Τι επιδιώκει η Τουρκία στη Θράκη

Με αφορμή την επίσκεψη Ερντογάν στην Ελλάδα και τις δηλώσεις του περί αναθεώρησης της Συνθήκης της Λοζάνης, δημοσιεύουμε για πρώτη φορά (και με άδεια του συγγραφέα Αναστάσιου Λαυρέντζου) ένα απόσπασμα από το βιβλίο Η Θράκη στο μεταίχμιο, στο οποίο αναλύεται τι επιδιώκει η Τουρκία στη Θράκη.

Συνολική θεώρηση της τουρκικής πολιτικής στη Θράκη – Στρατηγικές επιδιώξεις και ενδιάμεσοι σκοποί
[…] παρά τις διευθετήσεις του 1923, η Τουρκία ουδέποτε αποχώρησε πολιτικά από την ελλαδική Θράκη. Αντιθέτως, εκμεταλλευόμενη την παρουσία τής εκεί μουσουλμανικής μειονότητας και τις παλινωδίες της ελληνικής πλευράς, άσκησε μια δραστήρια πολιτική, μεταβάλλοντας σταδιακά τους αρχικούς συσχετισμούς. Τα πεπραγμένα αυτής της πολιτικής μάς ωθούν στην εκτίμηση ότι οι στρατηγικές της επιδιώξεις, όπως αυτές αποκρυσταλλώθηκαν μέσα στο χρόνο, είναι:

1. Ο μετασχηματισμός των μουσουλμανικών πληθυσμών της Θράκης σε εθνική τουρκική μειονότητα και η χρησιμοποίηση της τελευταίας ως εργαλείο πολιτικής στο πλαίσιο της συνολικής αμφισβήτησης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων ανατολικά του 25ου μεσημβρινού (διχοτόμηση του αιγαιακού χώρου από τη Θράκη έως τη Γαύδο).
2. Η αποδόμηση της ελληνικής κυριαρχίας στη Θράκη και η δημιουργία των προϋποθέσεων που θα καταστήσουν εφικτή τη μελλοντική της απόσχιση κατά το πρότυπο του Κοσσυφοπεδίου ή ενδεχομένως με εφαρμογή των πρακτικών που ακολουθήθηκαν στην Κύπρο.

Η υλοποίηση της παραπάνω σκοποθεσίας περιλαμβάνει την επίτευξη των ακόλουθων ενδιάμεσων σκοπών:

• Ομογενοποίηση των μειονοτικών πληθυσμών της Θράκης υπό τη σημαία του τουρκισμού και μετατροπή τους σε τουρκική εθνική μειονότητα στη βάση κοινής θρησκείας και γλώσσας.
• Υπαγωγή της μειονότητας της Θράκης υπό τον πολιτικό και ιδεολογικό έλεγχο του «εθνικού κέντρου» και περιχαράκωσή της σε όρους οικονομικούς, κοινωνικούς και πολιτιστικούς, ώστε να υπονομευθεί κάθε προοπτική ένταξής της στην ελληνική κοινωνία («γκετοποίηση» της μειονότητας).
• Αποδόμηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και επιβολή άτυπου καθεστώτος συγκυριαρχίας στη Θράκη με την εγκαθίδρυση και λειτουργία παράλληλων θεσμών.
• Διαμόρφωση ψυχολογίας «λαού υπό κατοχή» στη μειονότητα και αναγόρευση της Τουρκίας σε εγγυητή των συμφερόντων και των δικαιωμάτων της.
• Προβολή προς τη διεθνή κοινή γνώμη της εικόνας μιας τουρκο-μουσουλμανικής μειονότητας, της οποίας τα δικαιώματα δήθεν καταπιέζονται από την Ελλάδα, και καθιέρωση της Τουρκίας ως «προστάτιδας δύναμης» της μειονότητας.

Κρίνοντας συνολικά την τουρκική πολιτική στη Θράκη διαπιστώνουμε ότι διαθέτει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• Σαφήνεια και σταθερότητα στόχων – ευελιξία στην εκμετάλλευση ευκαιριών. Η Τουρκία έχει στη Θράκη σαφείς και εν πολλοίς διακηρυγμένες επιδιώξεις, τις οποίες προωθεί με συνέπεια, επιμονή και αποφασιστικότητα. Παράλληλα έχει αποδείξει ότι εξαιτίας ακριβώς αυτού του σταθερού προσανατολισμού της διαθέτει την ετοιμότητα να αξιοποιεί τις ευκαιρίες που της προσφέρουν οι εκάστοτε ιστορικές συγκυρίες.
• Αργή και συστηματική προώθηση των θέσεών της. Η Τουρκία δεν βιάζεται να μεταβάλει τις συνθήκες στη Θράκη. Με αργά, μεθοδικά βήματα μετατοπίζει συνεχώς το σημείο ισορροπίας, έτσι ώστε αφενός να εξασφαλίζει τη μονιμότητα των επιτευγμάτων της, αφετέρου να υποβάλλει την ελληνική πλευρά σε έναν πολιτικό μιθριδατισμό.
• Πολυεπίπεδη δραστηριοποίηση. Η Τουρκία δεν ασκεί στη Θράκη διακηρυκτική πολιτική ή πολιτική «έξωθεν» παρεμβάσεων (μόνο). Ασκεί μια πολυδιάστατη και δυναμική πολιτική, μέσω της οποίας προωθεί σταδιακά έναν βαθύτερο μετασχηματισμό της περιοχής σε αμιγώς «τουρκικό χώρο» (τουλάχιστον στις περιοχές όπου βρίσκεται η μειονότητα). Με τον τρόπο αυτό επιδιώκει όχι μόνο να θεμελιώσει στέρεα τις διεκδικήσεις της, αλλά και να αφαιρέσει μελλοντικά από την ελληνική πλευρά το όποιο ηθικό ή ψυχολογικό πλεονέκτημα διαθέτει στην υπεράσπιση της Θράκης.

Βασικός μοχλός της τουρκικής πολιτικής στη Θράκη είναι το Γενικό Προξενείο Κομοτηνής το οποίο δρα ανταγωνιστικά προς την ελληνική διοίκηση, αμφισβητώντας εμπράκτως τη δικαιοδοσία της έναντι της μουσουλμανικής μειονότητας. Από την ίδρυσή του ακόμη το Προξενείο Κομοτηνής ανέπτυξε έντονη και πολυσχιδή δράση, χειραγωγώντας με φανερούς και κρυφούς τρόπους τη μουσουλμανική μειονότητα, με αποτέλεσμα πολλοί να ισχυρίζονται ότι λειτουργεί σε μεγάλο βαθμό ως μηχανισμός καταπίεσής της. Σχετικά με τους μηχανισμούς οι οποίοι δρουν στη Θράκη, ενδεικτικό είναι το ακόλουθο απόσπασμα από την έκθεση του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ελλάδα (2012), το οποίο αναφέρει ότι «Μέλη της πομακικής κοινότητας ισχυρίστηκαν ότι δέχθηκαν πιέσεις από μέλη της τουρκόφωνης κοινότητας προκειμένου να αρνηθούν την ύπαρξη πομακικής ταυτότητας, ξεχωριστής από την τουρκική ταυτότητα. Ορισμένοι Πομάκοι ισχυρίστηκαν ότι σε μέλη της πομακικής κοινότητας δόθηκαν χρηματικά κίνητρα προκειμένου να αυτοπροσδιορισθούν ως Τούρκοι».

• Απόσπασμα από το Αν. Λαυρέντζος, Η Θράκη στο μεταίχμιο (εκδ. Πραγματεία), σ. 115-118.