«Ξέρεις, υπάρχει ένας Πόντιος που κάνει το γύρο της Αφρικής με τη μηχανή του. Ταξιδεύει πάνω από ένα χρόνο και θα ταξιδεύει ακόμα για πολύ. Τα κάνει όλα με τον δύσκολο τρόπο. Είναι απίστευτος!»
Κάπως έτσι μου σύστησε ο Μανώλης Κυριακόπουλος του MotoridersClub.com και του LiveTripTraveller τον Ηλία Βροχίδη, τον «τρελό νομά», τον Θεσσαλονικιό και Πόντιο κατά το ήμισυ που έχει δει τη ζωή αλλιώς και αντί να εξασκήσει το επάγγελμά του και να γίνει ένας καλός τεχνικός ηλεκτρονικών υπολογιστών αποφάσισε να γνωρίσει ουσιαστικά τη Γη που μας φιλοξενεί και να αφήσει με άλλο τρόπο το αποτύπωμά του.
Ευγενικός, με ωραίο λόγο και συνειδητοποιημένος. Αυτό σκέφτηκα αμέσως μόλις αρχίσαμε να μιλάμε με τον Ηλία στο Skype για τις ανάγκες της συνέντευξής του στο pontos-news.gr. Μία ώρα και είκοσι λεπτά αργότερα δεν μπορούσα να σκεφτώ τίποτε άλλο παρά πόσο τυχερός είναι που μπορεί να ζήσει απαλλαγμένος από τα πρέπει και τις συμβάσεις!
Ελεύθερος… στη Σουαζιλάνδη
Ο Ηλίας Βροχίδης με τις επιλογές του επιβεβαιώνει αυτό που έχω καταλάβει καιρό τώρα για τους Πόντιους: επιμένουν μέχρι να πετύχουν, μέχρι να κάνουν τη διαφορά. Τα γονίδια, εξάλλου, δεν αφήνουν άλλη επιλογή…
Καλό ταξίδι με το ταξίδι του Ηλία στην Αφρική!
Ηλία από πού είσαι;
Είμαι από τη Θεσσαλονίκη, Πόντιος κατά το ήμισυ. Οι γονείς μου έχουν γεννηθεί κι αυτοί εκεί, αλλά η μητέρα του πατέρα μου είχε ρίζες από την Τσατάλτζα (Çatalca), προάστιο της Κωνσταντινούπολης. Ωστόσο, τα περισσότερα μασάλια (κουτσομπολιά) που άκουγα από μικρός ήταν για το Κοζλού (Kozlu), κοντά στην πόλη του Ζονγκουλντάκ (Zonguldak). Εκεί γεννήθηκε ο παππούς μου κι έφυγε σε ηλικία ενός έτους για τη Θεσσαλονίκη. Ο πατέρας του εργαζόταν ως σιδηροδρομικός στα ανθρακωρυχεία του Κοζλού. Αυτό ήταν το επάγγελμα που ακολούθησε κι ο παππούς μου στη Θεσσαλονίκη, εργαζόμενος ως μηχανοδηγός στον ΟΣΕ.
Αν και του αρέσουν τα δύσκολα, ο Ηλίας δεν τα κατάφερε με τους ποντιακούς χορούς.
Εδώ στην έρημο Σαχάρα, στην πλευρά του Μαρόκου
Με τα ποντιακά πώς τα πας;
Ποντιακά δεν έμαθα ποτέ, αφού ούτε οι γονείς μου τα μιλούν. Ωστόσο, τα μιλούσε η γιαγιά μου άπταιστα! Όταν όμως ήθελε να πει κάτι στον παππού μου και να μην το καταλάβουμε, μιλούσαν τούρκικα. Η μητέρα μου μ’ έστελνε να μάθω χορούς όταν ήμουν μικρός, αλλά φαίνεται πως ήμουν ανεπίδεκτος μαθήσεως σ’ αυτόν τον τομέα! Ωστόσο, η ίδια χορεύει πολύ καλά αρκετούς χορούς – και ποντιακούς.
Έχεις πάει στους τόπους καταγωγής των δικών σου; Οι γονείς σου;
Οι γονείς μου δεν πήγαν ποτέ. Εγώ όμως έχω επισκεφτεί όλα αυτά τα μέρη· την παραλιακή Ινέπολη (İnebolu), τη Σαφράμπολη (Safranbolu) με τη σπουδαία ελληνική γειτονιά που διατηρείται μέχρι σήμερα, και βέβαια το Κοζλού. Εκεί, αφού πήρα την κατάλληλη άδεια, είχα την τιμή να ξεναγηθώ στα ανθρακωρυχεία όπου εργαζόταν ο προπάππους μου. Μάλιστα κάποιος δημοσιογράφος που με συνόδευε, δημοσίευσε στην εφημερίδα Halkin Sesi την ιστορία μου και τους λόγους που βρισκόμουν εκεί αναζητώντας τις ρίζες μου.
Οι παππούδες σου ήρθαν εδώ με την ανταλλαγή πληθυσμών ή επειδή προέκυψε;
Οι γονείς των παππούδων μου μετανάστευσαν στην Ελλάδα κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών. Ο παππούς μου ήταν ενός χρόνου όταν έφτασε στη Θεσσαλονίκη, ενώ η γιαγιά μου γεννήθηκε στην Ελλάδα.
Καμηλοπάρδαλεις στη Μποτσουάνα
Πες μου λίγο για σένα. Πόσο χρονών είσαι; Έχεις αδέρφια; Έχουν όλοι το ίδιο μικρόβιο ή εσύ μόνο ταξιδεύεις;
Είμαι 31 χρονών και είμαστε πέντε αδέρφια συνολικά. Εγώ είμαι ο μεγαλύτερος, ενώ η μικρότερή μου αδερφή είναι μόλις πέντε ετών! Μόνο η μεγάλη μου αδερφή ταξίδεψε αρκετά με οτοστόπ, αλλά κάνοντας μικρότερα ταξίδια.
Γιατί έχεις ονομάσει την ιστοσελίδα σου MadNomad;
Το «mad» σημαίνει «τρελός», ενώ το «nomad» σημαίνει «νομάς». Είναι φανερό ότι οι δύο λέξεις μαζί δημιουργούν λογοπαίγνιο στα αγγλικά. Ήμασταν κάποια βραδιά στο Δελχί με δυο Ινδούς φίλους μου, το Roy και τη Veenu. Όταν συζητούσαμε για το ταξίδι μου και τη ζωή μου γενικότερα, ο Roy μου είπε «You are nomad» (είσαι νομάς). Προσποιούμενος πως νόμισα ότι με αποκάλεσε «no mad» (μη τρελό), του απάντησα αστειευόμενος «No, you are wrong, I am mad!» (Όχι, κάνεις λάθος, είμαι τρελός!). Τελικά βγάλαμε το συμπέρασμα ότι είμαι mad nomad!
Εντάξει, να σας πω τώρα και τη σοβαρή εξήγηση. Ας ξεκινήσουμε από τα εύκολα, το «νομάς». Οι νομάδες περιφέρονταν για όλη τους τη ζωή από τόπο σε τόπο, ώστε να βρουν καινούρια, εύφορα βοσκοτόπια, εκτάσεις για να σπείρουν ή και ζώα για να κυνηγήσουν. Έτσι κι εγώ, λοιπόν, μετακινούμαι από τόπο σε τόπο.
Ψάχνω ζώα να κυνηγήσω, αλλά όχι αυτά τα αγαθά πλάσματα του Θεού, τα άλλα τα ζώα που κυβερνούν τον πλανήτη μας. Προς Θεού, δεν θέλω να σκοτώσω κανέναν, ούτε καν αυτά τα ζώα. Ίσως όμως καταφέρω να βάλω κι εγώ ένα λιθαράκι μπροστά τους, μήπως και χτίσουμε όλοι μαζί έναν τοίχο που θα τους εμποδίσει ή θα τους κόψει τη φόρα.
Και τρελός;
Νομίζω πως δεν χρειάζεται πολλή φαντασία για να καταλάβετε ότι οκτώ στους δέκα ανθρώπους όταν μάθουν για το ποιόν μου, με αποκαλούν τρελό, φευγάτο. Το ποσοστό αυτό άγγιζε το 100% προτού ξεκινήσω αυτό μου το ταξίδι, τότε που νόμιζαν ότι αυτό που πάω να κάνω είναι αυτοκτονία, διότι ένα τέτοιο ταξίδι είναι ανέφικτο. Η γνώμη κάποιων άλλαξε τις τελευταίες μέρες προτού ξεκινήσω, όταν με είδαν στην τηλεόραση. Τώρα πια, κατόπιν εορτής, υπάρχουν κάποιοι που θεωρούν αξιόλογο αυτό που κάνω και χαίρομαι γι’ αυτό. Και πάλι, όμως, η πλειονότητα του κόσμου με αποκαλεί τρελό. Όχι ότι με ενδιαφέρει η γνώμη τους, αλλά χρησιμοποιώ τον τίτλο ειρωνικά. Διότι αν αυτή η πλειονότητα των ανθρώπων εκφράζει αυτό που ονομάζεται «λογική», τότε χαίρομαι να μην είμαι ανάμεσά τους.
Πολλά από τα ρούχα που χαρίζουμε στις ΜΚΟ για να πάνε στην Αφρική πωλούνται σε αγορές όπως αυτή στη Ζιμπάμπουε
Τώρα πού είσαι Ηλία;
Βρίσκομαι στη Ζιμπάμπουε.
Μένεις κυρίως σε σκηνές;
Όταν βρίσκομαι στη φύση αυτό που λατρεύω είναι η ελεύθερη κατασκήνωση, οπότε περνώ εκατοντάδες νύχτες στο αντίσκηνό μου ζώντας σε αρμονία με τη φύση, σε μέρη απομακρυσμένα κι όμορφα…
Όταν βρίσκομαι σε πόλεις, συνήθως φιλοξενούμαι από μέλη του CouchSurfing, ενός παγκόσμιου δικτύου ανταλλαγής φιλοξενίας στο οποίο ανήκω εδώ και χρόνια. Έτσι εκπληρώνεται ένας από τους σημαντικότερους σκοπούς των περιπλανήσεών μου, που είναι να έρχομαι σε επαφή με τους ντόπιους, να τους γνωρίζω, να τους κατανοώ και να μαθαίνω όσο μπορώ την κουλτούρα τους και τον τρόπο ζωής τους.
Διαφορετικά δεν είναι ακριβό χόμπι για να το συντηρήσει κανείς; Λογικά θα πρέπει να εργάζεσαι…
Το αν είναι ακριβό να ταξιδεύει κανείς έχει να κάνει με το πώς θέλει να ζει. Αν θέλει να ‘χει μια ακριβή και πολυτελή ζωή στο σπίτι του, τότε φυσικά και τα ταξίδια είναι ακριβά. Εγώ, αντιθέτως, σιχαίνομαι τις πολυτέλειες… Έχω βρεθεί σε ξενώνες ελάχιστες φορές, αλλά ακόμη κι εκεί συνήθως πλήρωνα λιγότερα από 5 ευρώ τη βραδιά.
Απολαυστικό βίντεο του Ηλία από τη Ζάμπια
Βέβαια, ούτε σε εστιατόρια τρώω όλα αυτά τα χρόνια. Συνήθως μαγειρεύω στο μικρό γκαζάκι που κουβαλώ ή επισκέπτομαι τα πάμφθηνα μαγειρεία όπου πηγαίνουν οι ντόπιοι, ακόμη και στην Ινδία. Πρόβλημα υγείας δεν μου προέκυψε ποτέ…
Στην Ασία ζούσα με 354 ευρώ το μήνα κατά μέσο όρο, δηλαδή λιγότερα απ’ όσα ξοδεύει ο μέσος Έλληνας στο σπίτι του! Η Αφρική είναι πολύ πιο ακριβή, οπότε με νύχια και με δόντια κρατώ τα έξοδα γύρω στα 420 ευρώ το μήνα.
Πώς το σχεδιάζεις; Δουλεύεις κάποιο διάστημα και μετά ταξιδεύεις;
Αφιερώνω δύο χρόνια εντατικής μελέτης για να οργανώσω το κάθε ταξίδι μου. Όλα περνούν από το χέρι μου… Πρέπει να γνωρίζω κάθε γραφειοκρατικό εμπόδιο που θα αντιμετωπίσω στις χώρες που επισκέπτομαι, να ‘χω κάποιες βασικές ιατρικές γνώσεις, αρκετές μηχανολογικές για να επισκευάζω τη μοτοσικλέτα μου, ενώ θέλω να γνωρίζω και κάποια στοιχεία για τους πολιτισμούς που συναντώ. Θεωρώ σημαντικό να τους σέβομαι και να τους ακολουθώ όσο μπορώ, έτσι ώστε να αφομοιώνομαι όσο γίνεται περισσότερο από τις κοινωνίες που επισκέπτομαι.
Ντόπιοι στο Λεσότο (Λεσόθο)
Οργανώνω λοιπόν προσεκτικά τα ταξίδια μου, αλλά δεν τα προγραμματίζω. Χαρακτηριστικό είναι πως όταν ξεκίνησα για την Ασία είχα σκοπό να ταξιδέψω σε 9 μήνες 4 χώρες και τελικά επέστρεψα στην Ελλάδα μετά από 27 μήνες έχοντας επισκεφτεί 14 χώρες! Χρονοδιάγραμμα, λοιπόν, δεν υπάρχει. Φροντίζω να παραμένω ελεύθερος στη ζωή μου, χωρίς υποχρεώσεις που μου βάζουν όρια. Αυτό είναι το σπουδαιότερο για μένα!
Μετά το ταξίδι μου στην Ασία εργάστηκα στην Ελλάδα για τέσσερα χρόνια συγκεντρώνοντας κάθε ευρώ που έβγαζα για το σκοπό της ζωής μου. Έχω σπουδάσει πληροφορική, το οποίο είναι το επάγγελμα που έχω εξασκήσει από μικρός. Ωστόσο κάποια στιγμή κατάλαβα πως δεν θέλω να περάσω τη ζωή μου μπροστά σε μια οθόνη κι έτσι παράτησα τους Η/Υ. Από τότε έχω κάνει διάφορες δουλειές – από σερβιτόρος μέχρι βοηθός σε συνεργείο αυτοκινήτων. Τα τελευταία χρόνια εργαζόμουν στα ελληνικά νησιά ως skipper σε ιστιοφόρα σκάφη και αισθανόμουν ότι επιτέλους βρήκα το επάγγελμα που μου ταιριάζει!
Στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό
Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού εργάστηκα για λίγο περισσότερο από δύο μήνες στο εστιατόριο της ελληνικής κοινότητας του Λουμπουμπάσι, στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Αυτό ήταν κάτι που ήθελα πολύ, όχι μόνο για να συγκεντρώσω τα απαραίτητα χρήματα για τη συνέχεια του ταξιδιού μου, αλλά και για να γνωρίσω την Αφρική βαθύτερα, ως κάτοικός της κι όχι απλά ως ταξιδιώτης.
Οι περιοχές που κινείσαι είναι εμπόλεμες ή τις αποφεύγεις;
Πάντα αποφεύγω τις εμπόλεμες ζώνες και ανά πάσα στιγμή ενημερώνομαι για την κατάσταση στα μέρη που πρόκειται να επισκεφτώ. Βέβαια, ο κόσμος έχει την εντύπωση πως χώρες όπως η Νιγηρία ή το Κονγκό αποτελούν εμπόλεμες ζώνες, αλλά η αλήθεια δεν είναι έτσι. Μπορεί, για παράδειγμα, στα ανατολικά της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό να υπάρχουν κάποιες αναταραχές, αλλά εμείς κινηθήκαμε χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τις περιοχές εκείνες.
Είναι πολύ δύσκολο αυτό που κάνεις. Οι περιοχές, οι δρόμοι είναι δύσβατοι;
Συνήθως αναζητώ τις δύσβατες διαδρομές, γιατί μου αρέσει να κινούμαι μέσα στη φύση, σε απομακρυσμένους κι όσο γίνεται πιο ανέγγιχτους τόπους. Γι’ αυτό, άλλωστε, έχω επιλέξει μια παλιά, ελαφριά μοτοσυκλέτα που είναι ιδανική για τέτοια εδάφη, μια Honda XR 250.
Χωρίς αυτήν δεν κάνει μέτρο… Και το όνομά της: Μπαομπάμπης
Βέβαια, κάποιες διαδρομές ήταν ιδιαίτερα δύσβατες κι αυτό δυσκόλευε απίστευτα τη Χριστίνα [σημ.: συνταξιδιώτισσά του από τις 18 Σεπτεμβρίου 2013 έως τον Αύγουστο του 2014], που ταξίδευε μαζί μου με τη δική της μοτοσικλέτα. Ως νέα οδηγός, δυσκολευόταν πολύ στις εκτός δρόμου διαδρομές και πολλές φορές έπρεπε να τη βοηθώ ή και να περνώ εγώ τη μοτοσικλέτα της από κάποια δύσκολα εμπόδια.
Υπάρχει κάποιο περιστατικό που έζησες αυτούς τους μήνες και ήταν πολύ έντονο;
Είναι τόσο πολλά τα περιστατικά που θα θυμάμαι για πάντα, που δύσκολα μπορώ να ξεχωρίσω μερικά από αυτά… Σίγουρα τα πιο ενδιαφέροντα ήταν στη Δυτική και την Κεντρική Αφρική. Στις χώρες που διασχίσαμε εκεί η αφρικανική κουλτούρα είναι πολύ πιο αυθεντική κι ανεπηρέαστη απ’ ό,τι σε άλλες γωνιές της ηπείρου. Βέβαια, το αποκορύφωμα ήταν η διάσχιση της ζούγκλας της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, μια διαδρομή 2.500 χιλιομέτρων από την Κινσάσα έως το Λουμπουμπάσι, την οποία ελάχιστοι ξένοι έχουν καταφέρει να ολοκληρώσουν επιτυχώς.
Η Χριστίνα Πεφάνη, συνταξιδιώτισσά του μέχρι τον Αύγουστο του 2014
Μας πήρε δεκατρείς μέρες μέσα σε δύσβατους χωματόδρομους και μονοπάτια, αλλά βιώσαμε πώς ζουν οι άνθρωποι εδώ και αιώνες μέσα σ’ αυτές τις ζούγκλες.
Ολόκληρα χωριά μαζεύονταν γύρω μας όταν σταματούσαμε, αφού σίγουρα κάποιοι απ’ αυτούς τους ανθρώπους δεν θα είχαν ξαναδεί λευκούς. Κάποιοι νόμιζαν πως είμαστε Κινέζοι, γιατί οι Κινέζοι εργάτες που φτιάχνουν τους δρόμους σ’ όλη την Αφρική ήταν οι μόνοι λευκοί που είχαν αντικρίσει…
Μαζεύεις χρήματα και μέσω πληθοπορισμού (crowdfunding), όπως κι άλλοι ταξιδευτές;
Όχι, δεν κάνω crowdfunding ούτε δέχομαι δωρεές. Αν και προσπαθώ να προσφέρω κάτι στην κοινωνία μας, θεωρώ πως δεν κάνω αρκετά για να ζητήσω δωρεές. Ο πρωταρχικός λόγος που ταξιδεύω είναι πως αυτός ο τρόπος ζωής με κάνει ευτυχισμένο. Δεν αισθάνομαι, όμως, πως είναι σωστό να ζητώ χρήματα για να πραγματοποιώ τα προσωπικά μου όνειρα.
Μέχρι τώρα τι σου έχει στοιχίσει το ταξίδι;
Η αγορά και η επισκευή της μοτοσικλέτας και όλου του εξοπλισμού που χρησιμοποιώ στοίχισε 6.370 ευρώ. Αυτό το ποσό περιλαμβάνει τα πάντα, από τα ρούχα που φορώ μέχρι τη φωτογραφική μηχανή, τον Η/Υ και τον εξοπλισμό κατασκήνωσης που κουβαλώ.
Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ζω με περίπου 420 ευρώ το μήνα, ποσό που και πάλι περιλαμβάνει τα πάντα, από τα ανταλλακτικά και τα καύσιμα της μοτοσικλέτας μέχρι τα ελάχιστα σουβενίρ που έχω αγοράσει για τα αγαπημένα μου πρόσωπα.
Από το ταξίδι στο Τόγκο
Όταν πας σε μια χώρα είσαι στοχοπροσηλωμένος στο τι θα δεις ή κάνεις-επισκέπτεσαι-βλέπεις ό,τι τύχει; Κυνηγάς ελληνικούς προορισμούς;
Τους ελληνικούς προορισμούς όχι μόνο δεν τους κυνηγώ, αλλά τους αποφεύγω κιόλας. Ταξιδεύω στην Αφρική όχι για να γνωρίσω την Ελλάδα, αλλά για να γνωρίσω την Αφρική. Στόχος μου είναι να ξεχνώ όσο μπορώ την ελληνική μου κουλτούρα και να υιοθετώ την κουλτούρα των λαών που επισκέπτομαι. Έτσι προσπαθώ να μπω για λίγο στη θέση τους και να δω τον κόσμο από τα δικά τους μάτια. Αυτό αποτελεί βασικό μου μέλημα.
Παρ’ όλα αυτά, έχω γνωστούς και φίλους που ζουν στην Αφρική, οπότε τους επισκέφτηκα και γνώρισα κάποιες ελληνικές κοινότητες. Προτού ξεκινήσω τα ταξίδια μου, μελετώ τι αξίζει και τι θέλω να δω, οπότε έχω ένα γενικό πλάνο, αλλά βέβαια είμαι ευέλικτος και αυτά αλλάζουν κάποιες φορές στην πορεία.
Όταν επιστρέψεις έχεις σκοπό να αποτυπώσεις σε βιβλίο τις εμπειρίες σου, όπως είχες κάνει και στο προηγούμενο ταξίδι σου;
Έχω συγγράψει δύο βιβλία σχετικά με το ταξίδι μου στην Ασία, το 27 πανσέληνοι στην Ανατολή και το 27 πανσέληνοι στην Ανατολή: Χρώματα και εικόνες, που είναι το λεύκωμα με τις φωτογραφίες μου. Και τα δύο κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Όραμα.
Πρόκειται για την ιστορία της περιπέτειάς μου, που συνέγραψα όσο ξεχειμώνιαζα στην Αρμενία, στο τέλος του ταξιδιού μου. Βασισμένος στο προσωπικό μου ημερολόγιο, ξεδιπλώνω το ταξίδι προσπαθώντας να εξοικειώσω τον αναγνώστη με τον πολιτισμό, την ιστορία, τη θρησκεία και τα προβλήματα των κοινωνιών που συνάντησα, για να κατανοήσει και να βιώσει πιο ζωντανά αυτήν τη μεταφορά σ’ έναν άλλο κόσμο.
Φυσικά, καλώς εχόντων των πραγμάτων, τις περιπέτειές μου στην Αφρική θα μπορεί να τις διαβάσει κανείς στο επόμενο βιβλίο μου…
- Όλες οι υπέροχες φωτογραφίες είναι από την ιστοσελίδα του Ηλία Βροχίδη madnomad.gr
