Το ποίημα «Στην Εκκλησία», του μεγάλου μας ποιητή Κωνσταντίνου Καβάφη, αρχίζει με τη φράση «Την Εκκλησίαν αγαπώ…». Από εκεί είναι παρμένος ο τίτλος του πρόσφατου άρθρου μας, στο οποίο αναφερθήκαμε σε πρόσφατη έρευνα που έδειξε πως το 90% των Ελλήνων σήμερα αυτοπροσδιορίζονται ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί.
Όταν όμως θέλεις να λέγεσαι ορθόδοξος, πρέπει και να προσπαθείς να είσαι. Να το παλεύεις φιλότιμα, αυτό είναι το σωστό.
Όλοι νομίζω παραδεχόμαστε πως η απόκλιση μεταξύ λόγων και έργων δεν είναι κι ό,τι καλύτερο. Κανένας μας δεν είναι τέλειος, κανένας μας αναμάρτητος. Αυτό που έχει σημασία, όμως, και κάνει τη διαφορά, είναι η φιλότιμη κι ειλικρινής προσπάθεια. Ας πέφτουμε – δεν πειράζει. Αρκεί να σηκωνόμαστε πάλι με υπομονή και ήρεμη επιμονή∙ χωρίς απογοητεύσεις, απελπισίες και καταθλίψεις.
Για να είναι βέβαια ειλικρινής η προσπάθειά μας, το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είναι να γνωρίσουμε καλά τι θα πει να είσαι Ορθόδοξος Χριστιανός. Φαντάζεστε να λέει κάποιος πως είναι ποδοσφαιριστής, κι όταν τον ρωτήσει κανείς τι σχήμα έχει η μπάλα να πει: «ξέρω ’γω… τετράγωνο;». Για να μην βρεθούμε σε αυτήν τη δύσκολη θέση, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να πάρουμε παραδείγματα απτά μέσα από την ίδια τη ζωή.
Βλέπετε, διαβάζοντας αποκλειστικά και μόνο το Ευαγγέλιο μπορεί να μπερδευτούμε και να αρχίσουμε να παρεξηγούμε πράγματα. Έχουμε πολλές φορές οι άνθρωποι έναν τρόπο να ερμηνεύουμε τα λόγια, ακόμα και τα πιο ξεκάθαρα, όπως μας καπνίσει κι όπως μας βολεύει.
Αν όμως δούμε όλα τα λόγια του Ευαγγελίου και των Πατέρων της Εκκλησίας μας στην εφαρμογή τους στην πράξη και μέσα στη ζωή, τότε σίγουρα πορευόμαστε σε πολύ πιο ασφαλή δρόμο.
Αυτό ακριβώς είναι που διδασκόμαστε με τον καλύτερο τρόπο από τους βίους των αγίων μας. Μάλιστα, ο Χριστός φροντίζει να βάζει τη σφραγίδα Του σε αυτό το ανεκτίμητο εκπαιδευτικό βοήθημα. Δίνοντας τη Χάρη Του στους αγίους, βάζει μια αδιαφιλονίκητη σφραγίδα γνησιότητας και είναι σαν να μας λέει «νά! ορίστε! αυτά πρέπει να είναι τα πρότυπά σας∙ κανονίστε την πορεία σας».
Αν μάθουμε λοιπόν την αλφαβήτα διαβάζοντας τους βίους των αγίων μας, είναι σαν να βγάλαμε το Δημοτικό. Είμαστε έτοιμοι τώρα να πάμε στο Γυμνάσιο, για ν’ αρχίσουμε να παλεύουμε με τα προβλήματα της εφηβείας. Με πρώτο και καλύτερο, αυτό το… εφηβικό «εγώ». Εγώ θα το κάνω με τον δικό μου τρόπο. Εγώ θα βρω τον δικό μου δρόμο. Ο έφηβος, βλέπετε, είναι ικανός να πάει στην Αθήνα μέσω Στοκχόλμης, μόνο και μόνο για να κάνει τη διαφορά!
Έτσι, με την εφηβική μας ανωριμότητα καθόμαστε και φτιάχνουμε δικές μας θεωρίες. Πιστεύω στον Θεό, αλλά δεν μου αρέσουν οι παπάδες. Είμαι χριστιανός, αλλά δεν μου αρέσει να πηγαίνω στην εκκλησία. Είμαι ορθόδοξος, αλλά σιγά μην πάω να εξομολογηθώ – αυτά είναι για τις γριούλες. Εγώ πάω και ανάβω ένα κεράκι στην εκκλησία όταν δεν έχει λειτουργία, μακριά από τον πολύ τον κόσμο.
Σαν ατίθασοι έφηβοι ακριβώς, με τις ορμόνες να βαράν σαν κλαπατσίμπαλα μες στο κεφάλι μας.
Πρέπει να σταματήσουμε ν’ αντιδρούμε σαν τα κακομαθημένα σε κάθε νουθεσία, συμβουλή και έλεγχο από τους Πατέρες και τους ιερείς μας, που είναι οι επίσημοι αντιπρόσωποι του Χριστού. Δεν μας αρέσουν τα «μη» και τα «δεν». Δεν μας αρέσουν οι κανόνες. Θέλουμε να λεγόμαστε Ορθόδοξοι Χριστιανοί, αλλά «με τον δικό μας τρόπο». Τι λες εσύ άγιε Νεκτάριε που έκανες τόσα απίστευτα θαύματα; Λες να πηγαίνω στην εκκλησία; Άσε… κάτσε κάτω βρε άγιε, δεν τα ξέρεις καλά… θα σ’ τα πω εγώ που ξέρω καλύτερα!
Χαριτωμένο είναι αυτό κι αστείο, αλλά δεν γίνεται έτσι βρε παιδιά… Πρέπει να το ξεπεράσουμε αυτό το στάδιο. Δεν μπορούμε να λεγόμαστε Ορθόδοξοι Χριστιανοί αν δεν αγαπάμε παράφορα τον Χριστό μας. Αλλά ο Χριστός είπε ξεκάθαρα ποιος είναι αυτός που Τον αγαπάει. Το έχει αυτό το δικαίωμα, δεν το έχει; Είπε λοιπόν: «ο έχων τας εντολάς μου και τηρών αυτάς, εκείνος εστιν ο αγαπών με». Και «εάν τις αγαπά με, τον λόγον μου τηρήσει» Και πάλι: «ο μη αγαπών με τους λόγους μου ου τηρεί». Ξεκάθαρο δεν είναι;
Πρέπει να διαχωρίσουμε επομένως στο μυαλό μας την έννοια της συγχώρεσης και της αγάπης από το αδιαφιλονίκητο γεγονός ότι –ναι!– υπάρχει αμαρτία, ότι –ναι!– υπάρχουν «αγγελίαι τοις ναυτιλλομένοις» που πρέπει κουτσά-στραβά να προσπαθήσουμε να ακολουθήσουμε.
Γιατί τσαντιζόμαστε με καλούς ποιμένες –όπως ο μητροπολίτης Πειραιώς Σεραφείμ– όταν μας μαλώνουν για τις αταξίες μας;
Όταν κυνηγούσανε οι γραμματείς κι οι Φαρισαίοι να σκοτώσουνε με τις πέτρες τη μοιχαλίδα γυναίκα, αυτή έτρεξε στον Χριστό μας για προστασία. Κι Αυτός τους είπε: «όποιος είναι ανάμεσά σας αναμάρτητος ας ρίξει λοιπόν την πρώτη πέτρα». Βάλανε την ουρά κάτω από τα σκέλια και έφυγαν ένας-ένας. «Ανακύψας δε ο Ιησούς είπεν αυτή· γύναι, πού είσιν; ουδείς σε κατέκρινεν;». Κι ύστερα της είπε «πήγαινε και από τώρα και στο εξής μην αμαρτάνεις πλέον». Δεν της είπε πήγαινε και κάνε τα ίδια και χειρότερα. Αγάπη και συγχώρεση… Ναι! Αλλά και το σωστό-σωστό!