«Ή θα γίνεις δικός μου ή θα σε φάει το μαύρο χώμα». Η κυβέρνηση προσπαθεί να «ομογενοποιήσει» τον Τύπο με σύνθημα αυτή τη ρήση. Η πιο πρόσφατη κίνησή της στο πλαίσιο αυτό είναι η έκδοση του κανονισμού Περί Κρατικών Αγγελιών και Διαφημίσεων, ο οποίος αντιβαίνει στις θεμελιώδεις αρχές του συντάγματος. Εδώ και μερικές μέρες γίνεται λόγος για τον κανονισμό αυτό, που στόχος του είναι να πετύχει μ’ ένα σμπάρο δυο τρυγόνια. Θα ήθελα, αντί του «γίνεται λόγος», να πω «συζητείται δημόσια», αλλά, φευ, δυο-τρία μόνο έντυπα μέσα μαζικής ενημέρωσης τον έχουν θέσει υπό συζήτηση…
Ωστόσο, μια διάταξη που βρίσκεται ανάμεσα στις γραμμές αυτού του κανονισμού και έχει περάσει απαρατήρητη, αποσκοπεί ανοιχτά σε πολιτική αφομοίωσης.
Ιδού τι λέει η 2η παράγραφος του άρθρου 39 του 7ου Κεφαλαίου, όπου απαριθμούνται οι Γενικές Ιδιότητες των Εφημερίδων: «Οι εφημερίδες υποχρεούνται να δημοσιεύουν κάθε είδους κείμενο, εκτός των ιδιωτικών αγγελιών και διαφημίσεων, στην τουρκική γλώσσα στο σύνολο της έκτασης του περιεχομένου τους».
Ήτοι, κρατικές αγγελίες και διαφημίσεις δεν θα δίνονται σε εφημερίδες που δεν εκδίδονται στα τουρκικά.
Θα πείτε ίσως «και πού είναι το κακό σε αυτό, έτσι κι αλλιώς, κρατικές αγγελίες δεν δίνονταν στις μειονοτικές εφημερίδες». Ας πάμε λίγο προς τα πίσω. Οι μειονοτικές εφημερίδες είχαν χάσει το δικαίωμα να παίρνουν κρατικές αγγελίες με το πραξικόπημα της 12ης Σεπτεμβρίου 1980. Τριάντα ένα χρόνια αργότερα, στις 28 Αυγούστου 2011, ο τότε πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε ένα δείπνο «ιφτάρ» με εκπροσώπους των μειονοτικών κοινοτήτων και βακουφίων, είχε ανακοινώσει ότι θα ξαναρχίσουν να δίνονται κρατικές αγγελίες στις μειονοτικές εφημερίδες. Είχε μάλιστα εξαγγείλει ότι ο Οργανισμός Κρατικών Αγγελιών (ΟΚΑ) «είχε αποφασίσει να επιχορηγήσει με χρηματική βοήθεια τις έξι μειονοτικές εφημερίδες που συνεχίζουν να εκδίδονται κάτω από δύσκολες συνθήκες»!
Πράγματι, μετά τις δηλώσεις αυτές, δόθηκε επί τέσσερα χρόνια (μικρή, έστω) χρηματική βοήθεια στις εφημερίδες που βγάζουν η ρωμαίικη, η αρμενική και η εβραϊκή κοινότητα. Η βοήθεια κόπηκε το 2015, ενώ ποτέ τελικά δεν πραγματοποιήθηκε η υπεσχημένη τροποποίηση του σχετικού νόμου.
Και τώρα με τον κανονισμό αυτόν επισημοποιήθηκε το ότι «δεν θα δίνονται κρατικές αγγελίες και διαφημίσεις σε εφημερίδες που δεν εκδίδονται στην τουρκική γλώσσα». Τοιουτοτρόπως προστέθηκαν στα θύματα της Κατάστασης Έκτακτης Ανάγκης και οι μειονοτικές εφημερίδες. Στις αγγελίες των δημόσιων οργανισμών (κατασχέσεις, διαγωνισμοί κτλ.), που ούτως ή άλλως δεν τους δίνονταν, προστέθηκαν τώρα και οι διαφημίσεις των κρατικών οργανισμών. Δηλαδή, δεν θα μπορούν να παίρνουν διαφημίσεις της Εργατικής Κατοικίας (ΤΟΚΙ) ή της 3ης Γέφυρας, αλλά ούτε αυτές που δίνονται μέσω του ΟΚΑ.
Από τη ρύθμιση αυτή επηρεάζονται «επισήμως» εφημερίδες όπως η Απογευματινή, η Agos, η Jamanak, η Şalom, η Nor Marmara, η Ηχώ, η Ermeni και η Yahudi, που απευθύνονται στις κοινότητες των Ρωμιών, των Αρμενίων και των Εβραίων.
Στην ίδια ομάδα πρέπει να προστεθούν και εφημερίδες όπως οι Hürriyet Daily News και Daily Sabah, που εκδίδονται στα αγγλικά. Βεβαίως και οι εφημερίδες που εκδίδονται στα κουρδικά. Στην πραγματικότητα, οι εφημερίδες που εκδίδονται στα κουρδικά αρνούνταν κατά κανόνα να πάρουν αγγελίες από τον ΟΚΑ. Μάλιστα, δέχονταν κατά καιρούς πιέσεις γι’ αυτόν το λόγο. Μετά την παρούσα ρύθμιση, πάντως, εφημερίδες που εκδίδονται στα κουρδικά, όπως η Azadiya Welat, δεν θα μπορούν, ακόμη κι αν το θέλουν, να παίρνουν τις επίσημες αγγελίες θεσμών όπως δήμοι, σωματεία και ιδρύματα που διανέμονται μέσω του ΟΚΑ.
Η κυβέρνηση, που όπως είπα στην αρχή στοχεύει να πετύχει μ’ ένα σμπάρο δυο τρυγόνια, ξεκινά με τον τρόπο αυτό επισήμως πολιτική αφομοίωσης έναντι των μειονοτήτων. Χωρίς πια να αισθάνεται την ανάγκη να το κρύψει.
Ρίξτε μια ματιά στις παρακάτω φράσεις από τη σχετική ανακοίνωση στην ιστοσελίδα του Οργανισμού Κρατικών Αγγελιών: «Επίσης, κατέστη υποχρεωτική η δημοσίευση κάθε είδους κειμένου στη συνολική έκταση του περιεχομένου των εφημερίδων [μόνο] στην τουρκική γλώσσα, πλην των ιδιωτικών αγγελιών και διαφημίσεων. Με τον τρόπο αυτό, εξαλείφονται [και] τα προβλήματα που δημιουργούνται λόγω της χρησιμοποίησης στις εφημερίδες άλλης γλώσσας πλην της τουρκικής».
Μαρτυρία ρωμιοσύνης προ 100 και πλέον ετών στην Κωνσταντινούπολη – Τώρα επιχειρείται ξανά η στέρηση της γλώσσας
Η εκστρατεία «Πολίτη Μίλα Τουρκικά» που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1920 εναντίον των Αρμενίων, των Εβραίων, των Ρωμιών και, συν τω χρόνω, συμπεριέλαβε και τους Κούρδους, επανέρχεται –σαν βρικόλακας– στην Τουρκία του 21ου αιώνα.
Εκατό χρόνια μετά, το «Πολίτη, μίλα τουρκικά» μετατρέπεται σε «Πολίτη, γράφε τουρκικά».
Ayşe Yıldırım
- Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφ. Cumhuriyet, 13/10/2016 με τίτλο «Πολίτη, γράφε τουρκικά». Αναδημοσίευση του μεταφρασμένου κειμένου από την εφ. Απογευματινή της Κωνσταντινούπολης.