Φτάνοντας στο ανατολικό άκρο της Καλύμνου, κοντά στο στρατιωτικό επιτηρητικό φυλάκιο «Χαλί», μπορεί κανείς να διακρίνει τις δύο βραχονησίδες στις οποίες οι ήρωες Έκτορας Γιαλωψός, Χριστόδουλος Καραθανάσης και Παναγιώτης Βλαχάκος άφησαν την τελευταία τους πνοή, υπερασπιζόμενοι την πατρίδα. Για τον επισκέπτη που δεν κατάγεται από την περιοχή, η εγγύτητα του νησιού στις μικρασιατικές ακτές προξενεί δέος. Τα παραθαλάσσια σπίτια του Γκιουμουσλούκ και το τουρκικό παρατηρητήριο Εσκιφενέρ διακρίνονται ξεκάθαρα, πόσο μάλλον τα Ίμια με τις ακταιωρούς του τουρκικού λιμενικού που παραμονεύουν ανατολικότερα.
Ο Δημήτρης Διακομιχάλης εκτός από δήμαρχος Καλυμνίων, για τέταρτη θητεία, αποτελεί και κεντρική φιγούρα μιας εκ των μεγαλύτερων κρίσεων στη νεότερη ιστορία των ελληνοτουρκικών.
Ήταν ο άνθρωπος που τοποθέτησε την ελληνική σημαία στην ανατολική Ίμια, θορυβημένος από τις αξιώσεις των Τούρκων σε ελληνικό έδαφος.
Το pontosnews.gr βρέθηκε στο ακριτικό νησί για να συζητήσει μαζί του, όχι για τη χιλιοειπωμένη ιστορία του Ιανουαρίου του 1996, αλλά για να ακούσει την άποψή ενός ανθρώπου με βαθιά γνώση της γεωπολιτικής πραγματικότητας στην περιοχή. Eκεί, μας μίλησε για τη Μικρασιατική Καταστροφή και τα μαθήματα που αυτή έχει να προσφέρει στον ελληνικό λαό, για τα ελληνοτουρκικά, για το ρόλο της ομογένειας στην εξωτερική πολιτική αλλά και για ζητήματα που αφορούν την τοπική κοινωνία του νησιού.
Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή θα θέλατε να κάνετε ένα σχόλιο σχετικά με τη μεγάλη εθνική τραγωδία και να μας πείτε τι πιστεύετε ότι μπορούμε να διδαχτούμε από αυτή ως λαός;
Τα διδάγματα που έχει να προσφέρει η Μικρασιατική Καταστροφή είναι ένα ζήτημα που θα έπρεπε να απασχολήσει ολόκληρο τον ελληνικό λαό και τις εκάστοτε κυβερνήσεις για να μην έχουμε νέες «Μικρασιατικές Καταστροφές». Για εμένα έχει γίνει ένα εθνικό έγκλημα ως προς το ότι η ιστορία δεν είναι κύριο μάθημα σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες.
Ο Έλληνας πρέπει να γνωρίζει ιστορία και να γνωρίζει ότι είμαστε ανάδελφο έθνος.
Ως ανάδελφο έθνος είμαστε υποχρεωμένοι να βρούμε τους τρόπους για να υπάρχουμε διαχρονικά, κάτι το οποίο απαιτεί γνώση της ιστορίας.
Οι κυβερνώντες έχουν την ευθύνη να κάνουν την ιστορία βίωμα. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο όταν διδάσκεται σωστά. Για παράδειγμα δεν γίνεται να μιλάμε για συνωστισμό στην προκυμαία της Σμύρνης. Ζούμε σε μια περίοδο που ο κόσμος θα αλλάξει για τα επόμενα 50-100 χρόνια, παρόμοια με αυτή της δεκαετίας του 1920, όταν είχε τελειώσει ο Α’ ΠΠ και οριοθετήθηκαν τα σύνορα όπως αυτά προέκυψαν από τη Συνθήκη της Λοζάνης.
Η Συνθήκη των Σεβρών προηγουμένως παρέμεινε στα χαρτιά διότι οι μεγάλες δυνάμεις έβλεπαν ότι εφόσον καταρρέει η Οθωμανική Αυτοκρατορία έπρεπε να δημιουργηθεί ένα τουρκικό κράτος και έτσι καταλήξαμε στη Συνθήκη της Λοζάνης, με ό,τι αυτό σήμανε εκείνη την περίοδο. Μιλώ για την ήττα των εκλογών από τον Βενιζέλο, τη λάθος εκτίμηση από τους μετέπειτα κυβερνώντες.
Θέλω να πω ότι η ανάλυση της γεωπολιτικής κατάστασης πρέπει να είναι το καθημερινό «ψωμοτύρι» των κυβερνώντων και του πολιτικού κόσμου. Με τη γεωστρατηγική και τις σωστές επιλογές κάνεις τις σωστές συμμαχίες και τις ορθολογικές κινήσεις ώστε να βρίσκεσαι πάντοτε με την πλευρά των κερδισμένων. Δεν υπάρχουν φιλίες στις εξωτερικές σχέσεις, παρά μόνο συμφέροντα. Εάν εσύ παίξεις σωστά με τις εκάστοτε μεγάλες δυνάμεις τότε και διασφαλίζεις με τον καλύτερο τρόπο και τα δικά σου συμφέροντα.
Το 1922 έγιναν τεράστια λάθη και βιώσαμε την εθνική καταστροφή, άρα τα διδάγματα θα έπρεπε να είναι ζωντανά και σήμερα. Δυστυχώς, η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει.
Ο λαός κάτω από τα σημερινά προβλήματα στοχεύει στην βελτίωση της καθημερινότητας και του βιοτικού του επιπέδου. Τα ελληνοτουρκικά και τα εθνικά συμφέροντα μπαίνουν σε δευτερο-τρίτη μοίρα. Είναι η πικρή αλήθεια, αλλά είναι η αλήθεια.
Η Κάλυμνος είναι τόπος καταγωγής πολλών Ελλήνων της διασποράς, κυρίως στην Αυστραλία και στις ΗΠΑ. Ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος της ομογένειας στην εξωτερική πολιτική;
Θέλω να φέρω το παράδειγμα του Ισραήλ, μιας μικρής χώρας, η οποία καταφέρνει να επιβιώνει ανάμεσα σε εκατοντάδες εκατομμύρια εχθρούς. Ο λόγος είναι απλός: έχει εθνική στρατηγική, αποτρεπτική ισχύ και δυνατές συμμαχίες, διαφορετικές ανάλογα την περίσταση και τη στιγμή, γιατί επαναλαμβάνω τα συμφέροντα είναι αυτά που καθοδηγούν τις επιλογές του κάθε κράτους.
Αν κάποιος εκτιμήσει ότι σε μια σχέση με την Ελλάδα μπορεί να ωφεληθεί και αυτός τότε θα είναι δίπλα της.
Εμείς οφείλουμε να μοιάσουμε, να αντιγράψουμε και να μάθουμε από τον τρόπο με τον οποίο το Ισραήλ καταφέρνει να είναι μια πανίσχυρη δύναμη στην ανατολική Μεσόγειο.
Βέβαια και εκεί οι απόδημοι τους παίζουν μεγάλο ρόλο στα κέντρα λήψεως αποφάσεων ο ελληνισμός παντού πρέπει να κινείται στη λογική της διασφάλισης των εθνικών μας συμφερόντων. Αυτό γίνεται διαχρονικά αλλά πρέπει η μητροπολιτική Ελλάδα τους οργανώσει και να γίνουν συγκοινωνούντα δοχεία.
Πλέον στην Αμερική γίνεται καλή δουλειά, σε συνεργασία με τους Αρμένιους και τους Ισραηλίτες και βλέπουμε ότι γίνονται παρεμβάσεις στο Κογκρέσο και στα κέντρα λήψης αποφάσεων με θετικά αποτελέσματα.
Πρέπει να ξέρουμε ότι το υπ’αριθμόν ένα πρόβλημα είναι τα εθνικά. Σαφέστατα και τα οικονομικά είναι ένα τεράστιο ζήτημα. Όμως μόνο αν στοχεύσουμε σωστά με αποτρεπτική ισχύ και σωστή εξωτερική πολιτική, τότε θα εξελιχθούμε και οικονομικά.
Η Τουρκία έχει μπει σε προεκλογική περίοδο για τις προεδρικές εκλογές του 2023. Τι είδους χώρα θα έχουμε απέναντί μας σε μια ενδεχόμενη πτώση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν;
Είπα και πριν ότι ο λαός πρέπει να διαβάζει την πολιτική ιστορία. Στο πλαίσιο της πολιτικής ιστορίας είναι κυρίως οι ελληνοτουρκικές σχέσεις. Αν σταθεί κανείς εκεί θα διακρίνει διάφορες περιόδους. Δεκαετία του 1950: Ξεριζωμός των Ελλήνων της Πόλης, της Ίμβρου και της Τενέδου. Εμείς τι κάναμε ως οργανωμένο κράτος; Τότε στη λογική του ότι είμαστε NATOϊκές χώρες, για να μη διαταράξουμε τη λειτουργία της Συμμαχίας δεχτήκαμε χωρίς πολλά-πολλά εκείνο τον μαζικό καταστροφικό διωγμό. Πέρα από το ό,τι «κρέμασαν» τον τότε πρωθυπουργό, χάθηκε το ελληνικό στοιχείο από αυτά τα τρία μέρη.
Πάμε στην εισβολή της Κύπρου. Τότε πρωθυπουργός της Τουρκίας ήταν ο Ετσεβίτ. Δεν ήταν ισλαμοφασίστας όπως ο Ερντογάν. Πρέπει να ξέρετε ότι η πρώτη αμφισβήτηση του Εθνικού Εναερίου Χώρου έγινε το 1973, όταν η χούντα ανακοίνωσε ότι βρέθηκαν πετρέλαια στη Θάσο. Μετέπειτα μπήκαμε σε φάση αμφισβητήσεων και των Εθνικών Χωρικών Υδάτων. Αργότερα πάμε στο 1996 και στα Ίμια. Τότε ξεκινά ένας ορυμαγδός αμφισβητήσεων σε αέρα. θάλασσα, έρευνα και διάσωση ανατολικά του 25ου μεσημβρινού και διχοτόμηση του Αιγαίου κατά τους Τούρκους. Σήμερα έχουμε το τουρκολιβυκό σύμφωνο και ζήτημα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών.
Βλέπετε ότι αυτή η διαδρομή δεν είναι του Ερντογάν, αλλά της Τουρκίας. Ο Ερντογάν κυβερνά εδώ και είκοσι χρόνια με ένταση τα τελευταία δέκα. Είτε κεμαλιστές, είτε ισλαμιστές, είναι το ίδιο πράγμα. Η Άγκυρα θέλει να δημιουργήσει συνθήκες αύξησης του ζωτικού της χώρου και επειδή γνωρίζουν πολύ καλά ότι το Αιγαίο είναι θερμά νερά, αν καταφέρουν να ανατρέψουν το status quo στο πέλαγος και τα νησιά, τότε θα κυριαρχήσουν και στην ανατολική Μεσόγειο.
Λαμβάνοντας παράλληλα υπόψh ότι ο τουρκικός πληθυσμός αυξάνεται με ραγδαίους ρυθμούς, παρόλο που είναι πολυεθνική χώρα με διαφορετική προσέγγιση κοινωνικών ζητημάτων και της έννοιας του τουρκικού έθνους, ανεξάρτητα από την αντικατάσταση ή μη του Ερντογάν, η πολιτική της Τουρκίας θα είναι η ίδια.
Η επικινδυνότητα έγκειται στο εξής: Τώρα μπορεί να είναι το άτακτο παιδί και οι ΗΠΑ να τον αντιμετωπίζουν με τον τρόπο που τον αντιμετωπίζουν αναφορικά με τους εξοπλισμούς. Αύριο αν έρθει κάποιος άλλος που ρέπει στο να γίνει το καλό παιδί αναφορικά με τη Δύση εκεί κινδυνεύουμε, γιατί οι κεμαλιστές στο διάβα των δεκαετιών ήταν αυτοί που συμπεριφέρθηκαν με τον ίδιο τρόπο.
Ο Ερντογάν αν θέλουμε να εκτιμήσουμε ρεαλιστικά τη σχέση Ελλάδας-Τουρκίας, δεν έχει επιχειρήσει ένα θερμό επεισόδιο και αυτό πρέπει να το καταγράψουμε.
Έχει κάνει μια θαυμάσια δουλειά αναθεωρητισμού της Συνθήκης της Λοζάνης, διότι αυτό είναι σπόρος για την επόμενη διοίκηση, όμως στο πεδίο με εξαίρεση τον Έβρο και το Νοτιοανατολικό Αιγαίο το 2020 δεν επιχείρησε κάτι.
Άρα δεν βρίσκετε πιθανό το ενδεχόμενο να υπάρξει ένα θερμό επεισόδιο ή μια ένοπλη σύρραξη μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας;
Εγώ μίλησα για ισχυρή αποτροπή, ισχυρές ένοπλες δυνάμεις και περιφερειακή συνεργασία διότι αν παρατηρήσουμε, οι Τούρκοι επιχειρούν στη Συρία, μια χώρα διαλυμένη από τις πολυετείς συγκρούσεις, στη Λιβύη μια χώρα που επίσης ταλανίζεται από μακροχρόνιο πόλεμο και στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Αυτό που κάνει η Τουρκία είναι να ζυγίζει το κόστος με το όφελος.
Εάν γνωρίζουν ότι σε μια σύγκρουση με την Ελλάδα το όφελος που θα αποκομίσουν θα είναι μικρότερο από τη ζημιά τότε δεν θα το τολμήσουν.
Η ιστορία αυτού του κράτους αυτό λέει. Μιλάμε για μια χώρα που δεν πήρε μέρος στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Επειδή έχουν μια λογική της απειλής άσκησης βίας όλες αυτές της δεκαετίες αυτό κάνουν. Βρίσκουν διαλυμένες χώρες και επεμβαίνουν.
Και βέβαια πρέπει να ενεργοποιηθεί το ενιαίο δόγμα με την Κύπρο. Εάν αυτά τα δύο ανεξάρτητα κράτη δεν δράσουν με τέτοιο τρόπο ώστε να θωρακίσουν τα συμφέροντά τους, τότε αυτό θα είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα για τον ελληνισμό συνολικά. Άρα ισχυρές ένοπλες δυνάμεις και αποτρεπτική ισχύς αποτελούν το εργαλείο για καλή εξωτερική πολιτική. Αλλά πάνω απ’ όλα ο λαός να είναι συνειδητοποιημένος ότι ο κακός χρόνος περνά, ο κακός γείτονας όμως όχι.
Σε κανέναν δεν αρέσει να ξοδεύουμε δισεκατομμύρια σε εξοπλισμούς όταν αυτά τα χρήματα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν αλλού. Αλλά δεν γίνεται αλλιώς γιατί αυτή είναι η διεθνής συγκυρία. Πρέπει οι ένοπλες δυνάμεις να στέλνουν ισχυρό μήνυμα σε συνδυασμό με την εξωτερική πολιτική που πρέπει να ασκείται στοχευμένα γιατί μόνο έτσι δημιουργείται το συναίσθημα της σιγουριάς, με ότι αυτό συνεπάγεται για τον τουρισμό και την ανάπτυξη.
Όσον αφορά τα τοπικά ζητήματα του νησιού, φέτος είχαμε την πρώτη τουριστική περίοδο μετά την άρση των σκληρών μέτρων κατά του κορονοϊού. Είστε ευχαριστημένος με την απόδοση του τουρισμού της Καλύμνου το περασμένο καλοκαίρι;
Αυτό που μπορώ να πω με τα στοιχεία που έχω στα χέρια μου είναι ότι πρόκειται για μια καλή χρονιά κατά την οποία βρισκόμαστε κοντά στα νούμερα του 2019. Γενικότερα φαίνεται ότι πετύχαμε τον στόχο μας, ο οποίος ήταν να αγγίξουμε τα νούμερα που πιάσαμε πριν μια διετία. Φέτος επισκέφτηκαν και πολλοί ομογενείς το νησί, καθώς λόγω της πανδημίας τα προηγούμενα χρόνια δεν κατάφεραν να έρθουν στην αγαπημένη τους πατρίδα. Γενικότερα πιστεύω ότι η ομογένεια είναι ένα μεγάλο κομμάτι του ελληνισμού με ειδικό βάρος, σε πολλά επίπεδα. Για τα εθνικά θέματα, για την οικονομία της χώρας. Και χαιρόμαστε κάθε χρόνο που οι ομογενείς βρίσκονται κοντά μας.
Ποια πιστεύετε ότι είναι τα πλεονεκτήματα της Καλύμνου στον τουρισμό, συγκριτικά με άλλα νησιά της περιοχής και γενικότερα στη χώρα;
Είμαι από αυτούς που μιλούσαν για αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του κάθε τόπου. Η Κάλυμνος ας πούμε αποτελεί τον κορυφαίο παγκοσμίως προορισμό για αναρριχητικό τουρισμό. Εκεί που τα βουνά ήταν κατάρα θεού έγιναν ευλογία. Ετησίως την Κάλυμνο επισκέπτονται περίπου 20.000 αναρριχητές, πράγμα που μεταφράζεται από 150.000 έως 200.000 διανυκτερεύσεις.
Ωστόσο, έχουμε και συγκριτικά πλεονεκτήματα τα οποία δεν έχουν αξιοποιηθεί τα οποία θέλουμε ως πολιτική αρχή να αναδείξουμε. Για παράδειγμα ο γαστρονομικός τουρισμός ή κάτι το οποίο δεν θα συναντήσει ο επισκέπτης κάπου αλλού ίσως εκτός από την Κρήτη και μιλάω για τη φιλοξενία. Δεν υπάρχει περίπτωση να μπει κάποιος επισκέπτης σε ένα καφενείο και να μην τον πλησιάσουν οι άνθρωποι του νησιού ή να τον κεράσουν κάτι.
Δεν είναι μόνο η αναρρίχηση, την οποία όταν εμείς την τολμήσαμε, το 1997, αρκετοί στο νησί και στην περιοχή μας αντιμετώπισαν με δυσπιστία. Με αφορμή την αναρρίχηση η Ελλάδα έχει μπει δυνατά στις εξειδικευμένες μορφές τουρισμού. Την περίοδο 2010-2014 καταφέραμε να πιστοποιήσουμε τις ιαματικές πηγές μας και πλέον βρισκόμαστε στη φάση της εκκίνησης της μελέτης βιωσιμότητας της εκμετάλλευσης των πηγών μας ώστε στη συνέχεια να κινηθούμε προς την εύρεση επενδυτή. Βλέπετε είμαστε ένα ιδιαίτερο νησί γιατί μπορούμε να δώσουμε στον επισκέπτη επιλογές σε διαφορετικές περιόδους του χρόνου.
Πρόσφατα φιλοξένησα τον πρόεδρο της Διεθνούς Ομοσπονδίας Αθλητικής Αναρρίχησης (IFSC) Μάρκο Σκολάρις και συζητήσαμε το ενδεχόμενο να δημιουργηθεί στην Κάλυμνο ένα ολυμπιακό προπονητικό κέντρο αναρρίχησης. Πιστεύω ότι θα τα καταφέρουμε με ό,τι αυτό θα σημάνει για την αθλητική αναρρίχηση, πέρα από την αναρρίχηση αναψυχής.
Μιλάμε για ένα συνδυασμό μορφών εξειδικευμένου τουρισμού όσον αφορά το μοντέλο που ακολουθούμε, διότι εμείς δεν πιστεύουμε στις μεγάλες μονάδες all-inclusive. Θέλουμε τον επισκέπτη να κυκλοφορεί στο νησί, να βιώνει το ωραίο κλίμα του τόπου και να γεύεται τις γεύσεις και τη φιλοξενία που έχει να του προσφέρει. Όλα αυτά τα στοιχεία μπορεί να τα προσφέρει η κοινωνία της Καλύμνου, γιατί είμαστε μια διαφορετική κοινωνία από όλα τα υπόλοιπα νησιά.
Θα θέλατε να αναφέρετε κάποια από τα ζητήματα που χρήζουν διευθέτησης ή βελτίωσης ώστε να διευκολυνθεί η ζωή των κατοίκων;
Αυτό το οποίο πρέπει να λυθεί… χθες, είναι η λειτουργία του ΧΑΔΑ (Χώρος Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων). Αυτό είναι και το προσωπικό μου στοίχημα και μέσα στους επόμενους μήνες θα τελειώσει. Είναι απαράδεκτο να μην υπάρχει διαφορετική διαχείριση όσον αφορά τα σκουπίδια. Είναι το προσωπικό μου στοίχημα και θα το λύσω. Η κάθε κοινωνία όσο προοδεύει και αυξάνει το βιοτικό της επίπεδο αλλάζει και τις ίδιες τις ανάγκες. Για παράδειγμα η Κάλυμνος κάποτε είχε 1.000 οχήματα. Πλέον έχει φτάσει τις 12.000. Το οδικό δίκτυο επαρκούσε για εκείνο τον αριθμό οχημάτων, αλλά όχι πλέον με αποτέλεσμα να ψάχνουμε τρόπους να δημιουργήσουμε περιφερειακούς δρόμους.
Εάν στέλνατε ένα μήνυμα για το μέλλον της χώρας και της Καλύμνου, ποιο θα ήταν αυτό;
Προκειμένου η χώρα να προσβλέπει με αισιοδοξία το μέλλον η ανάπτυξη είναι βασική. Πρέπει να υπάρξουν πολιτικές ώστε η χώρα να αποκτήσει έναν παραγωγικό ιστό. Ο πρωτογενής τομέας είναι βασικό ζήτημα. Έχουμε την πιο ευλογημένη γη στον πλανήτη και οι κυβερνώντες πρέπει να δουν πως θα αναπτυχθεί ο τομέας σωστά ώστε να στηρίξει την τοπική ελληνική οικονομία.
Είμαι αισιόδοξος για το μέλλον. Όσον αφορά την Κάλυμνο είμαστε σε μια φάση που αξιοποιούμε όλα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του νησιού. Η Κάλυμνος μπορεί να βλέπει με μεγάλη αισιοδοξία και να κερδίσει το μέλλον γιατί υπάρχουν δραστήριοι άνθρωποι εδώ. Έτσι οι νέες γενιές θα έχουν τη δυνατότητα να διαβιούν σε ένα τόπο που έχει τις προοπτικές να τους κρατήσει εδώ.
Νίκος Χριστοφορίδης
