Βήματα για την αποκλιμάκωση της έντασης στο Αιγαίο και για την προώθηση μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης συμφώνησαν να αναλάβουν Ελλάδα και Τουρκία, το αμέσως προσεχές διάστημα, δήλωσε ο Αλέξης Τσίπρας μετά την πολύωρη συνάντηση που είχε στην Άγκυρα με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Στις κοινές δηλώσεις των δύο ηγετών, ο Έλληνας πρωθυπουργός υπογράμμισε την αναγκαιότητα και τη σημασία του ανοιχτού δίαυλου επικοινωνίας, και μάλιστα στο υψηλότερο επίπεδο, ανάμεσα στις δύο χώρες και υποστήριξε σε ότι εάν σημειωθεί πρόοδος θα είναι δυνατό να γίνουν περαιτέρω βήματα, όπως η επανέναρξη των «παγωμένων» διερευνητικών επαφών για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο.
«Σήμερα στις συνομιλίες μας έγινε για μια ακόμα φορά σαφές ότι ούτε ο εσείς, ούτε εγώ, δεχόμαστε τη λογική της αδράνειας και της συμμόρφωσης με την πεπατημένη. Γιατί αναγνωρίζουμε ότι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στην εποχή μας και στην περιοχή μας, δεν μας επιτρέπουν να παραμένουμε εγκλωβισμένοι σε αδιέξοδα», είπε ο Αλ. Τσίπρας απευθυνόμενος στον Τούρκο πρόεδρο. «Είμαστε υποχρεωμένοι να ανατρέπουμε τις λογικές του παρελθόντος για να οικοδομήσουμε μια σχέση βασισμένη στον σεβασμό του διεθνούς δικαίου, στην κατάργηση των απειλών πολέμου και στην αλληλοκατανόηση των ανησυχιών μας», σημείωσε. Θύμισε ότι η επίσκεψη Ερντογάν στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο του 2017 ήταν η πρώτη μετά από 65 χρόνια για Τούρκο πρόεδρο και πως ο ίδιος έχει επισκεφθεί τέσσερις φορές την Τουρκία με την ιδιότητα του πρωθυπουργού. Τόνισε ότι σε αυτό το θετικό πνεύμα, «συμφωνήσαμε να προχωρήσουμε το επόμενο διάστημα με βασικό στόχο την αποκλιμάκωση της έντασης στο Αιγαίο και την προώθηση μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης».
O διάλογός μας, όλα αυτά τα χρόνια, ήταν διάλογος ειλικρινής, σημαντικός όχι μόνο για το μέλλον των λαών μας, αλλά και για την ευρύτερη περιοχή μας, είπε ο Αλέξης Τσίπρας, μετά τη συνάντησή τους στο Προεδρικό Μέγαρο, στην Άγκυρα. Ο Έλληνας πρωθυπουργός ανέφερε ότι «οι δύο χώρες μας μπόρεσαν να συνεργαστούν στενά το 2015 και το 2016, μια κρίσιμη περίοδο, όπου ξέσπασε μια πρωτοφανής προσφυγική και μεταναστευτική κρίση και για πρώτη φορά καταφέραμε να συνεργαστούμε όχι μόνο για θέματα λεγόμενης χαμηλής πολιτικής, αλλά για την αντιμετώπιση ενός μείζονος σημασίας διεθνούς θέματος –της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης».
Πρόσθεσε ότι «μπορέσαμε σε αυτό το πλαίσιο να οικοδομήσουμε μια νέα στρατηγική ευρωτουρκική συνεργασία, να βάλουμε μπρος ταυτόχρονα και τη θετική ατζέντα των ελληνοτουρκικών σχέσεων, την οικονομική και ενεργειακή μας συνεργασία, να πραγματοποιήσουμε γύρους διερευνητικών συνομιλιών και να προωθήσουμε τον διάλογο μεταξύ των στρατιωτικών μας για τη μείωση της έντασης στο Αιγαίο». «Την ίδια στιγμή», συμπλήρωσε, «καταφέραμε να προωθήσουμε τις συνομιλίες για το Κυπριακό, που φτάσανε πολύ κοντά σε λύση, ανοίγοντας και δύσκολα θέματα, όπως το ζήτημα της ασφάλειας».
Ο Αλ. Τσίπρας θύμισε ότι ήταν από τους πρώτους ηγέτες που είχε τηλεφωνήσει στον Τούρκο πρόεδρο μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στη γείτονα, για να εκφράσει τη στήριξη της Ελλάδας, μια χώρας που υπερασπίζεται την δημοκρατία και την ελευθερία και καταδικάζει κάθε προσπάθεια κατάλυσης της δημοκρατικής νομιμότητας. Πρόσθεσε ότι αργότερα υπήρξαν εξελίξεις που δημιούργησαν προσκόμματα σ’ αυτή τη θετική πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ρητορική αντιπαραθετική, στο Αιγαίο ο αριθμός των παραβιάσεων του εθνικού εναέριου χώρου της Ελλάδας έφτασε σε πάρα πολύ υψηλά επίπεδα με πολύ επικίνδυνα περιστατικά στη θάλασσα και στον αέρα.
«Αγκάθι» η υπόθεση των 8 Τούρκων στρατιωτικών
Αναφέρθηκε και στην υπόθεση των 8 Τούρκων στρατιωτικών που επίσης αποτέλεσε αγκάθι στις σχέσεις, όπως και στη συνέχεια η υπόθεση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών που κρατήθηκαν στην Τουρκία. Αναφορικά με την ακανθώδη υπόθεση των «8», όπου η ελληνική δικαιοσύνη έχει πάρει σαφείς αποφάσεις, όπως επισήμανε ο πρωθυπουργός, τόνισε ότι η Ελλάδα ως κράτος δικαίου οφείλει να κάνει σεβαστές τις αποφάσεις της δικαιοσύνης. Πρόσθεσε ότι στην Ελλάδα οι πραξικοπηματίες δεν είναι καλοδεχούμενοι και πως αυτό που προέχει είναι η ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας.
«Με τη δημιουργία αυτών των προϋποθέσεων, μπορούμε, πιστεύω, στη συνέχεια να έχουμε πρόοδο και να επαναλάβουμε και τις διερευνητικές συνομιλίες για τη διαφορά που έχουμε στο θέμα της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο», ανέφερε ο Αλ. Τσίπρας. Ως προς το Κυπριακό τόνισε την ανάγκη να υπάρξει δίκαιη και βιώσιμη λύση στο πλαίσιο των αποφάσεων του ΟΗΕ, προς όφελος του συνόλου του κυπριακού λαού, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, που θα καθιστά την επανενωμένη, ομοσπονδιακή Κύπρο μια κανονική χώρα της περιοχής και της ΕΕ. Σημείωσε ότι σε αυτή τη νέα προσπάθεια οφείλουμε να αποφύγουμε τα λάθη του παρελθόντος και για αυτό κατέθεσε την άποψη ότι πρέπει να συμφωνήσουν στην πραγματοποίηση προπαρασκευαστικών συναντήσεων στο κρίσιμο θέμα της ασφάλειας στον οποίο εμπλέκεται η Ελλάδα και η Τουρκία.
Τόνισε παράλληλα τη σημασία που έχει ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου στην Ανατολική Μεσόγειο και την ανάγκη, η ενέργεια να αποτελέσει γέφυρα συνεργασίας και όχι εμπόδιο στην περιοχή. «Συμφωνήσαμε ότι το καλοκαίρι πρέπει να δουλέψουμε ώστε να είναι πραγματικότητα η ακτοπλοϊκή σύνδεση Σμύρνης-Θεσσαλονίκης», δήλωσε ο Αλ. Τσίπρας και πρόσθεσε ότι συμφώνησαν να προχωρήσουν στη διοργάνωση νέου επιχειρηματικού φόρουμ που θα αναδείξει τις ευκαιρίες που ανοίγονται για συνεργασία, ιδίως τώρα που η Ελλάδα έχει εξέλθει από μια κρίση που την ταλαιπώρησε για πολλά χρόνια. Συνομιλήσαμε για τη συνεργασία στο πλαίσιο της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας και τις δυνατότητες που υπάρχουν για μείωση των ροών, για την ανάγκη αύξησης των επιστροφών και την αντιμετώπιση των δικτύων των διακινητών, είπε ο πρωθυπουργός.
Συζητήσαμε και για την προοπτική της αναθεώρησης της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, προς όφελος, μεταξύ άλλων, όλων των χωρών της περιοχής, τόνισε ο Αλ. Τσίπρας. Τονίζω τη στήριξη στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, προς όφελος της, αλλά και προς όφελος της Ευρώπης, κάτι που μπορεί να συνεισφέρει στην επιστροφή στις σημαντικές δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν τα περασμένα χρόνια.
Ερντογάν: Δεν θα πρέπει αυτοί που είναι φυγάδες από το PKK και το FETO να βρίσκουν θέσεις στην Ελλάδα
«Σήμερα με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας συζητήσαμε και τα θέματα της τρομοκρατίας. Η Τουρκία και η Ελλάδα γνωρίζουν και έχουν δει από κοντά το αιματηρό πρόσωπο της τρομοκρατίας. Εμείς θα πρέπει ως σύμμαχοι να είμαστε ενάντια στην τρομοκρατία. Θα πρέπει από κοινού να κάνουμε έναν οδικό χάρτη και να έχουμε μια αντιμετώπιση, όπως το PKK και το κίνημα FETO, το οποίο θεωρούμε ότι είναι τρομοκρατικό» ισχυρίστηκε ο Τούρκος πρόεδρος. Επίσης, ανέφερε, σύμφωνα με τη διερμηνεία των δηλώσεων, πως «δεν θα πρέπει αυτοί που είναι φυγάδες από αυτά τα κινήματα να βρίσκουν θέσεις στην Ελλάδα και προσέθεσε: «Εμείς αυτή την προσμονή επιθυμούμε και θέλω να τραβήξω την προσοχή της γείτονος χώρας. Περιμένω αυτούς που την 15η Ιουνίου έχουν χάσει τη ζωή τους αντιμετωπίζοντας αυτό το πραξικόπημα, θα πρέπει να τους σεβαστούμε. Έχουμε την προσμονή να το σεβαστεί και η Ελλάδα αυτό και να φερθεί ανάλογα σε αυτούς τους φυγάδες, τους οποίους περιθάλπει».
Εικόνα από τις συνομιλίες των αντιπροσωπειών Ελλάδας-Τουρκίας που ακολούθησαν τη συνάντηση Ερντογάν-Τσίπρα
«Η Τουρκία στο θέμα της επανεισδοχής και στο μεταναστευτικό όποιες υποσχέσεις έχει δώσει, τις έχει τηρήσει» υποστήριξε ο Ερντογάν. Σε αυτό το πλαίσιο, επισήμανε πως η ΕΕ κατά τα μέγιστα δεν έχει τηρήσει τις υποσχέσεις της, όπως τις ευθύνες που απορρέουν από τη Συμφωνία της 18ης Μαρτίου. Επιθυμούμε η ΕΕ να τηρήσει τις υποσχέσεις της, ανέφερε. «Οι δύο πλευρές προτού ξεκινήσουν τον διάλογο θα πρέπει να εντοπίσουν έναν οδικό χάρτη. Θα πρέπει πρωτίστως να δημιουργήσουμε μια σχέση εμπιστοσύνης» είπε ο πρόεδρος της Τουρκίας.
«Είναι μια σημαντική παράμετρος η ισοτιμία των Τούρκων στην Κύπρο» υποστήριξε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σύμφωνα με τη διερμηνεία των δηλώσεων. Όσον αφορά το Μεταναστευτικό, είπε πως η Τουρκία θεωρεί πως έχει «ένα υπερβολικό φόρτο». Αυτήν τη στιγμή, σημείωσε, η Τουρκία περιθάλπει τέσσερα εκατ. πρόσφυγες και έχει ξοδέψει περίπου 35 εκατ. δολάρια.
Την πεποίθηση πως όλα τα θέματα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας μπορούν να επιλυθούν σε δίκαιη βάση, εξέφρασε ο Ταγίπ Ερντογάν και τόνισε την ανάγκη να μείνουν ανοικτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας. «Καταβάλαμε κάθε προσπάθεια να βελτιώσουμε την κατάσταση των πολιτών μας ελληνικής καταγωγής και περιμένουμε από την Ελλάδα να υιοθετήσει την ίδια προσέγγιση» είπε ο Τούρκος πρόεδρος. «Ως Τουρκία επιθυμούμε να αναπτύξουμε τις διμερείς σχέσεις με την Ελλάδα σε κάθε πεδίο» διαμήνυσε και συμπλήρωσε πως στις διμερείς σχέσεις με την Ελλάδα «κατά διαστήματα υπάρχουν κάποια πράγματα που δεν τα επιθυμούμε, αλλά είχαμε την ευκαιρία να τα ξεπεράσουμε». «Το σημείο που βρισκόμαστε στις εμπορικές και οικονομικές σχέσεις είναι κατά πολύ χαμηλότερο από το στόχο μας», επισήμανε.
«Κάθε φορά ου έρχεται το θέμα της Σχολής της Χάλκης εγώ θέτω το θέμα των μουφτήδων της δυτικής Θράκης», δήλωσε ο Ερντογάν. «Εμείς σε κάθε επίπεδο θα συμφωνήσουμε να έχουμε έναν ανοικτό διάλογο, και ειδικά στις θρησκευτικές μειονότητες θα κάνουμε ένα άνοιγμα, θα τις αξιολογήσουμε και από κοινού θα βρούμε κοινές λύσεις» ανέφερε ο Τούρκος πρόεδρος.
- Φωτογραφίες: ΑΠΕ-ΜΠΕ / ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ / Andrea Bonetti.