Η Προυσιάς προς Υπίω, γνωστή και ως Έφεσος του δυτικού Πόντου, είναι ο σημαντικότερος αρχαιολογικός χώρος της ευρύτερης περιοχής, ο οποίος διαθέτει και το μοναδικό ελληνιστικό θέατρο που σώζεται σε αρκετά καλή κατάσταση σε ολόκληρη την περιοχή του Πόντου.
Οι ανασκαφικές εργασίες, που ξεκίνησαν από το θέατρο το οποίο είναι διακοσμημένο με φιγούρες λεόντων υπό την ευθύνη του Τμήματος Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Ντούζτσε, συνεχίζονται και φέτος με την υποστήριξη του υπουργείο Πολιτισμού, του Αρχαιολογικού Μουσείου και του Δήμου Κονουράλπ.
Ο διευθυντής του Μουσείου Κονουράλπ και προϊστάμενος των ανασκαφών είπε ότι οι ανασκαφές, που ξεκίνησαν το 2015, αποκάλυψαν την είσοδο του θεάτρου, τη σκηνή και την ορχήστρα. Έτσι, αποκαλύφθηκε ένα σημαντικό τμήμα του θεάτρου, που ούτως ή άλλως αποτελεί πόλο έλξης.
Μέχρι στιγμής έχει αποκαλυφθεί το ένα τρίτο του συγκροτήματος του θεάτρου και αναμένεται να αποκαλυφθεί το επόμενο διάστημα άλλο ένα τρίτο.
Από την πλευρά του ο καθηγητής Αρχαιολογίας Αχμέτ Μπιλίρ δήλωσε ότι από τις ανασκαφές στο νεκροταφείο και από τις επιγραφές στους τάφους έχουν συλλεγεί σοβαρές πληροφορίες για τα επαγγέλματα και την κοινωνική διάρθρωση της πόλης κατά τη ρωμαϊκή περίοδο.
