Πέντε ναυάγια και μία πιθανή αρχαία λιμενική εγκατάσταση εντόπισαν οι δύτες στον θαλάσσιο χώρο της Κάσου, στην πρώτη ερευνητική αποστολή στην περιοχή από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων και το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.
Πιο σημαντικό εύρημα θεωρείται το ναυάγιο της ύστερης κλασικής περιόδου, το οποίο έφερε πέντε λίθινες πυραμιδοειδείς άγκυρες.
Το φορτίο περιλαμβάνει, εκτός από αμφορείς τεσσάρων τουλάχιστον διαφορετικών τύπων, λεπτή κεραμική καθώς και τμήματα αποθηκευτικών πίθων. Το ναυάγιο χρονολογείται στα τέλη του 4ου ή αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. – το φορτίο αλλά και οι άγκυρες παρουσιάζουν ομοιότητες με το ναυάγιο της Αντιδραγονέρας Κυθήρων που χρονολογείται στον ύστερο 4ο αιώνα π.Χ.
Λίθινη πυραμιδοειδής άγκυρα από ύστερο κλασικό ναυάγιο στα Κασονήσια (φωτ.: F. Kvalo)
Σε ό,τι αφορά τα υπόλοιπα τέσσερα ναυάγια, πρόκειται για ένα με φορτίο ροδιακών αμφορέων του 1ου αιώνα π.Χ., ένα με αμφορείς και επιτραπέζια κεραμική της βυζαντινής περιόδου, χρονολογούμενο μεταξύ του 8ου και του 10ου αιώνα μ.Χ., ένα ξύλινο σκαρί πλοίου χρονολογούμενο στην μετεπαναστατική περίοδο και ένα ναυάγιο νεότερων χρόνων που μετέφερε οικοδομικό υλικό.
Επιπλέον, εντοπίστηκε μεγάλος αριθμός μεμονωμένων ευρημάτων, μεταξύ των οποίων σιδερένια κανόνια, βυζαντινές και νεότερες άγκυρες, καθώς και απορρίψεις κεραμικής, που μαρτυρούν τη συνεχή και αδιάλειπτη χρήση του θαλασσίου χώρου από την αρχαιότητα ως και τους νεότερους χρόνους.
Εργασίες φωτογράφισης ναυαγίου ελληνιστικών χρόνων (φωτ.: C. Hoye)
Η ακριτική Κάσος αποτέλεσε για πρώτη φορά πεδίο συστηματικής ενάλιας αρχαιολογικής έρευνας στο πλαίσιο τριετούς ερευνητικού προγράμματος που θα ολοκληρωθεί το 2021 και έχει στόχο τον εντοπισμό, την τεκμηρίωση και τη μελέτη των ενάλιων αρχαιοτήτων μιας περιοχής που αποτέλεσε σταυροδρόμι πολιτισμών, αλλά και σημαντικό κέντρο ναυσιπλοΐας.