορεί να βλέπω και 60 άτομα την εβδομάδα και πρέπει να ξέρω για τον καθένα πώς είναι, τι κάνει, ποια είναι η ανάγκη του. Έχω έναν πίνακα στο σπίτι που γράφει: Η πιο σημαντική ερώτηση σήμερα για τον άνθρωπο είναι: «Τι κάνουμε για τους άλλους». Για τον άνθρωπο απέναντι μας.
Η επαφή μου με τους ανθρώπους αυτούς με έχει κάνει να είμαι διαθέσιμος για τον άλλον, σε εγρήγορση με προκαλεί να ανταπεξέλθω.
Είναι δύσκολο αυτό. Δεν είναι εύκολο σε καμία περίπτωση. Οι ομάδες είναι τελείως διαφορετικές μεταξύ τους. Υπάρχει μια τεράστια γκάμα ανθρώπων. Όλη αυτή η πρόκληση μου αρέσει. Με εξιτάρει.
Υπάρχει κάτι που να σας έχει δυσκολέψει;
Σε ό,τι αφορά το δικό μου κομμάτι, τη δίωρη εβδομαδιαία επαφή που έχω με κάθε ομάδα, δεν νιώθω ότι δυσκολεύομαι σε κάτι. Τα εμπόδια που αντιμετωπίζω, είτε είναι από το σύστημα είτε είναι από τον κόσμο μέσα που θεωρώ πως είναι απόλυτα συνεργάσιμοι. Ακόμα και η αρχική επιφύλαξη και καχυποψία που υπήρχε, έχει ξεπεραστεί.
Θεωρώ πως η δυσκολία είναι από εκεί και μετά. Βγαίνοντας από τη φυλακή. Τα κενά του συστήματος που εγώ δεν μπορώ να καλύψω. Δεν είμαι σε αυτή τη θέση. Η ειδικότητα μου δεν είναι ούτε κοινωνικός λειτουργός, ούτε ψυχολόγος ή ψυχίατρος. Η δική μου δουλειά τελειώνει μέσα στη φυλακή. Καμιά φορά θέλω να βοηθήσω παραπάνω αλλά δεν είναι στην αρμοδιότητά μου. Ή να συνεργαστώ με την ΕΠΑΝΟΔΟ (σ.σ.: ΝΠΙΔ για την επανένταξη αποφυλακιζόμενων υπό την εποπτεία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη), ώστε βγαίνοντας να έχουν ένα ξενοδοχείο για λίγες ημέρες. Η εύρεση δουλειάς και στέγης είναι το δύσκολο κομμάτι.
Η ελευθερία είναι κάτι που θεωρείται αυτονόητο για τους περισσότερους ανθρώπους. Η στέρησή της είναι αυτή που μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε την αξία της. Έχετε νιώσει ποτέ ότι με τα μαθήματα οι κρατούμενοι νιώθουν να «δραπετεύουν» προσωρινά από τα κελιά τους;
Είναι έτσι όπως τα λέτε. Την έχω ακούσει αυτήν την κουβέντα. Μου την έχουν πει: «Νιώθω ότι ξεφεύγω από τη φυλακή. Δε νιώθω ότι είμαι φυλακή». Ειδικά με την ομάδα του Αυλώνα, έχουμε καταφέρει να πάμε σε πέντε μεταγωγές. Αυτό σημαίνει πως ναυλώνεται μια κλούβα των μεταγωγών, μπαίνει η ομάδα μέσα και ταξιδεύει και πάει σε άλλη φυλακή και παρουσιάζει το έργο.
Όταν τους ζητάω να μου περιγράψουν πώς νιώθουν για αυτό λένε πως νιώθουν σαν να φύγανε από τη φυλακή. Σαν να ήμουν έξω στην κοινωνία και πήγα μια εκδρομή. Τους δίνουμε μικρές τέτοιες τονωτικές ενέσεις για να μπορούμε να συνεχίσουμε. Αλλά η πραγματικότητα είναι ότι για τις υπόλοιπες έξι ημέρες και 22 ώρες ζούνε στους κανόνες της φυλακής. Άρα πως μπορεί αυτός ο άνθρωπος να ζήσει για αυτές τις δύο ώρες αρκετά δυνατά συναισθήματα τα οποία να έχουν περισσότερο βάρος από τα υπόλοιπα άσχημα που ζει τις υπόλοιπες ημέρες.
Δεν έχω αυταπάτες. Είμαι εκεί για ένα συγκεκριμένο λόγο.
Πιστεύω όμως ότι ως άνθρωποι αξίζουμε να νιώθουμε ανθρώπινα. Να νιώθουμε ότι ακόμα έχουμε ελπίδα. Ότι μπορούμε να αλλάξουμε.
Θυμάστε κάτι που να σας έχει συγκινήσει πολύ από την επαφή σας με τους κρατούμενους;
Είναι πολλές οι φορές που έχω συγκινηθεί πολύ. Κυρίως όταν τους βλέπω να χαίρονται τόσο. Νιώθω να μοιράζομαι τα συναισθήματα τους. Την αγωνία που νιώθουν κάθε στιγμή της παρουσίασης. Όταν τους βλέπω να συγκινούνται, συγκινούμαι και εγώ.
Όταν λόγω της κρίσης επέστρεψα στην Αυστραλία για να δουλέψω, θυμάμαι πως ο αποχαιρετισμός ήταν πολύ δύσκολος. Για όλους μας. Με κλάματα. Θυμάμαι κάποιον μάλιστα που είχε πει: Δε θα με εγκαταλείψεις και εσύ; Δεν είχε οικογένεια, δεν είχε κανένα.
Ακούς τέτοιες κουβέντες και λες: Εδώ πρέπει να σταθώ στο ύψος μου. Πρέπει να είμαι εκεί για αυτούς. Και έτσι μπαίνεις άθελα σου ακόμα πιο βαθιά μέσα σ’ αυτό. Προστατεύοντας τον εαυτό σου βέβαια.
Έχω δει άτομα να αλλάζουν. Έχω δει έναν Αλγερινό να κλαίει μετά από την παράσταση και μάλιστα θύμωνε με τον εαυτό του και αναρωτιόταν τι συνέβη. Αυτός ο άνθρωπος που στην αρχή είχε βλοσυρό ύφος και ήταν δύσπιστος τελικά μετά από όλο αυτό ένιωσε πρωτόγνωρα για αυτόν συναισθήματα. Ένιωσε ζεστασιά.
Ίσως ανακάλυψε μια πλευρά του εαυτού του που ο ίδιος αγνοούσε πως έχει.
Ακριβώς. Είναι πολλά τα παρόμοια περιστατικά με του Αλγερινού κρατούμενου και του παιδιού που δεν ήθελε να τον εγκαταλείψω.
Ο Αλέξανδρος από το ΨΚΚ, ένας απίστευτος άνθρωπος, αγιογράφος, γράφει εξαιρετική ποίηση. Συμβάλλει στη συγγραφή των έργων, παίζει.
Έχει κάνει 20 χρόνια μέσα και κραυγάζει για την ελευθερία του. Δεν μπορεί να μη σε συγκινούν αυτά τα πράγματα. Έχω πολλά τέτοια παραδείγματα ανθρώπων. Και έχουν περάσει από το πρόγραμμα, πάνω από 500 άτομα. Είναι συγκινητικό να βλέπεις τον άλλο να αλλάζει.
Πόσο μάλλον όταν έχετε συμβάλλει και ο ίδιος σ’ αυτό.
Ναι. Αλλά μόνο επειδή οι ίδιοι ήταν διαθέσιμοι, επειδή είχαν αυτήν την ανάγκη. Όλοι έχουμε την ανάγκη να πούμε την ιστορία μας. Πόσο μάλλον αυτά τα παιδιά που έχουν βιώσει σκληρά πράγματα. Έχουν χάσει πολλά από την παιδική τους ηλικία. Άρα έχουν να μας διηγηθούν πράγματα. Όταν άκουγα τις ιστορίες τους νόμιζα ότι ήμουν σε άλλο πλανήτη. Ναι. Έχουν να πούνε. Όταν φτάσουν στο σημείο να ξεστομίσουν, να μοιραστούν αυτά που έζησαν συμφιλιώνονται με αυτά. Αν δε φτάσουμε σ’ αυτό και έχουμε μόνο μια γιορτή, χάνεται η ουσία. Πρέπει να βγάλουν τα δικά τους προς τα έξω. Αυτό για μένα είναι σημαντικό.
Οι συγγενείς παρακολουθούν τις παραστάσεις;
Ναι. Φυσικά. Θέλουμε να έρχονται οι συγγενείς κυρίως των παιδιών. Είναι πολύ συγκινητικό να βλέπουμε τους συγγενείς των παιδιών να χειροκροτούν και να επικροτούν την προσπάθεια των παιδιών. Να τους βλέπουμε να καμαρώνουν για κάτι όμορφο που κάνουν.
Αυτό φαντάζομαι είναι πολύ σημαντικό και για τα παιδιά καθώς θα νιώθουν πως τους έχουν απογοητεύσει. Οπότε τώρα κάνουν κάτι που τους κάνει περήφανους.
Βέβαια. Είναι μέσα στο πλαίσιο που συζητάγαμε πριν. Που έλεγα πως μπορούν να αλλάξουν. Να πιστέψουν πως δεν είναι μόνο το κακό παιδί που θα κάνει λάθη και θα τιμωρείται συνέχεια. Μπορεί να είναι δημιουργικός. Μπορεί να συμμετέχει σε μία ομάδα. Να έχει σεβασμό προς τον άλλο. Να νιώθει αλληλεγγύη. Να νιώθει ενσυναίσθηση.
Βλέπεις ανθρώπους που δεν το πιστεύουν αυτό για τον εαυτό τους. Να παίζει και να καμαρώνει και να συγκινείται. Να αλλάζει η εικόνα που έχει για τον εαυτό του. Είναι μεγάλο πράγμα αυτό.
Είναι ένας από τους στόχους μας. Να αλλάξει την εικόνα που έχει ο κρατούμενος για τον εαυτό του.
Τι θα λέγατε σε κάποιον που πιστεύει πως αυτοί που βρίσκονται εκεί, πρέπει να το βιώνουν ως τιμωρία και δεν χρειάζεται να ασχολείται κάποιος μαζί τους περαιτέρω;
Αν έπρεπε να απαντήσω σε κάποιους θα ρωτούσα πρώτα δύο πράγματα. Αν έχει κάνει λάθη ποτέ και αν έχει δοθεί στον ίδιο κάποια στιγμή μια δεύτερη ευκαιρία.
Ο πολιτισμός μας ξεκινάει και με τη συγχώρεση και με την αγάπη. Και με την κατανόηση. Κάποιος έκανε λάθος στις επιλογές του.
Αλίμονο, δεν θα ήθελα να παρεξηγηθώ οι φυλακές υπάρχουν για συγκεκριμένους λόγους και πρέπει να υπάρχουν. Αλλά με ποιον τρόπο. Υπάρχουν συστήματα στο εξωτερικό που θα μπορούσαμε ίσως να αντιγράψουμε κάποια στιγμή και να προλαβαίναμε πολλά πράγματα. Είναι δύσκολα τα πράγματα μέσα όταν δεν υπάρχει μέριμνα για τη διαφορετικότητα, για τις ευάλωτες ομάδες.
Όλοι έχουν κάνει λάθη. Και εγώ έχω κάνει λάθη. Δίνουμε όμως μια δεύτερη ευκαιρία. Τα πολύ ειδεχθή εγκλήματα και οι πολύ ιδιαίτερες περιπτώσεις σίγουρα χρήζουν μιας άλλης αντιμετώπισης. Όχι μη ανθρώπινης αλίμονο, αλλά σε άλλο πρίσμα.
Η παράσταση Μέσα στην ελευθερία του έξω, που ανέβηκε στον Τεχνοχώρο «Φάμπρικα», πώς δημιουργήθηκε;
Το 2019, μια ομάδα 9 κρατουμένων-θεραπευόμενων του Κέντρου Απεξάρτησης Τοξικομανών Κρατουμένων Ελεώνα -Θηβών (ΚΑΤΚΕΘ), είχαν ετοιμάσει την παράσταση για τα βιώματα του εγκλεισμού και το σκοτεινό τοπίο της χρήσης. Είχαν μοιραστεί πολύ προσωπικές στιγμές από το παρελθόν τους και αυτό ήταν το βασικό υλικό της παράστασης που ήταν έτοιμοι να παρουσιάσουν. Έγραψαν τα κείμενα και πρότειναν ιδέες για την δράση. Τα περιοριστικά μέτρα της πανδημίας, όμως, ματαίωσαν αυτή την παρουσίαση και τις δύο φορές. Ακόμα και κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η δουλειά και η προετοιμασία δεν σταμάτησε και οι συναντήσεις γίνονταν διαδικτυακά.
Μέχρι να επιτραπεί η είσοδος πάλι στο κέντρο και να αρχίσει η ομάδα πάλι να δουλεύει δια ζώσης, πολλοί αποφυλακίστηκαν, άλλοι έφυγαν και η ομάδα άλλαξε σύνθεση ριζικά. Δεν είχαν μείνει αρκετοί να στηρίξουν την τόση δουλειά που είχε γίνει μέχρι τότε. Ο Πέτρος είχε αποφυλακιστεί και είχε ξεκινήσει τον αγώνα της επιβίωσης στις καινούργιες συνθήκες της ζωής του. Ένα χρόνο αργότερα, επικοινώνησε μαζί μου και με ρώτησε το εξής απλό: Θα τελειώσουμε αυτό που ξεκινήσαμε τότε;
Τι πραγματεύεται η παράσταση;
Ο Πέτρος ουσιαστικά έρχεται αντιμέτωπος με το σκοτεινό τοπίο της ζωής που άφησε πίσω του. Τα βιώματα μιας ολόκληρης ζωής, μέσα στη χρήση και τον εγκλεισμό. Σίγουρα, όσοι παρευρεθούν στην παράσταση θα βρουν κάτι κοινό με τη δική τους ζωή, το δικό τους σκοτεινό τοπίο.
Αγαθή Χατζή
Τεχνοχώρος Φάμπρικα
- 7, 8, 14, & 15 Φεβρουαρίου στις 21:15
- Κρατήσεις: 6973522669.
