Δάκρυα γεμίζουν τα μάτια του σεβάσμιου ποιμενάρχη όταν η συζήτηση αγγίζει την προσφυγιά και τα συναισθήματα που του γεννά η άσβεστη μνήμη των ξεριζωμένων από τις πατρογονικές τους εστίες.
Είναι η μόνη στιγμή, στα περίπου 40 λεπτά που ο νέος μητροπολίτης Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς Ιουστίνος Μπαρδάκας μίλησε στο pontosnews.gr, που το ζεστό χαμόγελο έσβησε από το φωτεινό και οικείο πρόσωπό του.
«Στο περιβάλλον του μακαριστού μητροπολίτη Φλώρινας Αυγουστίνου Καντιώτη και του πρωτοσύγκελου Θεοκλήτου, όπου μεγάλωσα, μάθαμε να αγαπάμε δύο άστρα. Το άστρο της Βηθλεέμ, δηλαδή του Ιησού Χριστού, και το άστρο της Ελλάδος. Με συγκλονίζει καθετί που είναι ελληνικό, και η προσφυγιά αποτελεί ένα ιδιαίτερο κομμάτι του ελληνισμού. Οι άνθρωποι ξεριζώθηκαν, ήρθαν στην ελεύθερη Ελλάδα και με πολύ αγώνα κατάφεραν να δημιουργήσουν. Αισθάνομαι βαθύ πόνο για την προσφυγιά και τους πρόσφυγες», τονίζει με γαλήνιο αλλά και γεμάτο συναίσθημα τόνο ο σεβασμιότατος μητροπολίτης Ιουστίνος.
Όπως αναφέρει, έχει επισκεφθεί πολλές φορές τα μέρη όπου για χιλιάδες χρόνια μεγαλούργησε ο ελληνισμός της Ανατολής, και κάθε φορά που βρίσκεται εκεί «σκίζεται» η καρδιά του.
«Πήγα στην Καππαδοκία, στην περιοχή της Ιωνίας, και πολλές φορές στην Κωνσταντινούπολη. Μέσα μου έχω πάντοτε τα λόγια του Σεφέρη, ότι όπου και να ταξιδέψω, η Ελλάδα με πληγώνει. Πρέπει να προσπαθούμε καθημερινά ώστε να υπάρχει κινητοποίηση από όλους, για να μην κλάψουμε κι άλλες χαμένες πατρίδες. Η αναγέννηση της πατρίδας μας μπορεί να γίνει μόνο μέσα από την Εκκλησία. Οι γονείς μας είχαν τη συνείδηση ότι μόνο κοντά στην Εκκλησία και μαζί με αυτήν μπορούν να μεγαλουργήσουν, και το κατάφεραν», είπε ο π. Ιουστίνος.
Με παράπονο απέναντι στον εαυτό του ο σεβασμιότατος μητροπολίτης Ιουστίνος σημειώνει ότι δεν κατάφερε μέχρι στιγμής να επισκεφθεί τα χώματα του Πόντου, αν και το είχε προσπαθήσει όταν υπηρετούσε στη μητρόπολη της Φλώρινας. «Θέλω να πάω τώρα εκεί με τη δική μου μητρόπολη», τονίζει με αποφασιστικότητα.
Προσφυγικής καταγωγής
Προσφυγική φλέβα και από τους δύο γονείς του έχει ο νέος μητροπολίτης Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς. Οι πρόγονοί του από την πλευρά του πατέρα του κατάγονται από το χωριό Χορόσκιοϊ (βρίσκεται λίγο έξω από τη Σμύρνη), ενώ από την πλευρά της μητέρας του είναι πρόσφυγες από την Πελαγονία της Άνω Μακεδονίας, από το Μοναστήρι.
Όπως εξιστορεί στο pontosnews.gr ο μητροπολίτης Ιουστίνος, ο παππούς του πατέρα του και τα δύο αδέλφια του ήρθαν το 1903 σε μεγάλη σύγκρουση με τον μπέη της περιοχής του χωριού τους και αναγκάστηκαν κρυφά να εγκαταλείψουν το Χορόσκιοϊ, αφήνοντας εκεί τις τέσσερις αδελφές τους για να έρθουν στην ελεύθερη τότε Ελλάδα.
Έφτασαν στον Πειραιά, αλλά εμφορούμενοι από πατριωτικά αισθήματα κατατάχθηκαν στις ένοπλες ομάδες του Παύλου Μελά, που πολεμούσαν τότε στη Μακεδονία. Στον Μακεδονικό Αγώνα σκοτώθηκαν τα δύο αδέλφια του προπάππου του μητροπολίτη, ωστόσο ο προπάππους του επέζησε και με τη λήξη του πολέμου έφυγε για τη Βόρειο Ήπειρο, προκειμένου να προσφέρει και από εκεί τις υπηρεσίες του στην πατρίδα.
Εκεί γνώρισε τη γυναίκα του, Βορειοηπειρώτισσα από την Κορυτσά. Μετά το τέλος του βορειοηπειρωτικού αγώνα το ζευγάρι εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη, στην οποία η πατρίδα, για τις υπηρεσίες του προπάππου του π. Ιουστίνου προς αυτήν, τους έδωσε ως κληροδότημα έναν φούρνο κι ένα σπίτι κοντά στον Λευκό Πύργο. Ωστόσο η προγιαγιά του νοσταλγούσε τη Βόρειο Ήπειρο κι έτσι έπεισε τον άντρα της να πουλήσουν σπίτι και μαγαζί και να γυρίσουν πίσω. Τελικά το ζευγάρι βρέθηκε στη Μελίτη Φλώρινας, όπου ρίζωσε η οικογένεια του πατρός Ιουστίνου.
«Μέχρι το 1946 ο προπάππους μου δεν ήξερε κάτι για τις τέσσερις αδελφές του που άφησε στη Μικρά Ασία, εκτός από το γεγονός ότι μετά τον ξεριζωμό βρέθηκαν στη Χίο. Δεν τις έψαξε, διότι αισθάνονταν ντροπή που τις είχε αφήσει. Κι εκείνες, όμως, τον θεωρούσαν πεθαμένο. Το 1946, στα δύσκολα χρόνια του Εμφυλίου, ήρθε στο χωριό μας, στη Μελίκη, ένας αστυνομικός, τον οποίο ο προπάππους μου φιλοξένησε. Στις συστάσεις ο αστυνομικός τού είπε ότι είναι από τη Μυτιλήνη και ότι έχει γυναίκα από το Χορόσκιοϊ.
»Ο προπάππους μου κατάλαβε ότι μιλάει για τη αδελφή του, ότι είναι δηλαδή γαμπρός του ο αστυνομικός, αλλά δεν του είπε τίποτα.
»Η συζήτησή τους για το θέμα δεν συνεχίστηκε ποτέ, διότι την επόμενη μέρα ο αστυνομικός σκοτώθηκε μετά από επίθεση στο αστυνομικό τμήμα. Ούτε τότε όμως ο προπάππους μου πήγε να βρει τις αδελφές του. Δεν μπορούσε συναισθηματικά να το κάνει. Δικός μου στόχος είναι να προσπαθήσω εγώ να βρω τους συγγενείς μου», λέει ο σεβασμιότατος μητροπολίτης Ιουστίνος.
Αγωνιστές για την πατρίδα στον Μακεδονικό Αγώνα ήταν και οι πρόγονοί του από την πλευρά της μητέρας του. Πολεμούσαν στην περιοχή του Μοναστηρίου, από το οποίο το 1920 αναγκάστηκαν από τους Σέρβους να φύγουν ως πρόσφυγες και να εγκατασταθούν στη Φλώρινα.
Από παιδί είχε την κλίση στον Θεό
Το 1969, στη Μελίτη της Φλώρινας, γεννήθηκε ο π. Ιουστίνος. Όπως ο ίδιος αναφέρει, από μικρό παιδί θυμάται τον εαυτό του να θέλει να γίνει ιερέας. Σε αυτό συνέβαλε και το γεγονός ότι από μικρός συνδέθηκε με τον τότε πρωτοσύγκελο στη Μητρόπολη Φλώρινας, Θεόκλητο, ο οποίος στη συνέχεια τον γνώρισε με τον τότε μητροπολίτη Αυγουστίνο Καντιώτη.
Όταν ο σημερινός μητροπολίτης Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς τελείωσε το Γυμνάσιο της Μελίτης, εγγράφηκε στο Εκκλησιαστικό Λύκειο της Φλώρινας και στη συνέχεια εισήχθη ως φοιτητής στο Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εκεί έμεινε για περίπου τρία χρόνια και μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του, ως επιστημονικός συνεργάτης του Κέντρου Βυζαντινών Σπουδών του πανεπιστημίου. Κατάφερε να κερδίσει υποτροφία για το πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ της Μεγάλης Βρετανίας και η ακαδημαϊκή του καριέρα διαγράφονταν λαμπρή, ωστόσο το κάλεσμα του Αυγουστίνου Καντιώτη άλλαξε ριζικά τη ζωή του.
«Τότε με κάλεσε ο Αυγουστίνος, ίσως κι επειδή δεν ήθελε να με χάσει φεύγοντας για την Αγγλία, και μου είπε ότι σε δέκα μέρες θα χειροτονηθώ ιερέας. Έτσι άφησα την ακαδημαϊκή μου καριέρα, η οποία διαγραφόταν λαμπρή, και το 1993 χειροτονήθηκα ιερέας».
Για τρία χρόνια ο π. Ιουστίνος διετέλεσε διάκονος του Αυγουστίνου και τα υπόλοιπα δεκαεννέα (μέχρι πρόσφατα, που ενθρονίστηκε μητροπολίτης Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς) υπηρέτησε την εκκλησία ως ιεροκήρυκας της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, ως ηγούμενος της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως της Θεοτόκου Κλαδοράχης και ως πρωτοσύγκελος της Ιεράς Μητρόπολης Φλώρινας.
«Πάντοτε έλεγα ότι αν ο Θεός θελήσει να γίνω επίσκοπος, θα ήθελα να είμαι κάπου στη Μακεδονία. Ο Θεός ήθελε να έρθω στην Καλαμαριά, την οποία δεν γνώριζα, διότι ως φοιτητής κινούμουν στα όρια της Μητρόπολης Θεσσαλονίκης και σε αυτά της Μητρόπολης Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως.
»Ήξερα όμως ότι η Καλαμαριά είναι προσφυγομάνα και ότι έχει ευσεβείς και καλούς ανθρώπους, οι οποίοι αγαπούν τον Θεό και την πατρίδα.
»Θέλω στη ζωή μου να ακολουθώ το θέλημα του Θεού. Ήρθα στην Καλαμαριά και χαίρομαι που ήρθα, διότι ήταν θέλημα Θεού», τονίζει ο μητροπολίτης Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς.
Ανάδειξη της κληρονομιάς των προσφύγων
Ο πρώτος στόχος που έθεσε ο π. Ιουστίνος αναλαμβάνοντας την Ιερά Μητρόπολη Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς (ενθρονίστηκε τη Δευτέρα 22 Ιουνίου) είναι να έρθει σε επαφή με όλους τους προσφυγικούς συλλόγους της περιοχής, προκειμένου τα μέλη τους να κατανοήσουν ότι «ο επίσκοπός τους είναι ένα κομμάτι δικό τους και ότι μαζί θα παλέψουμε για να αναδείξουμε το θησαυρό που κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας». Όπως τονίζει ο π. Ιουστίνος, στην Καλαμαριά υπάρχει ένας ανεκτίμητος θησαυρός από τις μνήμες της πρώτης γενιάς των προσφύγων.
«Θέλω να γίνει κάτι συστηματικά. Για παράδειγμα, στη Μητρόπολη Φλώρινας έβγαλα δύο λευκώματα. Ένα για την πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής των Πρεσπών κι ένα για την πολιτιστική κληρονομιά του ελληνισμού της Άνω Μακεδονίας [σ.σ.: περιοχή Μοναστηρίου, Οχρίδας κτλ.]. Κι εδώ κάπως έτσι μπορούμε να ξεκινήσουμε. Να δημιουργήσουμε για τους νέους, χώρους πρόσβασης στην πολιτιστική μας κληρονομιά, για παράδειγμα μέσω μιας ιστοσελίδας στο διαδίκτυο. Επίσης, τα φεστιβάλ τα θεωρώ πολύ σημαντικά. Δεν γίνεται καλοκαίρι χωρίς να ακουστεί ο ήχος της κεμεντζέ. Θέλω να κάνουμε πανηγύρια στις διάφορες γειτονιές. Αυτός είναι ο οραματισμός μου. Δεν θέλω να πω κάτι, αν δεν μπορώ να το υλοποιήσω. Η διάθεσή μου είναι να συνεργαστώ άριστα με τους προσφυγικούς συλλόγους της περιοχής μας», τόνισε στο pontosnews.gr ο σεβασμιότατος μητροπολίτης Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς.
Ρωμανός Κοντογιαννίδης
Οι φωτογραφίες από την ημέρα της χειροτονίας του μητροπολίτη Ιουστίνου, είναι του Φίλιππου Φασούλα.
