Το Ασανσέρ της Σμύρνης (τουρκικά: Tarihî Asansör, «ιστορικό ασανσέρ») είναι ένα ιστορικό κτήριο στη συνοικία της Μελαντίας (ή Καρατάσι), στο Κονάκι. Χτίστηκε το 1907 για να διευκολύνει τους κατοίκους να περνάνε έναν πολύ απότομο γκρεμό ο οποίος χωρίζει την παραθαλάσσια συνοικία της Μελαντίας από την πιο υπερυψωμένη συνοικία του Χαλίλ Ριφάτ Πασά και έχει ύψος 58 μ.
Καθώς η περιοχή της Μελαντίας χρησιμοποιούνταν ως λατομείο για πολλούς αιώνες, σταδιακά η παραθαλάσσια περιοχή της αποκόπηκε από την πιο υπερυψωμένη συνοικία του Χαλίλ Ριφάτ Πασά λόγω απόκρημνων γκρεμών ανθρωπογενούς προέλευσης.
Σε αυτούς τους γκρεμούς οι Οθωμανοί αρχικά κατασκεύασαν μια απόκρημνη σκάλα 155 σκαλιών γνωστή ως τα «Σκαλιά του Καρατάσι» για να διευκολύνουν τη διέλευση. Η εβραϊκή οικογένεια που εγκαταστάθηκε κοντά σε αυτά τα σκαλιά ονομάζονταν Ντεβιντασλαρίν Μερντιβένι («Ντεβιντασλαρίν των Σκαλοπατιών»). Το αρχοντικό της οικογένειας Ντεβίντας βρισκόταν δίπλα από την κορυφή των σκαλιών του Καρατάσι, ενώ το μεγαλύτερο αρχοντικό στην κάτω μεριά της σκάλας ανήκε σε έναν εύπορο έμπορο που ονομαζόταν Νισίμ Λεβί Μπαϊρακλιόγλου. Φαίνεται πως αφού ο (μάλλον αρκετά μεγάλος σε ηλικία) πατέρας της οικογένειας Ντεβίντας έπεσε μια μέρα στις σκάλες του Καρατάσι και έσπασε το πόδι του, ο φίλος του Νισίμ Λεβί συνέλαβε την ιδέα της δημιουργίας ενός ανελκυστήρα παρόμοιου με αυτούς που είχε δει σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις.
Ο πύργος του ανελκυστήρα κατασκευάστηκε με τούβλα από τη Μασσαλία. Η κατασκευή ολοκληρώθηκε το 1907 και ο πύργος είχε δύο ανελκυστήρες. Μέχρι την πώλησή του το 1942, τα έσοδα από το αντίτιμο της χρήσης του ανελκυστήρα χρησιμοποιούνταν για τη χρηματοδότηση του εβραϊκού νοσοκομείου. Χάρη στον ανελκυστήρα η διέλευση του γκρεμού έγινε πολύ πιο γρήγορη και ασφαλής, ενώ παράλληλα διευκολύνθηκε σημαντικά η μεταφορά αγαθών, η οποία ήταν αδύνατη από τις σκάλες του Καρατάσι.
Πάνω από την είσοδο του ανελκυστήρα υπάρχει μια επιγραφή στα εβραϊκά και στα γαλλικά η οποία γράφει «Ascenseur Construit Par Mon. Nissim Levy 1907» («Ο ανελκυστήρας κατασκευάστηκε από τον κύριο Νισίμ Λεβί το 1907»). Ο πύργος του ανελκυστήρα αγοράστηκε από τη Μασσαλία και αποτελείται από μια τοιχοποιία σε πέτρινο θεμέλιο, και στη συνέχεια χωρίζεται σε δύο επίπεδα μέχρι να καταλήξει σε ένα ξύλινο μπαλκόνι που συνδέει το ασανσέρ με την κορυφή του γκρεμού.
Το μπαλκόνι αυτό υποστηρίζεται από έναν μεταλλικό σκελετό και είναι διακοσμημένο με κάποια από τα πιο όμορφα μοτίβα της περιόδου.
Τον ανελκυστήρα για πολλά χρόνια διαχειριζόταν ο Τζοσέφ Παλάμπο. Τη δεκαετία του 1930 ο πύργος του φιλοξενούσε σινεμά, θέατρο και φωτογραφικό στούντιο. Το 1942 ο ανελκυστήρας άλλαξε χέρια και πωλήθηκε στον Σερίφ Ρεμζί Ρεϊέντ. Μετά το θάνατό του το ασανσέρ πέρασε στην κατοχή του ανιψιού του. Μέχρι το 1983 το ασανσέρ είχε εγκαταλειφθεί, και έτσι ο ανιψιός του Σερίφ Ρεμζί Ρεϊέντ το δώρισε στη Μητροπολιτική Περιφέρεια Σμύρνης.
Θέα του κόλπου της Σμύρνης και της πλατείας Κονακίου (φωτ.: Nedim Ardoğa / commons.wikimedia.org)
Το 1985 ο ανελκυστήρας ανακαινίστηκε από τον τότε δήμαρχο Σμύρνης Μπουρχάν Εζφατουρά. Μέχρι την ανακαίνιση ένας από τους δύο ανελκυστήρες δούλευε με ατμό και ο άλλος με ηλεκτρικό, αλλά μετά και οι δύο ανελκυστήρες τροποποιήθηκαν ώστε να δουλεύουν με ηλεκτρικό. Επίσης κατά τη δημαρχία του Γκιουκσέλ Τσακμούρ ανακαινίστηκε η οδός Νταρίο Μορένο, η οποία περνάει δίπλα από την κάτω μεριά του ανελκυστήρα.
Κατά χρονολογική σειρά ιδιοκτήτες του ανελκυστήρα ήταν οι Νισίμ Λεβί Μπαϊρακλιόγλου, Σερίφ Ρεμζί Ρεϊέντ (τον αγόρασε το 1942), Αϊλά Όκμεν και τέλος η Μητροπολιτική Περιφέρεια Σμύρνης (από το 1983 και έπειτα).
Σήμερα το ασανσέρ είναι πλήρως λειτουργικό και σε πολύ καλή κατάσταση και είναι ένα από τα κυριότερα ορόσημα και αξιοθέατα της Σμύρνης. Στην κορυφή του λειτουργεί το καφενείο και εστιατόριο «Asansör», το οποίο λόγω της θέας που προσφέρει στον κόλπο της Σμύρνης από το μπαλκόνι είναι ένα από τα πιο ονομαστά της πόλης.
- Πηγή: el.wikipedia.org.