Ένα «έργο ζωής και έργο πατρίδας» που έρχεται να «προσθέσει στο ταμείο της ιστορικής έρευνας». Αυτοί είναι μερικοί μόνο από τους χαρακτηρισμούς που αποδόθηκαν στο έργο του Θεόδωρου Ηλιάδη Ιερά Μητρόπολις Προικοννήσου Μικράς Ασίας το οποίο παρουσιάστηκε την περασμένη Κυριακή στο συνεδριακό κέντρο του Δήμου Νέας Ιωνίας.
Ο συγγραφέας στο νέο του βιβλίο, που εκδόθηκε με χορηγία του Ιδρύματος «Προποντίς», μελετώντας αρχεία και πηγές συγκέντρωσε αγιάσματα, χειρόγραφους κώδικες, μονές, ναούς και νεκροταφεία που ανήκαν στη Μητρόπολη που περιλαμβάνει τις νήσους Προικόννησος (Μαρμαράς), Κούταλη, Αλώνη και Αφυσιά. Την παρουσίαση του βιβλίου έκαναν ο συγγραφέας-εκδότης Σάββας Καλεντερίδης και ο ομότιμος καθηγητής Θεολογίας πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Μεταλληνός.
Στο νέο βιβλίο του Θεόδωρου Ηλιάδη δημοσιεύονται πλείστες πληροφορίες για τον Μαρμαρά, την Κούταλη, την Αλώνη και την Αφυσιά.
«Με αυτού του είδους την έρευνα, δηλαδή τη μελέτη αρχείων, αυτό το βιβλίο είναι μοναδικό στον μικρασιατικό χώρο», σημείωσε ο Σάββας Καλεντερίδης. Αναφερόμενος στο μακελειό στο Παρίσι, το συνέδεσε με τις διαχρονικά απάνθρωπες συνθήκες του βίου των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, βασιζόμενος σε μια ανέκδοτη γραπτή μαρτυρία που περιλαμβάνεται στο βιβλίο του Θεόδωρου Ηλιάδη. Το συγκεκριμένο ντοκουμέντο, με ημερομηνία 17 Μαρτίου 1756, αφορά τον ποταπό τρόπο με τον οποίο μουφτής της περιοχής αντιμετώπισε την ταφή χριστιανού ορθόδοξου ιερέα.
«Τον ευχαριστούμε για τις μνήμες πατρίδας που αφήνει με το έργο του ως παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές», είπε ο Σάββας Καλεντερίδης αναφερόμενος στον συγγραφέα.
Ο π. Γεώργιος Μεταλληνός στη δική του ομιλία θέλησε να τονίσει ότι παρά το γεγονός ότι ο συγγραφέας δεν είναι ειδικός επαγγελματίας της έρευνας, οι θέσεις που διατυπώνει στο βιβλίο είναι άρτιες και ορθές επιστημονικά. Αυτό που ξεχώρισε ο ίδιος είναι η κατατοπιστική και επιστημονική αναφορά στη σημασία του υλικού των κωδίκων στην ιστορική έρευνα, και την ουσιαστική συμβολή του στην τοπική ιστορία. Κρίνοντας το βιβλίο από την επιστημονική πλευρά της ιστορικής έρευνας, «αποδεικνύεται η σωτηρία του ελληνισμού και της ιστορικής συνειδήσεώς του μέσω της ενορίας, της μητρόπολης, των μονών και της πίστης», συμπλήρωσε ο πρωτοπρεσβύτερος.
Στην παρουσίαση του έργου του Θεόδωρου Ηλιάδη χαιρετισμό απηύθυναν ο Μητροπολίτης Νέας Ιωνίας και Νέας Φιλαδελφείας Γαβριήλ, ο Μητροπολίτης Προικοννήσου Ιωσήφ και ο διευθυντής του Ιδρύματος «Προποντίς» Ιωάννης Μπαβέας. Την εκδήλωση έκλεισε η χορωδία του Εμμανουήλ Χανιώτη, η οποία έψαλε απολυτίκια του Αγίου Τιμοθέου (πολιούχου της Προικοννήσου) και του Αγίου Ερμολάου, καθώς και γνωστά μικρασιατικά τραγούδια.
