Ακριβώς μετά από έναν χρόνο από την εγγραφή του δρώμενου των Μωμόγερων στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας, ήρθε η ώρα για το ρεμπέτικο. Ο φάκελος υποψηφιότητας αξιολογήθηκε πριν από μήνες και το πράσινο φως δόθηκε στη 12η ετήσια συνεδρίαση της UNESCO που πραγματοποιήθηκε στη Νότια Κορέα από τις 4 έως τις 9 Δεκεμβρίου.
Μάλιστα, η υποψηφιότητα απέσπασε έπαινο για την ποιότητα των δράσεων διαφύλαξης που σχεδιάζονται, και ιδιαίτερα για τα εκπαιδευτικά προγράμματα.
Το ρεμπέτικο είναι ένα ξεχωριστό κεφάλαιο στον ελληνικό αστικό λαϊκό πολιτισμό. Άκμασε το πρώτο μισό του 20ού αιώνα και έχει επιρροές από το δημοτικό και το μικρασιάτικο τραγούδι. Στο φάκελο υποψηφιότητας τονίζεται «ο δυναμικός του χαρακτήρας και η εξέλιξή του σε ισχυρό σημείο αναφοράς για τη συλλογική μνήμη και την ταυτότητα των Ελλήνων». Άλλωστε, το ρεμπέτικο αντικατοπτρίζει το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο της εποχής που αναπτύχθηκε, και ιδιαίτερα τη ζωή των φτωχότερων τάξεων και των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Στην πορεία η κοινωνική του βάση επεκτάθηκε στους πρόσφυγες και στην εργατική και μεσοαστική τάξη, ενώ σήμερα αποτελεί μια ζωντανή και δημοφιλή πολιτιστική κληρονομιά, παγκοσμίως αναγνωρίσιμη.
Από το φάκελο υποψηφιότητας που κατέθεσε το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού
Το ρεμπέτικο είναι το πέμπτο στοιχείο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας που εντάσσεται στον αντίστοιχο κατάλογο της UNESCO. Έχουν προηγηθεί η εγγραφή της μεσογειακής δίαιτας (από κοινού με την Ιταλία, την Ισπανία, το Μαρόκο, την Πορτογαλία, την Κύπρο και την Κροατία), η παραδοσιακή μαστιχοκαλλιέργεια στη Χίο, η μαρμαροτεχνία στην Τήνο, και το εθιμικό δρώμενο των Μωμόγερων.
Φάκελο υποψηφιότητας για εγγραφή στον ίδιο κατάλογο έχει υποβάλει η Ελλάδα (από κοινού με τις Γαλλία, Ελβετία, Ισπανία, Ιταλία, Κροατία, Κύπρο, Σλοβενία) για την τέχνη της ξερολιθιάς. Η αξιολόγησή του από τις αρμόδιες επιτροπές της UNESCO αναμένεται να γίνει το φθινόπωρο του 2018.
Η άυλη πολιτιστική κληρονομιά αναγνωρίζεται ως πολιτιστικό απόθεμα που μπορεί να αποτελέσει εργαλείο κοινωνικής, εκπαιδευτικής, πνευματικής και οικονομικής ανάπτυξης.
Σήμερα ο όρος «πολιτιστική κληρονομιά» περιλαμβάνει συγκεκριμένες κατηγορίες: την υλική κληρονομιά (είτε αναφερόμαστε σε κινητή ή ακίνητη, είτε σε υποβρύχια), την άυλη κληρονομιά (προφορικές παραδόσεις, παραστατικές τέχνες, τελετουργίες), τη φυσική κληρονομιά (τοποθεσίες με πολιτιστικές πτυχές), και την κληρονομιά σε περίπτωση ένοπλης σύγκρουσης.