Σήμερα είναι ένα τουριστικό αξιοθέατο, ενώ η κυβέρνηση της Ουκρανίας φιλοδοξεί να εγγράψει τη ζώνη αποκλεισμού στον κατάλογο της UNESCO. Πριν από 35 χρόνια, όμως, το Τσερνόμπιλ σχετίστηκε με τον όλεθρο· η έκρηξη του αντιδραστήρα 4 του πυρηνικού σταθμού, στη 1:23, είναι το χειρότερο πυρηνικό δυστύχημα στην ιστορία που μόλυνε με ραδιενέργεια μεγάλο μέρος της Ευρώπης.
Η έκρηξη, μόλις 100 χλμ από το Κίεβο, έγινε κατά τη διάρκεια ενός τεστ ασφαλείας.
Επί δέκα ημέρες το πυρηνικό καύσιμο συνέχιζε να καίει, απελευθερώνοντας στην ατμόσφαιρα ραδιενεργά στοιχεία που μόλυναν, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, μέχρι και τα τρία τέταρτα της Ευρώπης, αλλά κυρίως την Ουκρανία, τη Λευκορωσία και τη Ρωσία που ήταν τότε σοβιετικές δημοκρατίες.
Οι σοβιετικές Αρχές επιχείρησαν να αποσιωπήσουν το δυστύχημα. Έπρεπε να φτάσουμε στις 14 Μαΐου για να υπάρξει δημόσια παρέμβαση του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.
Το 1986 συνολικά 116.000 άνθρωποι χρειάστηκε να απομακρυνθούν από τη ζώνη γύρω από τον πυρηνικό σταθμό που μέχρι σήμερα παραμένει σχεδόν ακατοίκητη. Τα επόμενα χρόνια άλλοι 230.000 είχαν την ίδια τύχη.
Μέσα σε τέσσερα χρόνια περίπου 600.000 εργάτες εστάλησαν στο σημείο του δυστυχήματος με μικρή ή και καθόλου προστασία, για να σβήσουν την πυρκαγιά, να κατασκευάσουν ένα περίβλημα από μπετόν για να απομονώσουν τον κατεστραμμένο αντιδραστήρα και να καθαρίσουν τη γύρω περιοχή.
https://www.youtube.com/watch?v=qYAbkT9iDbg
Σήμερα ο ανθρώπινος απολογισμός της καταστροφής εξακολουθεί να προκαλεί συζητήσεις. Η επιστημονική επιτροπή του ΟΗΕ (USCEAR) δεν αναγνωρίζει επισήμως παρά περίπου 30 νεκρούς μεταξύ των εργαζομένων του σταθμού και τους πυροσβέστες που έχασαν τη ζωή τους από τη ραδιενέργεια αμέσως μετά την έκρηξη.
Όμως, η Greenpeace υπολόγισε το 2006 σε 100.000 τον αριθμό των θανάτων που προκλήθηκαν από τη ραδιενέργεια.
Ο πυρηνικός σταθμός του Τσερνόμπιλ συνέχισε να παράγει ηλεκτρισμό μέχρι τον Δεκέμβριο του 2000, όταν υπό την πίεση των Δυτικών σταμάτησε και ο τελευταίος εν λειτουργία αντιδραστήρας του.
Έπειτα από χρόνια συζητήσεων, μια γιγαντιαία αεροστεγής αψίδα από ατσάλι τοποθετήθηκε στα τέλη του 2016 πάνω από τον κατεστραμμένο αντιδραστήρα και τέθηκε σε λειτουργία το 2019.
Με κόστος 2,1 δισ. ευρώ και χρηματοδοτημένη από τη διεθνή κοινότητα, η κατασκευή αυτή που εγγυάται την ασφάλεια της εγκατάστασης για τα επόμενα 100 χρόνια, κάλυψε την παλιά «σαρκοφάγο» από μπετόν που είχε πλέον ρωγμές και ήταν ασταθής, και επέτρεψε να απομονωθεί καλύτερα το πολύ ραδιενεργό μάγμα που απομένει μέσα στον αντιδραστήρα.
Ακόμη κι αν οι ουκρανικές Αρχές εκτιμούν πως οι άνθρωποι δεν θα μπορέσουν να ζήσουν εκεί με ασφάλεια πριν περάσουν 24.000 χρόνια, η τοποθεσία προσελκύει όλο και περισσότερους τουρίστες, όπως επίσης και λύγκες, θαλασσαετούς, μερικές φορές ακόμη και αρκούδες, καθώς και εκατοντάδες άλκες και δεκάδες λύκους.
