Από μικρό παιδί τα όνειρα ζωγράφιζα
το θαύμα των ανθρώπων και της μοίρας…
Ακούγονται από τα χείλη του οι στίχοι της Άννας Μπιθικώτση κάνοντας τις νότες να στάζουν μελωδικά από την ψυχή του. Είναι ο Σωτήρης Δογάνης, ερμηνευτής, πρωτοψάλτης και καθηγητής της βυζαντινής και παραδοσιακής μουσικής με καταγωγή από το Ρέθυμνο της Κρήτης. Η νέα του δισκογραφική δουλειά έχει τίτλο Με τα φτερά της ρίζας. Μια προσπάθεια να ενώσει τον ελληνισμό, από την Κρήτη, το Βυζάντιο και την Ιωνία, μέχρι τον Πόντο.
«Έρχομαι για να υμνήσω την αξία της ρίζας, γιατί οι ρίζες και τα μηνύματα που μεταφέρουν, φτερουγίζουν από εποχή σε εποχή. Το μόνο που αλλάζει είναι το ένδυμά τους, το σώμα όμως παραμένει ίδιο» λέει στο pontos-news.gr
«Περήφανος αητός ταξιδευτής, ο γίγαντας Έλληνας» είναι μια πτυχή από το ελπιδοφόρο πέπλο που τυλίγει το νέο σας δισκογραφικό πόνημα Με τα φτερά της ρίζας. Ποια είναι τα κυρίαρχα μηνύματα που προσπαθείτε να μεταφέρετε μέσω αυτού, στην καρδιά των ακροατών;
Απ’ την ανατολή του κόσμου, τούτος ο τόπος, η ιερή της πατρίδας μας γη, σημαίνει κάθε καρπό της με πλαταγή αετίσιου φτερουγίσματος καλωσορίζοντας κάθε της τέκνο αετόπουλο στον ολόφωτο ουρανό της, όπου στα σπλάχνα της αγνή και αιώνια ζωή κανακεύει! Αυτήν τη ριζωμένη πέτρα, τη Μάνα Ελλάδα έμελλε ο χρόνος να την καταστήσει λίκνο του αρχέγονου και μήτρα του όλου, καταγράφοντας βήμα το βήμα τη ζωή της μέσ’ απ’ τα ιστορημένα μονοπάτια των παιδιών της που μεγάλωσαν και μεγαλώνουν τον κόσμο ταξιδεύοντας ακατάπαυστα στις γειτονιές των ανθρώπων τη βαριά κληρονομιά της ανάσας της!
Από την επίσημη παρουσίαση του δίσκου «Με τα φτερά της ρίζας» στο Πολεμικό Μουσείο Αθηνών με τον Γρηγόρη Βαλτινό και τη Διονυσία Σταματελλάτου (φωτ.: Προσωπικό αρχείο Σωτήρη Δογάνη)
Με τα φτερά της ρίζας, λοιπόν, ιχνηλατώ με τη σειρά μου τη ζωή, ταπεινός συμπορευτής της γενιάς μου, τη λαλιά της φως να «πω» στους συνανθρώπους μου. Όπου ο ευλογημένος απ’ τ’ άγιο άσμα τούτος τόπος, της αρχής το φως έδωκε στους ανθρώπους μες στο σείσμα της ιστορίας και μεγάλωσε ο κόσμος! Η ακατάπαυστη αγάπη για την πατρίδα και τα ιδανικά της, το ατίθασο κέλευσμα της κρητικής μου καταγωγής και η συνείδηση του χρέους μου ως σύγχρονου ιθαγενή πολίτη αυτής της χώρας, καλλιτέχνη κι επιστήμονα, να καλέσω με τη φωνή της ψυχής μου τον συν-Έλληνα να «δει» μες στο φως της ρίζας του το πρόσωπό του «Ήλιο Θεό» τα «νέφαλα» να διώχνει σε κάθε εποχή σεργιανώντας στης ζωής τον «ουρανό» περήφανος κι ολόλαμπρος, δεν μπορούσε παρά να με ωθήσει στην προσπάθεια αυτής της επι-κοινωνίας μου μαζί του!
Πρόκειται για ένα μελωδικό απαύγασμα που αγκαλιάζει και ενώνει τον ελληνισμό απ’ άκρη σ’ άκρη, την Κρήτη, το Βυζάντιο, την Ιωνία, την Ήπειρο και τον Πόντο. Τι ήταν αυτό που πυροδότησε μέσα σας την ανάγκη να μετουσιωθεί αυτή η ανάγκη σε μουσικές νότες;
Παιάνες αναδύονται απ’ τα έγκατά της, όπου οι γιανέμοι ξεχύνουνται αμείωτη ζωή στα πέλαγα! Η ιστορία ξετυλίγει διηγήσεις επί διηγήσεων κεντώντας πανάκριβο κιλίμι την πορεία, όπου κι εγώ μαζί με εσένα, τον καθένα, ακολουθώ συνταξιδιώτης της στο σήμερα. Κι αν ελάχιστος της καλοσύνης της υπάρχω, αφήνω μ’ ανοιχτά φτερά τη φωνή μου να πετάξει στον καταγάλανο ουρανό της και με ωδές απ’ την παράδοσή της να υμνήσω τη χάρη της!
Γιατί η Παράδοση ως φωνή δεν σίγησε ποτέ! Γιατί αυτή έμελλε να ’ναι και το δόρυ και η αιχμή της Ελλάδας σ’ όλες τις εκφάνσεις της ιστορίας της! Αυτή η φωνή ως υπόβαθρο και της δικής μου έκφρασης στην Τέχνη με ενέπνευσε να «φωνάξω» τραγουδώντας το λόγο της στη συνείδηση του κάθε σύγχρονου Έλληνα, ευελπιστώντας Με τα φτερά της ρίζας ώστε το κατευθυντήριο φως της να καταστεί ακοίμητος φάρος στη θωριά του στα δύσκολα ταξίδια του καιρού μας, στ’ όνομα της πατρώας του ταυτότητας!
Το τραγούδι «Στη μοναξιά του πλήθους» από τον ομότιτλο δίσκο (Στίχοι: Άννα Μπιθικώτση, Μουσική: Μιχάλης Τερζής)
Αφού οι ρίζες δίνουν φτερά και μας πηγαίνουν μακριά, γιατί συχνά υποκύπτουμε στον πειρασμό να τις «ψαλιδίζουμε», σε μια προσπάθεια να τις φέρνουμε στα μέτρα των προτύπων της ξενομανίας και της αγελοποίησης;
Ο λαός που δεν έχει μνήμη, δεν έχει ιστόρηση, είναι ανύπαρκτος. Ο άνθρωπος που δεν είναι ιστορημένος, ζει ανερμάτιστος. Η κοινωνία μεταξύ προσώπων σημαίνει τη σύμπνοια, η αλλοτρίωση και η εξατομικευμένη ιδιοτέλεια δημιουργεί το πλήθος, τον όχλο. Την αυτογνωσία διαδέχεται η άκρατη ασυδοσία! Πεθαίνει η συνείδηση, μαραίνεται η σκέψη. Ανθρωποειδές ο άνθρωπος!
Δυστυχώς ο υπερκαταναλωτισμός της εποχής μας, το τεχνητό φως, ο συμβιβασμός , η αλαζονεία του «εγώ» σε αναρίθμητες περιπτώσεις ενταφίασε το «εμείς» σε όλα τα επίπεδα και στην πατρίδα μας! Κι ο καθένας από μας λίγο ή πολύ είναι συνυπεύθυνος γι’ αυτή την εξέλιξη. Γιατί το κράτος ως ετυμολογία λέξης σημαίνει την έννοια του ΕΜΕΙΣ! Και το ΕΜΕΙΣ εξαρτάται απ’ την αφύπνιση ενός εκάστου. Παρά ταύτα η μυριόπλουμη ιστορία του Έθνους μας φυλάσσει στο θησαυροφυλάκιό της ακριβό το μύρο της άνοιξης, απόσταγμα της αιώνιας παρακαταθήκης τόσων αγώνων για το κάθε «σήμερα» και για το κάθε «αύριο» αυτής της ράτσας! Αρκεί για το δικαίωμα της οσμής να δουλεύει ο τροχός!
Με ποιον τρόπο μπορούμε σαν ομάδα αλλά και σαν μονάδα να ορθώσουμε το ανάστημά μας και να δώσουμε φωνή στη ρίζα μας;
Ο τρόπος διδακτικά καταδεικνύεται έντονα και εκκωφαντικά πολλές φορές εκ μέρους εκατομμυρίων ανθρώπων και εθνών όταν εντάσσουν στα επίσημα εκπαιδευτικά τους συστήματα υποχρεωτική την σπουδή του Ελληνικού Πολιτισμού δομώντας τη σκέψη στη βάση του Ελληνικού Διαχρονικού Πνεύματος. Όταν ψάχνουν τις έννοιες στο βάθος των λέξεων και διευρύνουν το θυμικό.
Από συναυλία – αφιέρωμα στο Γρηγόρη Μπιθικώτση που υπήρξε αυτός που τον μύησε στο έντεχνο τραγούδι (φωτ.: Προσωπικό αρχείο Σωτήρη Δογάνη)
Όταν αγαπούν την πατρίδα τους και το φωνάζουν στ’ όνομα ψιχίων των ιστορικών τους δεδομένων συγκριτικά με το απύθμενο της δικής μας ιστορικής ρίζας! Όταν ενδύονται τα νάματα της παραδοσιακής μας Τέχνης και την υπηρετούν με παροιμιώδη σεβασμό και ευπρέπεια προσπαθώντας όχι μόνο να εκφράσουν το προσωπικό καλλιτεχνικό τους στίγμα μέσα απ’ αυτήν, αλλά και να την διδάξουν στα Ελληνόπουλα διακτινίζοντάς την παράλληλα στον σύγχρονο κόσμο. Αν αγαπήσουμε τους εαυτούς μας, θ’ αγαπήσουμε τον τόπο μας, θα τον μεγαλώσουμε. Θα μεγαλώσουμε κι εμείς…
Στο τραγούδι του δίσκου «Ήλι’ ανέτειλε» παντρεύετε το κρητικό ριζίτικο «Σε ψηλό βουνό» με το ποντιακό μακρόσυρτο (Μακρύν καϊτέν) «Αϊτέντς εξέβεν». Τι επιθυμείτε να πετύχετε μέσα από αυτήν τη μουσική συνύπαρξη;
Η ίδια η συνύπαρξη λάλησε τη ράτσα! Η παράδοση μέσ’ απ’ αυτήν πανηγυρίζει την αιωνιότητά της! Η Ελλάδα μας παιανίζει απ’ άκρου σ’ άκρο τη μεγαλειότητά της! Η ιστορία υμνεί και δοξάζει τη ρίζα της, την πολύκορμη! Το τραγούδι, αγέρωχη τ’ αετού η θωριά κι οι φτερούγες του τ’ αδέρφια! Κρήτη και Πόντος μαζί!
Στο ίδιο τραγούδι ενώνετε τις φωνές σας με τον Κώστα Αγέρη. Τι είναι αυτό που κλείνετε στην καρδιά σας σαν φυλαχτό από αυτήν τη συνεργασία;
Ο Κώστας Αγέρης, άξιο τέκνο του Πόντου, είναι ως άνθρωπος από εκείνες τις περιπτώσεις όπου με συγκίνηση καρτεράς να συναντήσεις τους γονείς του προκειμένου να τους φιλήσεις το χέρι ευχαριστώντας τους για τον πολύτιμο θησαυρό που στο πρόσωπο του παιδιού τους προσέφεραν στη ζωή και την κοινωνία.
Το βίντεο από τη μουσική συνύπαρξη του Σωτήρη Δογάνη και του Κώστα Αγέρη, στο τραγούδι «Κόσμε χρυσέ». Κρήτη και Πόντος μαζί!
Ως καλλιτέχνης, ο Κώστας σε κάνει να μένεις εκστασιασμένος παρακολουθώντας το σπάνιο αισθητήριό του και την πολυεπίπεδη γνώση του στη μουσική, την αστείρευτη συνθετική του έμπνευση, την εργατικότητά του, την εκπληκτική ερμηνευτική του δεινότητα, μα πάνω απ’ όλα το σεβασμό που επιδεικνύει απέναντι στην ιστορία και την πολιτιστική μας κληρονομιά ως ένας από τους σκαπανείς της Τέχνης και ελπιδοφόρος αυθεντικός εκφραστής της.
Με τα φτερά της ρίζας η ενορχηστρωτική του μπαγκέτα έδωσε στ’ όνειρό μου ουρανό και η ερμηνευτική μας συνάντηση στο «Ήλι’ ανάτειλε» βροντοφώναξε υμνική επίκληση ώστε στο ξύπνημά του να χρυσίσει ο ορίζοντας! Η καρδιά πάλλεται στο όνομα μιας πραγματικής φιλίας!
Πιστεύετε ότι η Ελλάδα εξακολουθεί να αποτελεί φάρο ζωής και πολιτισμού παρόλο που η φλόγα του κεριού της τρεμοπαίζει στις μέρες μας πολλές φορές επικίνδυνα;
Το θαύμα της ζωής απ’ αρχής αντήχησε στη ράχη τούτης της λαμπερής ιερής πέτρας, όπου λιβάνι ο άνεμος «ταξιδεύει» τ’ όνομά της στ’ άπειρο του χρόνου: ΕΛΛΑΔΑ! Αυτή η ρίζα, βυθισμένη στα σπλάχνα των αιώνων, γεννήθηκε να ’ναι για πάντα αναστημένη!
