Αβέβαιο φαίνεται το ενδεχόμενο ύπαρξης λύσης του Κυπριακού μετά την αναστολή των διαπραγματεύσεων, σύμφωνα με την περιοδική έκθεση για την Κύπρο της ανεξάρτητης Ερευνητικής Υπηρεσίας του Κογκρέσου (Congressional Research Service) την οποία υπογράφει ο αναλυτής Βίνσεντ Μορέλι.
Τίτλος της έκθεσης εδώ και σχεδόν 10 χρόνια: «Κύπρος: Η επανένωση αποδεικνύεται απατηλή».
Στην εκτενή έκθεση των 40 σελίδων, σημειώνεται ότι και οι δύο πλευρές αν και κατηγορούν η μία την άλλη, βρίσκονται σε φάση προβληματισμού για το εάν πρέπει και πότε να αρχίσουν εκ νέου οι συνομιλίες που διακόπηκαν απότομα στην Ελβετία. Όπως σημειώνει η έκθεση, διάφορα είναι τα αγκάθια που πρέπει να εξαλειφθούν ώστε να προχωρήσει η υπόθεση:
- Οι Τουρκοκύπριοι ζητούν ο ΟΗΕ να αλλάξει το πλαίσιο των συνομιλιών προκειμένου να αρχίσουν ξανά οι διαπραγματεύσεις. Ο Αμερικανός αναλυτής αναφέρει πως αν το καινούργιο αφήγημα που έρχεται από τη «βόρεια Κύπρο», δεν είναι απλά «δοκιμαστικά μπαλόνια» που απευθύνονται στη διεθνή κοινότητα, η έναρξη οποιουδήποτε νέου γύρου διαπραγματεύσεων μετά τις εκλογές του 2018 φαίνεται δυσοίωνη. Για τον Ακιντζί επιπρόσθετα αναφέρει ότι δήλωσε πως «δεν θα επιστρέψει σε ατέρμονες διαπραγματεύσεις, υποδεικνύοντας ότι θα πρέπει να συμφωνηθεί μια προθεσμία για την ολοκλήρωση των συνομιλιών προτού αυτές επαναληφθούν, μια άλλη προϋπόθεση που ο Αναστασιάδης απορρίπτει σταθερά».
- Ο Νίκος Αναστασιάδης, σημειώνει ο συντάκτης της έκθεσης, επικρίθηκε από τους αντιπάλους του «ως μέρος της αιτίας που απέτυχαν οι συνομιλίες στην Ελβετία». Ο Αμερικανός αναλυτής παραθέτει δηλώσεις του υποψήφιου Νικόλα Παπαδόπουλου, ο οποίος ανακοίνωσε νέα στρατηγική για την επίλυση του Κυπριακού, βάσει των οποίων είναι θέμα εισβολής και κατοχής και όχι δικοινοτική σύγκρουση και πως «οι επικίνδυνοι συμβιβασμοί Αναστασιάδη θα πρέπει να αποσυρθούν». Γράφει επίσης ότι οι εγγυήσεις στην ασφάλεια, τα επεμβατικά δικαιώματα και τα τουρκικά στρατεύματα πρέπει να αποσυρθούν και η Τουρκία να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία. Επίσης, να μην επιτρέπεται στους Τούρκους έποικους να περνούν στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση περιοχές, «να αφαιρεθούν τα διαβατήρια της Δημοκρατίας από υπουργούς και αξιωματούχους του βορρά και να κηρυχθεί παράνομη η δραστηριότητα ξένων επιχειρήσεων στο βορρά». Παραθέτει επίσης δηλώσεις των κ.κ. Σιζόπουλου και Λιλλήκα, που ανέφεραν ότι «ο στόχος για λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας στην Κύπρο ίσως δεν είναι πλέον επιθυμητός».
- Εμπλοκή ίσως προκύψει λόγω των ερευνών για υδρογονάνθρακες. «Αν και η Άγκυρα είχε προειδοποιήσει προφανώς τις εταιρείες ενέργειας, και έμμεσα τη Γαλλία και την Ιταλία, να μην προχωρήσουν στη γεώτρηση, καθώς θα κινδύνευαν “να χάσουν έναν φίλο”, η γεώτρηση πραγματοποιήθηκε χωρίς περιστατικό. Αναφέρθηκε επίσης ότι μια τουρκική ναυτική φρεγάτα εμφανίστηκε στα διεθνή ύδατα στα ανοικτά των ακτών της νότιας Κύπρου. Η Ελλάδα απάντησε λέγοντας ότι ήταν “έτοιμη να υπερασπιστεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα”, που ήταν ένδειξη εντάσεων μεταξύ των δύο μελών του ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Τουρκία έστειλε τα δικά της πλοία στα κυπριακά ύδατα στα τέλη του 2017 σε ένδειξη διαμαρτυρίας για περαιτέρω ερευνητικές δραστηριότητες και δήλωσε ότι θα ξεκινήσει τη δική της εξερεύνηση σε περιοχές που διεκδικούν τόσο η Τουρκία όσο και η Δημοκρατία. Αυτό θα μπορούσε να καταστήσει δύσκολο για τον Αναστασιάδη, ή για όποιον εκλεγεί πρόεδρος, να συμφωνήσει να ξεκινήσει εκ νέου τις συνομιλίες».
Για τους Ελληνοκύπριους και την Ελλάδα, γράφει ότι διατήρησαν τις θέσεις τους να καταργηθεί η Εγγυητική Συνθήκη, «αν και η Ελλάδα πρότεινε μια νέα «συνθήκη φιλίας» μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και Κύπρου, η οποία προφανώς θα επέτρεπε διαβουλεύσεις για καταγγελίες περί μη εφαρμογής της συμφωνίας από οποιαδήποτε κυπριακή πλευρά. Η Ελλάδα και οι Ελληνοκύπριοι επέμειναν και πάλι να αποσυρθούν όλα τα τουρκικά στρατεύματα από το νησί, αν και ο Αναστασιάδης ήταν έτοιμος να δεχτεί ένα μικρό αριθμό στρατιωτών της Τουρκίας να παραμείνει στο νησί, αλλά μόνο εάν η διάταξη αυτή περιελάμβανε ημερομηνία για την οριστική αποχώρηση των υπολοίπων τουρκικών στρατευμάτων».
Καταλήγοντας, η 40σέλιδη έκθεση σημειώνει πως όλα τα ζητήματα που εγείρονται σ’ αυτή «θα πρέπει να περιμένουν μέχρι την άνοιξη του 2018, μετά την αξιολόγηση και εφαρμογή των εκλογικών αποτελεσμάτων και στις δύο κοινότητες και ανάλογα με το αν οι δύο πλευρές μπορούν πραγματικά να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Σε αυτό το σημείο, μια τελική διευθέτηση για την Κύπρο παραμένει απατηλή».
- Με πληροφορίες από το ΚΥΠΕ.