Η σχολική χρονιά ξεκινά, και μαζί ξεκινά και το άγχος της προετοιμασίας. Ρούχα, σχολικά είδη, προβληματισμός για το πώς θα κυλήσει η χρονιά είναι τα θέματα που κυριαρχούν στις συζητήσεις των γονέων αυτές τις μέρες.
Περισσότερο άγχος και αγωνία έχουν οι μανούλες και τα παιδάκια που θα πάνε Α΄ Δημοτικού.
Η μετάβαση από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό είναι δύσκολο κομμάτι, καθώς τα νήπια καλούνται πλέον να γίνουν μαθητές, να λειτουργήσουν σε ένα περιβάλλον με ξεκάθαρη δόμηση και κανόνες, και να έχουν τις υποχρεώσεις των κατ’ οίκον εργασιών. Ακόμη, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στο Νηπιαγωγείο οι μαθητές λαμβάνουν τη γνώση μέσα από βιωματικές δραστηριότητες και αναπτύσσουν κυρίως τις πρώτες τους κοινωνικές δεξιότητες, ενώ στο Δημοτικό γίνεται η μετάβαση στο περιβάλλον της δασκαλοκεντρικής μεθόδου, τα παιδιά κάθονται σε θρανία και δεν υπάρχει χώρος για παιχνίδι. Δεν θα κρίνουμε σε αυτό το άρθρο τις ελλείψεις της ελληνικής παιδείας σε θέματα βιωματικότητας και παιγνιώδους διδασκαλίας.
Όλη αυτή η νέα κατάσταση μπορεί να δημιουργήσει όπως αναφέραμε άγχος, γκρίνια, ακόμα και υπερβολικό ενθουσιασμό που πολλές φορές μπορεί να αποβεί στο να νιώσουν και πάλι τα παιδιά πίεση την πρώτη μέρα του αγιασμού. Τα μικρά μας πρωτάκια έχουν τη γλύκα και την αθωότητα να ανακαλύψουν το «άγνωστο». Η διαδικασία της μετάβασης –και κυρίως της προσαρμογής– ενέχει δυσκολίες και μπορεί να προκαλέσει συναισθηματική πίεση και στα παιδιά και στους γονείς. Η πρώτη μέρα στο σχολείο είναι σαν ένα μικρό δρώμενο, γι’ αυτό είναι σημαντικό να πάει καλά.
(Φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Ευάγγελος Μπουγιώτης)
Στον αγιασμό οι μαθητές έρχονται για πρώτη φορά στον καινούργιο χώρο που διαφέρει αρκετά από την εικόνα που έχουν οι μαθητές του Νηπιαγωγείου για το τι είναι σχολείο, γνωρίζουν τη δασκάλα που δεν είναι νηπιαγωγός (αλλαγή ρόλου), γνωρίζουν τους καινούργιους συμμαθητές και έρχονται σε επαφή με πολύ μεγαλύτερα παιδιά με τα οποία θα συνυπάρξουν στην αυλή.
Πώς μπορούμε, λοιπόν, να κάνουμε ευχάριστη και ουσιαστική την προετοιμασία για την πρώτη μέρα του σχολείου αλλά και να βάλουμε μια καλή αρχή ώστε να μειώσουμε το άγχος και την πίεση της μετάβασης;
1. Η επιλογή των σχολικών ειδών πρέπει να γίνεται ευχάριστη και με παιγνιώδη τρόπο. Πιο συγκεκριμένα, δίνουμε τη δυνατότητα στα παιδιά να έχουν λόγο για τη σχολική τους τσάντα, τα μολύβια και ό,τι χρειάζονται, με όριο σαφές, καθώς πολλές φορές τα παιδιά δεν μπορούν να κατανοήσουν τις οικονομικές δυνατότητες ή τη σημασία μιας ανατομικής τσάντας. Πιο πρακτικά, λαμβάνουμε υπόψη τις προτιμήσεις τους σε χρώματα ή σε ήρωες από τα κινούμενα σχέδια που προτιμούν, έτσι ώστε να συνδέσουμε τα σχολικά αντικείμενα με τα ενδιαφέροντά τους και να εντάξουμε τον κόσμο τους μέσα στο σχολείο.
Ποτέ δεν παραπονιόμαστε στα παιδιά μας για τα έξοδα των σχολικών και δεν επιβάλλουμε κάτι με αυταρχισμό. Σε περίπτωση που δεν έχουμε την οικονομική δυνατότητα να πάρουμε ό,τι θέλει το παιδί, δεν το έχουμε μαζί μας στα ψώνια –για την τσάντα κυρίως–, αλλά με βάση τις προτιμήσεις κάνουμε εμείς τις κατάλληλες αγορές και του δίνουμε δύο με τρεις επιλογές να δει στο σπίτι. Έτσι, αποφεύγουμε την γκρίνια και την απόρριψη της επιλογής που για εμάς μπορεί να βασίζεται στη λογική, το παιδί όμως θα το εκλάβει συναισθηματικά.
Με την ίδια λογική πορευόμαστε και στην επιλογή των ρούχων, που καλό είναι να είναι όμορφα και άνετα την ημέρα του αγιασμού. Την ίδια εκείνη μέρα αφήνουμε το παιδί να παίξει και βγάζουμε από το μυαλό μας την ιδέα να μην λερωθούν τα ρούχα. Γι’ αυτό ντύνουμε το παιδί καλά, αλλά δεν εξαντλούμε σε επισημότητα.
Έχει μεγάλη σημασία εκείνη την ημέρα το μικρό μας πρωτάκι να παίξει και να κοινωνικοποιηθεί με τους συμμαθητές του. Έτσι, θα δημιουργήσει λόγους να θέλει να πάει και την άλλη μέρα στο «μεγάλο σχολείο».
2. Η συζήτηση για το νέο σχολείο είναι απαραίτητη. Η συζήτηση αυτή είναι σημαντικό να δημιουργεί θετικές προσδοκίες στα παιδιά. Το νέο σχολείο θα τους φέρει σε επαφή με τα γράμματα και τη γνώση, κι αυτό τα παιδιά δεν πρέπει να το δουν ως μια βαριά υποχρέωση αλλά ως μια ώθηση για το φτερούγισμά τους στον κόσμο. Γι’ αυτό τους διηγούμαστε ευχάριστα περιστατικά από τα δικά μας χρόνια στην πρώτη τάξη, τους διαβάζουμε σχετικές ιστορίες και επιστρατεύουμε το χιούμορ μας. Τους τονίζουμε ότι δεν θα χάσουν τους φίλους από το νηπιαγωγείο, αλλά ότι η παρέα τους θα μεγαλώσει.
Το πιο σημαντικό είναι να αποβάλλουμε πρώτα εμείς οι γονείς το άγχος για τη μετάβαση αυτή και να γινόμαστε ευχάριστοι. Δεν απειλούμε τα παιδιά με τη νέα υποχρέωση του διαβάσματος, και απολαμβάνουμε το νέο αυτό ξεκίνημα γιατί τα χρόνια δεν γυρνάνε πίσω και τα μικρά μας δεν θα είναι ξανά «πρωτάκια».
Μαρία Προκοπίδου
Εκπαιδευτικός, συγγραφέας
