Στην προσπάθειά του να καταδικάσει την ενέργεια φοιτητών να εμποδίσουν τον Σύλλογο Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων 1967-1974 να καταθέσει στεφάνι στην επέτειο του Πολυτεχνείου, ο ΣΥΡΙΖΑ Θεσσαλονίκης χαρακτηρίζει τον Σύλλογο «φυσικό και θεσμικό εκπρόσωπο της αντίστασης κατά της δικτατορίας των συνταγματαρχών». Αναδύονται ζητήματα, κυρίως, ηθικής, δημοκρατικής φύσεως, αλλά και πολιτικά και πρακτικά.
Το κυριότερο: έχει η αντίσταση θεσμικούς εκπροσώπους; Τι σημαίνει θεσμικός εκπρόσωπος της αντίστασης; Ορισμένοι από τους αντιστασιακούς, για δικούς τους λόγους, μπορεί να συναντηθούν και να δημιουργήσουν έναν σύλλογο.
Ας το αποδεχτούμε, αν και η αντίσταση κατά των τυραννικών καθεστώτων είναι μια ηθική υποχρέωση, ένα καθήκον που αισθάνεται ο άνθρωπος απέναντι στον εαυτό του, την ελευθερία του και την ελευθερία των άλλων. Δεν κωδικοποιείται σε συλλόγους με στόχους και σκοπούς. Αλλά, ας αποδεχτούμε ότι ίδρυσαν ορισμένοι έναν σύλλογο.
Από πού προκύπτει ότι ο σύλλογος αυτός μπορεί να εκπροσωπεί, θεσμικά, την αντίσταση; Ρωτήθηκε ο Παναγούλης, ρωτήθηκαν οι βασανισμένοι στρατιωτικοί, ρωτήθηκαν τα θύματα των δικτατόρων που θέλησαν να παραμείνουν άφωνα και να μην εξαργυρώσουν πολιτικά ή όπως αλλιώς, μια ενέργειά τους που αισθάνθηκαν καθήκον τους να πραγματοποιήσουν;
Γνωρίζω στη Θεσσαλονίκη αρκετούς που συμμετείχαν στην αντίσταση. Όταν συνάντησα έναν από αυτούς, ο οποίος απολαμβάνει γενικής εκτιμήσεως, μου μίλησε τόσο απαξιωτικά για την ενέργεια δημιουργίας συλλόγου, που με άφησε άφωνο. Έφυγα από τη συνάντηση με μια αρνητική αίσθηση απέναντί του. Μετά από μήνες ξανασκέφτομαι όσα μου είπε. Από εντελώς διαφορετική πλευρά. Είχε απόλυτο δίκαιο.
Γίνεται προσπάθεια από ορισμένους να προσεγγιστεί το Πολυτεχνείο από μια συνωμοσιολογική εκδοχή.
Ότι δήθεν το μεθόδευσαν οι Αμερικανοί για να απομακρύνουν από την εξουσία τον Παπαδόπουλο και να τοποθετήσουν τον Ιωαννίδη. Θεωρώ την εκδοχή αυτή ιεροσυλία. Ακόμη και αν ενεπλάκησαν ξένες δυνάμεις, η εξέγερση αποτελούσε τη βούληση της συντριπτικής πλειονότητας του ελληνικού λαού, τον οποίο έβαλαν στον γύψο την κρισιμότερη στιγμή της πολιτειακής του μετάβασης από τον μεταπολεμικό αυταρχισμό στην αναζήτηση δημοκρατικότερων μορφών διακυβέρνησης.
Τα 45 χρόνια που πέρασαν από τότε, έγιναν πολλές προσπάθειες να αναζητηθεί «το νόημα» του Πολυτεχνείου. Αναγκαστικά, όλες είχαν και έχουν και μια κομματική ή ιδεολογική χροιά. Εκείνο που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί είναι ότι και οι εξεγερθέντες και γενικότερα ο ελληνικός λαός επιθυμούσαν αποκατάσταση της δημοκρατίας και εγκατάλειψη των εκφυλιστικών φαινομένων που έκαναν δυνατή την επικράτηση της δικτατορίας.
Δυστυχώς, τα ίδια εκφυλιστικά φαινόμενα αναπαρήγαγαν αρκετοί από τους πρωταγωνιστές της εξέγερσης. Την καπηλεύτηκαν. Καπηλεία, αρχομανία, καθεστωτισμός, εύκολος πλουτισμός, αδιαφορία για τη σύγχρονη και δημοκρατική λειτουργία της πολιτείας, ωφελιμισμός, διαφθορά και άλλα πολλά θα μπορούσαν να προστεθούν.
Είναι οι αιτίες που οδηγούν στον εκφυλισμό μια ιστορική στιγμή της νεότερης ιστορίας μας.
Η ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ Θεσσαλονίκης εντάσσεται σε αυτήν την προσπάθεια. Κομματική εκμετάλλευση ενός σημαντικού γεγονότος, στο οποίο συμμετείχαν φοιτητές, ακαδημαϊκοί αλλά και λαός ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης. Αλλά και ο Σύλλογος αναρωτιέμαι αν υπάρχει λόγος να υφίσταται. Η αντίσταση είναι σαν την προσευχή. Την κάνεις κρυφά. Και δεν την εξαργυρώνεις.
Το τραγικότερο είναι ότι αυτήν την εκμετάλλευση και αυτόν τον εκφυλισμό επικαλούνται όσοι τέτοιες ημέρες καταστρέφουν τις πόλεις και προβαίνουν σε ενέργειες που δεν έχουν καμιά σχέση ούτε με δημοκρατία, ούτε με ελευθερία. Είναι η επιβολή του θέλω τους δια της βίας. Όπως έκαναν και οι δικτάτορες. Όλα αυτά γράφονται με πλήρη γνώση, από αφηγήσεις ανθρώπων, του τι σήμαινε να συλληφθείς και να βασανιστείς επί δικτατορίας. Με απόλυτο σεβασμό στα όσα υπέστησαν. Ίσως, γράφονται εξαιτίας αυτού του σεβασμού.
Παντελής Σαββίδης
