Νίκος Καπετανίδης, δημοσιογράφος κι εκδότης της εφημερίδας Εποχή στην Τραπεζούντα, μέχρι τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου. Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1921 στην Αμάσεια, όπου σύρθηκε κρατούμενος των Τούρκων Γενοκτόνων, καταδικάστηκε σε θάνατο μαζί με δεκάδες άλλους Τραπεζούντιους, κληρικούς, ιατρούς, φαρμακοποιούς, δικηγόρους, εμπόρους κ.ο.κ., απ’ το κεμαλικό «περιοδεύον δικαστήριο» που τους απαγχόνισε δημοσίως.
Στα τελευταία γράμματά του προς την οικογένειά του, ο 31χρονος Καπετανίδης έγραφε και τα εξής: «Θα μάθετε από τους ολίγους που θα περισωθούν ότι μήτε το θάρρος μήτε η ψυχραιμία μ’ εγκατέλειψαν ώς την τελευταία μου στιγμή […] Εν τούτοις η ψυχή μου βαρύτατα πενθεί διότι σας αφήνω για πάντα […] Τέτοιος θάνατος σαν τον δικό μου είναι ωραίος, δοξασμένος. Γι’ αυτό μη λυπηθήτε. Εσύ μανούλα μου, εγκαρτέρησε.
»Ετίμησα τα στήθια σου και τ’ όνομά σου με τον θάνατό μου… Ο θάνατος είναι τιμή για όλους μας. Θαρσείτε και καρτερείτε, μια φορά κανείς πεθαίνει…».
Η ύστατη επιστολή απ’ το κελί του μελλοθάνατου του 1921 στην Αμάσεια, του Καπετανίδη, υπάρχει στη σελ. 442 στο μνημειώδες βιβλίο «Γη του Πόντου» (1η έκδοση 1966), του αειμνήστου από το 1979 χρονογράφου των αθηναϊκών εφημερίδων, θεατρικού συγγραφέα και κωμωδιογράφου Δημήτρη Ψαθά. Τραπεζούντιος και του λόγου του, με Πόντια μητέρα και πατέρα απ’ την Τένεδο, ο Ψαθάς, 14χρονος το 1919, ήταν το παιδί για όλες τις δουλειές στα γραφεία της εφημερίδος Εποχή του Καπετανίδη στην Τραπεζούντα.
Τριάντα πέντε χρόνια μετά τον απαγχονισμό του Καπετανίδη από τους Τούρκους, οι Εγγλέζοι αποικιοκράτες στην Κύπρο διενεργούσαν, στις 9 Αυγ. 1956, τον δεύτερο και τριπλό απαγχονισμό Αγωνιστών της ΕΟΚΑ, των Ανδρέα Ζάκου, Χαρίλαου Μιχαήλ και Ιάκωβου Πατάτσου. Απ’ το κελί του μελλοθάνατου στη Λευκωσία, ο Ανδρέα Ζάκος, χωρίς ποτέ να είχε διαβάσει Καπετανίδη, έγραφε στον αδελφό του:
«Η ώρα του θανάτου πλησιάζει μα στην ψυχή μας φωλιάζει η ηρεμία… Στη θέση που βρισκόμαστε τώρα ούτε με το μικροσκόπιο δεν μπορούμε ν’ ανακαλύψουμε, πού υπάρχει τραγωδία στον θάνατο. Τότε μόνον θα αισθανόμουνα λύπη, αν ήξερα ότι θα μπορούσα να μείνω για πάντα νέος κι αθάνατος, αν απέφευγα την εκτέλεση.
»Νομίζω όμως ότι μόνο με την εκτέλεση θα μπορέσω να μείνω πάντα νέος κι αθάνατος. Πρώτα ή ύστερα έπρεπε να διαθέσω τη ζωή μου.
»Δεν βλέπω πιο κατάλληλη περίσταση από την τωρινή για να το κάνω. Δίδε στην οικογένεια θάρρος. Προσπάθησε να παρηγορήσης την μητέρα μας. Ο πρώτος της γυιός από τώρα και στο εξής θα είσαι συ και όχι εγώ…»
Ο Καπετανίδης όταν ο πρόεδρος του «δικαστηρίου» Εμίν μπέης του ανέγνωσε το κατηγορητήριο ότι επεδίωκε την ανεξαρτησία του Πόντου, τον διέκοψε και είπε: «Όχι, κύριε πρόεδρε! Εγώ ήθελα την απ’ ευθείας Ένωσιν του Πόντου με την Ελλάδα»… Η τελευταία του κραυγή όταν ανέβηκε στην αγχόνη ήταν: «Ζήτω η Ελλάς!
Όμοια και απαράλλακτα, στην αγχόνη των Εγγλέζων κι οι εννέα ήρωες της ΕΟΚΑ, απ’ τον Μάιο 1956 ώς τον Μάρτιο 1957, Καραολής, Δημητρίου, Ζάκος, Πατάτσος, Μιχαήλ, Παναγίδης, Κουτσόφτας, Μαυρομμάτης και Παλληκαρίδης: Για την Ένωσιν της Κύπρου με την Ελλάδα. Με το «Ζήτω η Ελλάς» και τον Εθνικό Ύμνο, ώσπου το σχοινί του δήμιου τούς έκοψε την πνοή στην επανάληψη του «χαίρε, ω χαίρε λευτεριά…»
Ερώτηση:
Όταν η χις έξελανσι κ. Ν. Αναστασιάδης, μετά τις πρόσφατες 5ωρες «διακοινοτικές» του συνομιλίες με την χις έξελανσι τον κ. Μ. Ακιντζί δήλωσε επί λέξει ότι «οι μέθοδες που δοκιμάστηκαν και έχουν αποτύχει δεν μπορούν να επαναληφθούν», μπορεί άραγε να διευρύνει και να εμβαθύνει τη σκέψη του, για να ομολογήσει ότι αμφότερες οι «μέθοδες», από 1977 έως 2017, (α) «διακοινοτικές» και (β) ΔΔΟ, «έχουν [όντως] αποτύχει [και] δεν μπορούν να επαναληφθούν»;
Λάζαρος Α. Μαύρος, δημοσιογράφος, εφημερίδα «Η Σημερινή»
