Έχοντας απέναντί σου τον «μεγάλο» Πόντιο Κώστα Νεστορίδη, μπορείς να μιλάς ώρες ατέλειωτες για μπάλα, για το ποδόσφαιρο άλλων εποχών. Τότε που η «στρογγυλή θεά» προκαλούσε τρομερές συγκινήσεις, έξαψη και δέος για τους «ήρωες» της Κυριακής. Τότε που για να σε βάλουν να παίξεις σε μια μεγάλη ομάδα έπρεπε να… μιλάς στην μπάλα, να ’χεις ψυχή και τόλμη να παίξεις απέναντι σε οποιονδήποτε αντίπαλο.
Πολλές τέτοιες στιγμές και ιστορίες ζωντάνεψαν μέσα από τη συνέντευξη με τον «μάγο της μπάλας», τον θρυλικό «Νέστορα» της ΑΕΚ.
Τον παλαίμαχο επιθετικό με τα 272 γκολ στα επίσημα ματς της Ένωσης (σ.σ. πρώτος σκόρερ της ομάδας στις επτά από τις οκτώ σεζόν που φόρεσε τη φανέλα της!). Ο «κανονιέρης» των ελληνικών γηπέδων έπαιξε ακόμη με τα χρώματα του Πανιωνίου, της Εθνικής Ελλάδας αλλά και της Εθνικής Ενόπλων, με την οποία μάλιστα αγωνίστηκε παράτυπα πολλά χρόνια και σκόραρε εκατοντάδες φορές ·τα τέρματα που πέτυχε με την Ενόπλων δεν καταγράφηκαν επίσημα ποτέ.
Στο πρακτορείο του ΟΠΑΠ που διατηρεί η οικογένεια, στην Καλλιθέα, μας υποδέχτηκε ο ίδιος φιλόξενα πριν από λίγες ημέρες.
Στο πρακτορείο ΟΠΑΠ που διατηρεί η οικογένεια στην Καλλιθέα
Κάναμε ένα ταξίδι στο χρόνο με πυξίδα την αγαπημένη του ΑΕΚ αλλά και την προσφυγιά. Βούρκωσε όταν μας μίλησε για τον αντάρτη πατέρα του στον Πόντο, για τα δύσκολα χρόνια της εγκατάστασης στην Ελλάδα, για το πώς έκανε ΑΕΚτζή τον «ερυθρόλευκο» Στέλιο Καζαντζίδη!
Θυμήθηκε με συγκίνηση τον αυστηρό «όρο» της μητέρας του να μετεγγραφεί στην ΑΕΚ, αλλά και το φόβο του πατέρα του για τους τραυματισμούς στα γήπεδα. Δεν έκρυψε την προσμονή να ζήσει την ατμόσφαιρα του νέου γηπέδου της ΑΕΚ στη Νέα Φιλαδέλφεια αλλά και την επιθυμία να δει το όνομά του κάπου μέσα στο χώρο της «Αγια-Σοφιάς».
Αφιέρωμα στην καριέρα του μεγάλου «Νέστορα»
Ο Κώστας Νεστορίδης γεννήθηκε στη Δράμα το 1930, και το 1933 μετακόμισε με την οικογένειά του στην Αθήνα, στην Καλλιθέα. Από μικρό παιδί άρχισε να κάνει διάφορες δουλειές. Κάθε απόγευμα όμως έβγαινε στις αλάνες, με μια μπάλα αυτοσχέδια, και έκανε τα πρώτα του «μαγικά» με τη στρογγυλή θεά.
Στα χρόνια της Κατοχής η οικογένεια Νεστορίδη μετακόμισε στην Πρέβεζα, καθώς οι συνθήκες ζωής στην επαρχία ήταν σαφώς καλύτερες συγκριτικά με την πρωτεύουσα. «Ήμουν 11 χρόνων. Είχαμε μετακομίσει στη Σινώπη, ένα χωριουδάκι στην Πρέβεζα. Εκεί άμα δεν είσαι Πόντιος ή πρόσφυγας, δεν μπαίνεις μέσα», θυμάται, και περιγράφει το πότε αντιλήφθηκε ότι έχει σπάνιο ταλέντο στην μπάλα και ότι το ποδόσφαιρο θα… στιγμάτιζε τη ζωή του: «Εκεί οι Ιταλοί είχαν ένα ωραίο γήπεδο. Μια μέρα, ενώ έβοσκα τα ζώα, τα άφησα και κάθησα πίσω από τα γκολπόστ. Ερχόταν η μπάλα, μια με το αριστερό εγώ, μια με το δεξί κλοτσούσα. Με είδαν οι Ιταλοί, έρχεται ο αξιωματικός, με ρωτάει: “Πώς σε λένε; Πού μένεις;”. Του δίνω εγώ τη διεύθυνσή μας εδώ, στην Καλλιθέα. Όταν εμείς φύγαμε από τη Σινώπη, οι Ιταλοί ήρθαν εδώ να με πάρουν!».
Τιμητικές πλακέτες για την προσφορά του στο ελληνικό ποδόσφαιρο, σε κάθε γωνιά του πρακτορείου
Γιατί λοιπόν δεν έγινε… Ιταλός; «Οι γονείς μου δεν με άφηναν με τίποτα. Ήταν ανένδοτοι. Εγώ ήμουν μόλις 13 χρόνων. Οι δικοί μας οι πρόσφυγες δεν δίναν τα παιδιά τους. Και δισεκατομμύρια να τους έδινες», λέει.
Το μεγάλο ταλέντο του στο ποδόσφαιρο τον βοήθησε πολύ και στα πρώτα δύσκολα χρόνια μετά την Κατοχή. «Ήταν τότε οι Εγγλέζοι. Πήγαν πολλοί και έπαιρναν κονσέρβες. Μου λένε οι δικοί μου “πήγαινε και συ μήπως πάρεις κάτι”. Ήταν πολύ δύσκολα χρόνια. Εκεί λοιπόν, με γνώρισε ένας αξιωματικός της αστυνομίας, από την μπάλα. Έπαιζα εδώ ποδόσφαιρο και με γνώριζαν όλοι. Μου λέει “πάρε ένα καροτσάκι και μη φοβάσαι, πάρε ό,τι θες, εγώ είμαι εδώ”. Και πράγματι το γέμισα με τροφές και περάσαμε καλά ένα διάστημα».
Γρήγορα η φήμη του διαδόθηκε στην ποδοσφαιρική Αθήνα. Παναθηναϊκός, ΑΕΚ και Ολυμπιακός τον πολιορκούσαν για να πάρουν την υπογραφή του.
«Ήρθαν εδώ οι Ολυμπιακοί. Ήταν ένας μπακ του Ολυμπιακού, Μαλεύρη τον λέγανε, έφτιαχνε βαρέλια εδώ στην περιοχή. Με βάζουν λοιπόν να παίξω. Η πρώτη εναντίον της δεύτερης ομάδας του Ολυμπιακού. Εμένα με έβαλαν στη δεύτερη. Ένα τέταρτο έπαιξα θυμάμαι, αλλά αμέσως ήρθαν από το Διοικητικό Συμβούλιο. “Πώς λέγεσαι;”, μου είπαν, για να ξεκινήσουν να μου κάνουν δελτίο. Εγώ τους έδωσα το παρατσούκλι του αδερφού μου: Μπρίτζος Κωνσταντίνος».
Με τον Πελέ, θρύλο του παγκοσμίου ποδοσφαίρου
Γιατί το έκανε αυτό; «Για να μην με δεσμεύσουν. Δεν ήταν εύκολο τότε να φύγεις από ομάδα άμα υπογράψεις. Αφού δεν είχα ταυτότητα, λοιπόν, είπα το παρατσούκλι του αδερφού μου».
Το 1946 τον στέλνουν στην Ελλάδα Μοσχάτου, «μια ομάδα δικιά τους», όπως λέει. Να αγωνιστεί έναν χρόνο εκεί, να «δέσει», και μετά να τον πάρουν. Η Ελλάδα Μοσχάτου έπαιζε ντέρμπι ανόδου για την Α΄ Εθνική με την ομάδα της Νεάπολης [σ.σ. μετέπειτα Ιωνικός]. «Πρώτοι αυτοί, δεύτεροι εμείς, όποιος κέρδιζε έβγαινε Α΄ Εθνική. Είχα βάλει 40 γκολ εκείνη τη χρονιά! Πριν ξεκινήσει το ματς, γινόταν ταυτοπροσωπία με δελτία. Την ώρα που περνούσαμε από την επιτροπή της ΕΠΟ, όταν είπαν το Μπρίτζος, πετάχτηκε κάποιος και είπε “όχι, αυτός λέγεται Νεστορίδης”. Μόλις γίνεται αυτό, με πιάνει αμέσως ο Μινάρδος του Ολυμπιακού και μου λέει “φύγε γρήγορα, αν σε πιάσουν, θα φας δύο χρόνια τιμωρία”. Έφυγα λοιπόν, και το παιχνίδι… το κέρδισε η Νεάπολη».
Η… εντολή της μάνας για την ΑΕΚ
Τον ζήτησαν όμως και ο Παναθηναϊκός, ο Ολυμπιακός και η ΑΕΚ. «Εδώ στο σπίτι ήρθανε. Αλλά η μάνα μου και ο πατέρας μου ήταν πιστοί στον Πόντο και την προσφυγιά», λέει.
Δείτε στο βίντεο πώς περιγράφει την ιστορία της μετεγγραφής του στην ΑΕΚ και την αυστηρή… εντολή της μάνας να φορέσει (μόνο) τη φανέλα με τον δικέφαλο αετό στο στήθος!
«Η ΑΕΚ, όταν πήγα εγώ, ήταν διαλυμένη. Έλεγαν τότε ότι ο Νεστορίδης έφτιαξε μόνος του μια ομάδα. Αργότερα ήρθαν ο Παπαϊωάννου, ο Μαύρος, κι άλλοι μεγάλοι παίκτες. Με τον Παπαϊωάννου έπαιξα ένα διάστημα μαζί. Τον βοήθησα. Το γράφει βέβαια και στο βιβλίο του», μας λέει στη συνέχεια της κουβέντας. Ο 86χρονος «Νέστορας» πήγε στην ΑΕΚ το 1955 αλλά αγωνίστηκε σε επίσημα παιχνίδια δύο χρόνια αργότερα λόγω της τιμωρίας που πέτυχε τότε ο Πανιώνιος (η προηγούμενη ομάδα του), ο οποίος δεν συναίνεσε στη μετεγγραφή.
Πανηγυρισμοί μαζί με τον συμπαίκτη του στην ΑΕΚ Μίμη Παπαϊωάννου (φωτ.: aekfc.gr)
Με τη φανέλα της ΑΕΚ άφησε εποχή. Ακόμα και σήμερα μικρά παιδιά τον σταματούν στο δρόμο και τον χαιρετούν, λέει στο pontos-news.gr.
«Εκείνο που με έκανε και είμαι αυτός που είμαι, είναι ο κόσμος. Με βλέπει στο δρόμο και μόνο καλά λόγια ακούω. Παιδάκια δέκα χρονών και με γνωρίζουνε. Τι καλύτερο υπάρχει από αυτό; Οι Ολυμπιακοί και οι Παναθηναϊκοί με αγαπάνε εξίσου. Εδώ, ας πούμε, στο πρακτορείο, οι περισσότεροι πελάτες είναι Ολυμπιακοί και Παναθηναϊκοί».
Το 1950 παρουσιάστηκε στην Πολεμική Αεροπορία (ΠΑ) και άνοιξε ένα άλλο κεφάλαιο στην αθλητική του καριέρα, αφού σκόραρε… κατά ριπάς με την Εθνική Ενόπλων που μετείχε στο διεθνές πρωτάθλημα ΣΙΣΜ. Μετά από έξι χρόνια προέκυψε θέμα καθώς η ιταλική ομάδα των Ενόπλων Δυνάμεων έστειλε έγγραφο και ζήτησε εξηγήσεις για το πώς ένας απλός στρατιώτης χωρίς να είναι αξιωματικός μετέχει τόσα χρόνια στην Εθνική Ενόπλων. Τότε του έγινε πρόταση για μονιμότητα στην ΠΑ («να μείνω άλλα επτά χρόνια και να πάρω σύνταξη λοχαγού», μας εκμυστηρεύεται), αλλά ο Νεστορίδης αρνήθηκε και αποσύρθηκε από την Εθνική Ενόπλων.
Τα… τσιγάρα του Τσάκναντι
Υπάρχουν πολλά όμορφα γκολ αλλά και πολλές ιστορίες από τα ρομαντικά χρόνια του ποδοσφαίρου που έχει να θυμηθεί. Του ζητάμε λοιπόν να γυρίσει το χρόνο αρκετές δεκαετίες πίσω. Να μας αποκαλύψει κάποιες από τις στιγμές που του έμειναν χαραγμένες στη μνήμη, πλάκες στα αποδυτήρια, ιστορίες με συμπαίκτες ή αντιπάλους που δεν τις γνωρίζουν οι νέες γενιές.
Στο βίντεο που ακολουθεί μας εκμυστηρεύεται ένα περιστατικό με τον προπονητή του στην ΑΕΚ, τον Γένε Τσάκναντι, μια απρόσμενη αντίδραση Ισπανού διαιτητή σε ντέρμπι με τον Ολυμπιακό, καθώς και μια… προφητεία στον αντίπαλο αλλά και καλό του φίλο, τον παλαίμαχο γκολκίπερ των Ερυθρόλευκων, Σάββα Θεοδωρίδη.
Η τελευταία ιστορία με τον σημερινό αντιπρόεδρο της ΠΑΕ Ολυμπιακός, τον Σάββα Θεοδωρίδη, ήταν τόσο εντυπωσιακή για εκείνα τα χρόνια που έγινε τραγούδι το οποίο ερμήνευσε μοναδικά ο Βαγγέλης Περπινιάδης.
Στα μέσα της δεκαετίας του ’60 ΑΕΚ και Νεστορίδης ακολουθούν διαφορετικές πορείες. Η Ένωση δεν τον έδινε σε καμία ελληνική ομάδα κι εκείνος δέχθηκε την πρόταση από έναν ομογενή φίλο του να πάει στην Αυστραλία και να αγωνιστεί με την Ελλάδα Μελβούρνης.
Ο Κ. Νεστορίδης (με την ανθοδέσμη, δεξιά) σε αναμνηστική φωτογραφία με την Ελλάδα Μελβούρνης
Κι εκεί μεγαλούργησε (χάρισε ουσιαστικά το πρωτάθλημα στην ομογενειακή ομάδα με τα τέρματα που σημείωσε), αλλά δεν έμεινε. «Γύρισα, είχα ήδη δημιουργήσει οικογένεια εδώ. Δεν ήθελα να ζήσω στην Αυστραλία αν και είχα τέτοια πρόταση», μας λέει.
Δακρύζει όταν βάζουμε στην κουβέντα το θέμα του νέου γηπέδου της ΑΕΚ.
Παραδέχεται ότι θέλει πολύ να ζήσει το νέο γήπεδο, να έχει το όνομά του μια γωνιά της «Αγια-Σοφιάς» στη Νέα Φιλαδέλφεια – στο χώρο όπου μάγευε με τις ευφάνταστες ντρίπλες και τα γκολ σπάνιας ομορφιάς.
Mία από τις εκατοντάδες φορές στην καριέρα του που έστειλε την μπάλα στα αντίπαλα δίχτυα (φωτ.: aekfc / Intime)
«Είχα τον τρόπο μου να σκοράρω», τονίζει, και εξηγεί: «Έβαζα τέτοιο φάλτσο στην μπάλα που πολλοί δεν περίμεναν ότι θα μπει στα δίχτυα. Φανταστείτε, πριν ακόμη η μπάλα πάει μέσα, εγώ ήδη είχα πάρει το δρόμο για την πλευρά της εξέδρας, να πανηγυρίσω με τους φιλάθλους μας! Ήταν περίεργα τα γκολ που έβαζα. Ακόμη και σήμερα λένε για το πώς σκόραρε ο Νεστορίδης. Πέτυχα 17 τέρματα απευθείας από κόρνερ. Σκεφτείτε, έβαζαν τότε οι ομάδες παίκτες τους να έρχονται κοντά μου όταν χτυπούσα τα κόρνερ, για να βλέπουν πώς βάζω το πόδι μου!».
Ο αντάρτης πατέρας του στον Πόντο
Η συζήτηση πηγαίνει στην Εθνική ομάδα και την εμπιστοσύνη που του έδειξε ο μεγάλος αρχηγός του αντιπροσωπευτικού συγκροτήματος στα μεταπολεμικά χρόνια, ο αείμνηστος Ανδρέας Μουράτης, που ουσιαστικά τον έβαλε στην ενδεκάδα σε ένα ματς με την Ιταλία. Και στη συνέχεια, η κουβέντα αρχίζει και αποκτά χρώμα ποντιακό, με τον «Νέστορα» να μιλά αρχικά για τον πατέρα του που ήταν αντάρτης στον Πόντο και σώθηκε χάρη στο κύρος και τα χρήματα του (γιατρού) παππού του.
Δείτε τον Κώστα Νεστορίδη να μιλά για όλα αυτά…
Όλοι οι τοίχοι μέσα στο πρακτορείο του ΟΠΑΠ είναι «σημαδεμένοι» με την ένδοξη ζωή του «Νέστορα» – μέσα κι έξω από τα γήπεδα. Φωτογραφίες από αγώνες της ΑΕΚ, στιγμιότυπα με θρύλους του ποδοσφαίρου όπως είναι ο Πελέ, συνεντεύξεις και αφιερώματα στον Τύπο. Κοιτάζοντας τις φωτογραφίες, το βλέμμα μας σταματά σε μια εικόνα του Κώστα Νεστορίδη μαζί με τον Στέλιο Καζαντζίδη. «Ναι ήμασταν φίλοι. Και ο Στέλιος ήταν μεγάλος Πόντιος, αυθεντικός», τονίζει συγκινημένος.
Η δόξα της ΑΕΚ μιλά για τη φιλία του με τον μεγάλο Πόντιο τραγουδιστή και αφηγείται πώς τον… έπεισε να αλλάξει ομάδα!
Στην κουβέντα συμμετείχε κάποια στιγμή και η σύζυγός του, η Ελένη Γαβριηλίδου, θυγατέρα Ποντίων από την Τραπεζούντα, που ξεριζώθηκαν από την πατρώα γη με τους πρώτους διωγμούς των Νεοτούρκων, για να βρουν καταφύγιο αρχικά στη Ρωσία και αργότερα στην Ελλάδα.
Η οικογένειά της ήρθε εδώ χωρίς να έχει τίποτα από τη μεγάλη περιουσία που είχε δημιουργήσει. «Η μητέρα μου είχε οκτώ δαχτυλίδια μπριγιάν, πολύ μεγάλης αξίας. Της τα πήρανε και τη στείλανε στην Ελλάδα μόνο με τα ρούχα της!», μας λέει. «Αρχικά ο πατέρας μου πήγε στις Σέρρες και δούλευε στα έργα του Στρυμόνα. Μετά από χρόνια ήρθαν εδώ στην Καλλιθέα.
»Έχτισαν παράγκες με πλίθρες και πισσόχαρτο επάνω. Μέσα σε έναν τέτοιο χώρο γεννήθηκα κι εγώ».
Η βοήθεια που είχε τάξει το κράτος δεν ήρθε ποτέ. «Μέναμε στη λάσπη και στο χώμα. Η μητέρα μου, θυμάμαι, από το συνεχόμενο άσπρισμα με τον ασβέστη, το είχε κάνει κι έμοιαζε με τσιμέντο κάτω το δωμάτιο. Αυτό ήταν. Ένα δωματιάκι είχαμε και μια κουζινούλα. Και ήταν και η τουαλέτα μέσα, χωρισμένη με έναν μπερντέ», αφηγείται συγκινημένη.
«Αλλά οι Πόντιοι ήταν πάντα δουλευταράδες. Κι έξυπνοι άνθρωποι. Όπου πήγανε, δημιούργησαν. Δεν έμειναν χωρίς δουλειά. Περάσανε πολύ δύσκολες εποχές αλλά ο πατέρας μου δεν μας άφησε να πεινάσουμε. Έχτισε φούρνο μέσα στο κουζινάκι που είχαμε στην Καλλιθέα. Έβγαζε μπομπότα και την πουλούσε στη λαϊκή».
Ρωτάμε τον παλαίμαχο άσο αν μιλά ποντιακά. «Ναι, βέβαια», απαντά. «Και τραγουδάτε;», αναρωτιόμαστε. «Ε, ένα ξάι», λέει με χαμόγελο, αλλά κάνει… ντρίμπλα όταν ζητάμε να μας πει ένα ποντιακό τραγούδι on camera.
Μία φορά ποδοσφαιριστής, πάντα ποδοσφαιριστής!
Συνέντευξη, φωτογραφίες, βίντεο: Χρήστος Τέλιος.
