Οι τόποι μας, οι άνθρωποί μας είναι ο τίτλος του νέου βιβλίου των εκδόσεων Ινφογνώμων, που έχει γράψει ο δικηγόρος Θεόδωρος Ε. Παυλίδης και αναφέρεται στην πραγματική πατρίδα των προσφύγων, στα χωριά που άφησαν με πόνο ψυχής, αναγκαστικά, με την ελληνοτουρκική Σύμβαση Ανταλλαγής των Πληθυσμών της Λοζάνης (30-1-1923).
Τότε, που περίπου ενάμισι εκατομμύριο Έλληνες στο γένος, ορθόδοξοι χριστιανοί, ήρθαν ως πρόσφυγες στην Ελλάδα από τα οθωμανικά εδάφη της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης.
Στο βιβλίο έχουν καταγραφεί οι τόποι προέλευσης και εγκατάστασης των Ανταλλαξίμων Προσφύγων στο Νομό Κιλκίς, όλοι οι συνοικισμοί με τα οσμανικά και τα ελληνικά ονόματά τους, 6.500 ονόματα Ανταλλαξίμων Προσφύγων στο Ν. Κιλκίς, καθώς και χάρτες των τόπων προέλευσής τους.
Οι πρόσφυγες αυτοί δεν βρέθηκαν στα χώματα που υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν «περαστικοί», αλλά οι πρόγονοί τους ζούσαν στα μέρη εκείνα από αιώνες, τονίζει ο συγγραφέας στο σημείωμά του για το βιβλίο. Και συμπληρώνει πως η κρατική προπαγάνδα της εποχής επιχείρησε να πείσει τους Ανταλλάξιμους ότι γυρίσανε στην πατρίδα, αλλά οι πρόσφυγες ήξεραν πως πατρίδα τους ήταν η Σαμσούντα, η Τραπεζούντα, η Σινώπη, η Προύσα, η Τρίγλια, η Μουδανιά κ.λπ.
Ουσιαστικά, η λεγόμενη επιστροφή στην πατρίδα ήταν ταξίδι στο άγνωστο. Οι περιουσίες τους, μα προπάντων οι ψυχές τους, ήταν στην πραγματική τους πατρίδα, στα μέρη που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν, στα μέρη που αγάπησαν, στα μέρη που δημιούργησαν και πρόκοψαν, αυτοί και οι πρόγονοί τους. Γι’ αυτό και μέχρι να κλείσουν τα μάτια τους, είχαν το βλέμμα τους στραμμένο στην Ανατολή.
Ήρθαν, γεράσανε και πέθαναν οι άνθρωποι πιστεύοντας μέχρι την τελευταία στιγμή ότι το χωριό που τώρα ζούσαν, ήταν απλώς ο τόπος κατοικίας τους και ότι το πραγματικό χωριό τους βρισκόταν εκεί στην Ανατολή και λεγόταν Μαρτάρ, Πεσκελλέρ, Χιντρελέζ, Γιαγμούρτσα, Ασάρ Σελαμελίκ, Καπούκαγια, Μαησλού, Καϊτάλαπα, Τσιρικλάρ κ.λπ.
Ο αναστεναγμός των γερόντων Ανταλλαξίμων ήτανε μονίμως: «Ει γκιτί, πατρίδα μ’…» (Αχ, πατρίδα μου…).
Σ’ αυτά τα χωριά των πατρίδων αναφέρεται το παρόν βιβλίο, σημειώνει ο Θ. Παυλίδης, και προσθέτει ότι η πατρίδα είναι το σημείο εκκίνησης του ανθρώπου στη συνέχεια του χρόνου. Μαθαίνοντας οι νέοι για τις πατρίδες των παππούδων τους, μαθαίνουν για τις δικές τους πατρίδες, γιατί και οι ίδιοι είναι συνέχεια της αυτής ιστορίας. «Γράφοντας για τους τόπους προέλευσης των προσφύγων, επιχειρώ να περιγράψω και τους τόπους εγκατάστασής τους στην Ελλάδα, και ιδιαίτερα στο νομό Κιλκίς», τονίζει.