Νεαρούς αθλητές που πάσχιζαν προσπαθώντας να γίνουν καλύτεροι στο άθλημα της άρσης βαρών παρακολουθούσε στα μέσα της δεκαετίας του ’70, σε χώρο των εγκαταστάσεων της ΧΑΝ Θεσσαλονίκης, ο μεγάλος δάσκαλος και προπονητής της πάλης –Πόντιος στην καταγωγή– Στέφανος Ιωαννίδης. Είχε ξεχωρίσει έναν από τους νεαρούς, που ήταν – δεν ήταν είκοσι χρόνων, έμοιαζε πιο δυνατός από τους άλλους και με ταλέντο που ταίριαζε πιότερο στο άθλημα που υπηρετούσε ο δάσκαλος, την πάλη.
Ο Στέφανος Ιωαννίδης (στο κέντρο της πρώτης σειράς) σε αναμνηστική φωτογραφία εκδήλωσης για τους επίλεκτους παλαιστές της δεκαετίας του 1960
Ο Στέφανος Ιωαννίδης πλησίασε τον νεαρό, και με πατρική στοργή και περισσή απλοϊκότητα του είπε: «Τι κάνεις εσύ εδώ; Βάρη σηκώνουν και τα τρακτέρ». Ήταν τα λόγια που αποτέλεσαν το έναυσμα για να κερδίσει η Ελλάδα ένα μεγάλο αθλητή της ελευθέρας και κυρίως της ελληνορωμαϊκής πάλης. Έναν άνθρωπο που τίμησε τη χώρα και ύψωσε ψηλά τη σημαία της με τις τεράστιες αθλητικές διακρίσεις του σε ολυμπιακό επίπεδο. Έναν Πόντιο που, όπως ο ίδιος λέει στο pontos-news.gr, στην πλουσιότατη αθλητική καριέρα του, αλλά και σε ολόκληρη τη ζωή του, κρατάει στο ένα χέρι του το σταυρό και στο άλλο την Ελλάδα. Τον Γιώργο Ποζίδη!
«Πόντος, η πατρίδα μου»
Από το Καρς –όπου ένας πρόγονός του ήταν μεγάλος πεχλιβάνης, δηλαδή παλαιστής σε πανηγύρια–, και πιο συγκεκριμένα από το ορεινό χωριό Αλίσοφι, έλκει την καταγωγή του από την πλευρά του πατέρα του ο Γιώργος Ποζίδης. Ο παππούς του από την πλευρά της μητέρας του ήταν Τραπεζούντιος, ενώ η γιαγιά του από τη Ματσούκα. Μετά τον ξεριζωμό, η οικογένεια του πατέρα του εγκαταστάθηκε στη Μαυροπηγή Κοζάνης και της μητέρας του στο χωριό Λιβερά του ίδιου νομού. Στη Μαυροπηγή γεννήθηκε το 1956 ο Γιώργος Ποζίδης.
Ποντιακά μιλούσε στο σπίτι κάτι που τον δυσκόλεψε με την ελληνική γλώσσα στο σχολείο. Αυτό όμως δεν τον εμπόδισε να σπουδάσει γυμναστής στο ΤΕΦΑΑ του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Αλίσοφι
«Αγαπώ όλον τον Πόντο και όλες τις παραδόσεις του. Αυτή είναι η πατρίδα μου. Ένα χαμένο μα αλησμόνητο κομμάτι της Ελλάδας, όπου ο ελληνισμός ήκμασε 3.000 χρόνια. Στον Πόντο μείναμε ανέγγιχτοι από τη σκλαβιά και αυτό το δηλώνει ολόκληρος ο ποντιακός ελληνισμός. Για παράδειγμα, δεν υπήρξε ούτε ένα μικτό ζευγάρι μεταξύ Έλληνα και Τούρκου», λέει με περηφάνια μιλώντας για τον Πόντο ο Γιώργος Ποζίδης. Ξέρει και χορεύει όλους τους ποντιακούς χορούς, ενώ με μια ομάδα φίλων του –μεταξύ αυτών ο καθηγητής Κώστας Φωτιάδης και ο θαυμάσιος χορογράφος και χορευτής ποντιακών χορών Πλούταρχος Κανετίδης– διοργανώνουν διάφορα μουχαπέτια.
Παράπονο απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό είναι ότι δεν κατάφερε μέχρι στιγμής να επισκεφθεί τον Πόντο, κάτι που όπως ο ίδιος λέει, θέλει να το κάνει οργανωμένα.
Με τον εγγονό του στην Παναγία Σουμελά στο Βέρμιο
Ο Γιώργος Ποζίδης είναι πατέρας τριών παιδιών (του Θόδωρου, του Μιχάλη και της Ευμορφίλης) και παππούς τεσσάρων εγγονιών. Τα παιδιά του ακούνε ποντιακά τραγούδια και χορεύουν ποντιακούς χορούς, ενώ από μικρά έμαθαν και λύρα. Και οι τρεις καταλαβαίνουν ποντιακά, ενώ ο μεγάλος, ο Θόδωρος, μπορεί και να τα μιλήσει.
Μια καριέρα που τίμησε την Ελλάδα
Λάτρης της άθλησης από μικρός ήταν ο Γιώργος Ποζίδης. Έφηβος ακόμα, στην αυλή του σπιτιού του στο χωριό έκανε μονόζυγο στα κλαδιά των δέντρων. Όταν πήγε στη Θεσσαλονίκη, ήθελε να ασχοληθεί με την πυγμαχία. Επειδή όμως η ΧΑΝΘ δεν είχε τότε πυγμαχικό τμήμα, ασχολήθηκε με την άρση βαρών. Στο συγκεκριμένο άθλημα παρέμεινε μόλις δύο-τρεις μήνες, ώσπου, στα είκοσί του χρόνια –σε αρκετά μεγάλη ηλικία–, μπήκε για πρώτη φορά στην παλαίστρα. Μέσα σε έξι μήνες έγινε πρωταθλητής Ελλάδος και σε όλη του την καριέρα δεν έχασε από κανέναν αντίπαλο στην Ελλάδα στην κατηγορία των 90 κιλών, βγαίνοντας για δέκα χρονιές πρωταθλητής.
Σε καλλιτεχνική φωτογράφιση – Δεξιά με τον γιο του Θόδωρο
Γεμάτη δάφνες και δόξα ήταν και η διεθνής καριέρα του Γιώργου Ποζίδη. Ως αθλητής πήρε μέρος στους Ολυμπιακούς της Μόσχας το 1980 –ήταν 24 χρόνων– και του Λος Άντζελες το 1984, καταφέρνοντας να βρεθεί και στις δύο στην πρώτη εξάδα. Μάλιστα, στη Μόσχα αντιμετώπισε και τον μετά από λίγες μέρες χρυσό Ολυμπιονίκη, έναν Ούγγρο αθλητή τον οποίο στον πρώτο γύρο νικούσε 13-3. Ωστόσο, όπως ο ίδιος λέει, στο τέλος έχασε από απειρία και έλλειψη τακτικής. Στην ίδια διοργάνωση στον πρώτο γύρο νικούσε 10-4 και τον ασημένιο Ολυμπιονίκη, έναν Σουηδό αθλητή, αλλά έχασε πάλι για τους ίδιους λόγους.
Ο Γιώργος Ποζίδης έχει πάρει και δύο ευρωπαϊκά μετάλλια σε αντίστοιχες διοργανώσεις, ενώ πολλές φορές κατετάγη στην εξάδα σε ευρωπαϊκούς αγώνες. Επίσης, βγήκε μία φορά πρώτος και μία φορά δεύτερος στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα SISM. Σε τρεις Ολυμπιάδες (Σεούλ 1988, Βαρκελώνη 1992 και Ατλάντα 1996) ο Γιώργος Ποζίδης ήταν προπονητής της Ολυμπιακής Ομάδας πάλης, ενώ στις Ολυμπιάδες του Σίδνεϊ το 2000 και της Αθήνας το 2004 παρευρέθη ως πρόεδρος της Ομοσπονδίας Πάλης.
Προπονητής στην Ολυμπιακή Ομάδα Πάλης
Για να τον τιμήσουν οι συμπατριώτες του στην Πτολεμαΐδα για τις αθλητικές διακρίσεις του, έδωσαν το όνομά του στο κλειστό γυμναστήριο της πόλης.
«Η πάλη βρίσκεται στο DNA των Ποντίων, διότι οι Πόντιοι είναι αγωνιστές. Δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότεροι αθλητές στην εθνική ομάδα της “χρυσής” εποχής είχαν στο επώνυμό τους την κατάληξη -ίδης. Όταν συμμετέχεις ως αθλητής σε Ολυμπιάδα, αισθάνεσαι σαν να σε επιστρατεύει η πατρίδα σου για να υπηρετήσεις το εθνόσημο. Πρέπει να τιμήσεις αυτό που φοράς. Στη Μόσχα έγινε η πιο αγνή Ολυμπιάδα. Από το Λος Άντζελες ξεκίνησε η εμπορευματοποίηση της Ολυμπιακής Φλόγας κι έτσι μπήκαν και τα αναβολικά», είπε ο Γιώργος Ποζίδης.
Γιώργος Ποζίδης, Μπάμπης Χολίδης, Στέλιος Μηγιάκης
Τα μάτια του χαμογελούν και το στόμα του στάζει μέλι όταν μιλάει για τον δάσκαλό του στην πάλη, τον Στέφανο Ιωαννίδη, ο οποίος κατάγεται από το χωριό του παππού του στον Πόντο. Τον χαρακτηρίζει «υπέροχο άνθρωπο, καλό προπονητή, μεγάλο αθλητή και υπόδειγμα ήθους». «Είναι ο δεύτερος πατέρας μου και έμαθα πάρα πολλά κοντά του. Ήταν παιδαγωγός και δάσκαλος. Με κέρδισε με την παρουσία του και την προσωπικότητά του. Μέχρι και τη μυρωδιά από το σώμα του, όταν με αγκάλιαζε, αγαπώ», λέει ο Γ. Ποζίδης.
Με τον Αλεξάντρ Καρέλιν
Με περηφάνια σημειώνει ακόμα ότι όλοι στην οικογένειά του –εκτός από τη σύζυγό του– έχουν ασχοληθεί με την πάλη. Μάλιστα, ο μεγάλος του γιος, ο Θόδωρος, έχει αναδειχθεί και πρωταθλητής Ευρώπης. Έπαιξε στον τελικό την πρώτη φορά που βγήκε για αγώνες στην Ευρώπη.
Πάντοτε κοντά στους Πόντιους
Δίπλα σε όσους παλεύουν για τη διάσωση της ποντιακής παράδοσης και του ποντιακού ελληνισμού έχει ταχθεί ο Γιώργος Ποζίδης. Γι’ αυτό και πολλοί ποντιακοί σύλλογοι στη χώρα τον έχουν ανακηρύξει επίτιμο μέλος τους. Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί η στήριξή του στην ψηφιοποίηση της Βιβλιοθήκης της Αργυρούπολης από την Εύξεινο Λέσχη Νάουσας. Ο Γιώργος Ποζίδης διοργάνωσε μια εκδήλωση και τα έσοδα διατέθηκαν υπέρ της προσπάθειας ψηφιοποίησης. Όπως λέει, παρείχε τη βοήθειά του προκειμένου όλοι οι νέοι Πόντιοι να μάθουν την ιστορία. Ιδιαίτερα σημαντικό βρίσκει το 14τομο έργο του καθηγητή Κώστα Φωτιάδη για την ποντιακή Γενοκτονία, για το οποίο σημειώνει ότι η Βουλή των Ελλήνων δεν το στήριξε.
Καταγοητευμένος δηλώνει με τις περιοχές γύρω από τον Εύξεινο Πόντο, όπου σήμερα βλέπει κανείς πάρα πολλά σημάδια του ελληνισμού. Ο ίδιος τις επισκέφθηκε πολλές φορές, και όπως λέει, έχει γνωρίσει πολλούς Πόντιους οι οποίοι έχουν ήθος και κρατούν την οικογένεια.
«Σε κάποιο χωριό της Κριμαίας είδα ένα μαγαζί με την επωνυμία “γιαλός” στα ρωσικά, ενώ στην Ανάπα του Νοβοροσίσκ βρίσκεται η αρχαία Γοργιππία, όπου όλα είναι ελληνικά. Σε ένα κοντινό χωριό, στο Βίτιαζεβο, υπήρχαν 3.500 Πόντιοι. Εκεί πήγαμε με την εθνική ομάδα για προετοιμασία και μας φιλοξένησε ο Ευθύμης Παπαδόπουλος. Όλοι εκεί λένε ότι είναι Ρωμιοί. Μια φορά σε ένα τραπέζι μια γιαγιά που με άκουσε να μιλάω ποντιακά παραξενεύτηκε και ρώτησε πώς μιλάω τόσο καλά τα ρωμαίικα. Της είπα με χαμόγελο ότι κι εμείς στο χωριό μου ποντιακά μιλάμε».
Ο ίδιος αναφέρει ακόμα ότι του έκανε φοβερή εντύπωση ότι ένα γειτονικό χωριό ονομάζεται Σπάρτη κι ένα άλλο χωριό Ελληνικό. Είδε ακόμα πολλές επωνυμίες καταστημάτων με ελληνικές λέξεις, όπως Μεγάλη Ολυμπία, Παρθενώνας κ.ά.
«Το παράπονο αυτών των ανθρώπων, που ήρθαν στην Ελλάδα, είναι ότι τους λένε Ρωσοπόντιους. Αυτοί οι άνθρωποι πέρασαν και δεύτερη γενοκτονία από τον Στάλιν. Ήταν μια ζωή ξένοι μεταξύ ξένων. Όλοι αυτοί έχουν ήθος και κρατάνε την οικογένεια», λέει ο Γ. Ποζίδης.
Χρύσανθος, το άπιαστο όνειρο
Τον Γώγο (Γιώργο Πετρίδη) και το Γωγοπούλι (τον γιο του, Κώστα Πετρίδη) αγαπάει ιδιαίτερα από τους Πόντιους καλλιτέχνες, ενώ, όπως λέει, τιμά και όλους τους σύγχρονους που «βγάζουν από τις στάχτες ακόμα και την τελευταία σπίθα από τον Πόντο. Αυτούς που ψάχνουν και βγάζουν την παράδοση».
«Ο Χρύσανθος είναι ένα μεγάλο κομμάτι από τη ζωή μου, που το έχασα όταν πέθανε, πριν από δέκα χρόνια. Ο Χρύσανθος ήταν το αντίδοτο του ανθρώπινου πόνου για τους Πόντιους. Ήταν η ψυχοθεραπεία τους, και στις γιορτές έδινε τη χαρά. Η γιαγιά μου έλεγε “θα πάω στην Παναγία Σουμελά στο Βέρμιο, για να ακούσω τον Χρύσανθο”. Όλοι τον λέγαμε θείο και αυτός μας αγαπούσε πολύ κι έλεγε ότι έχει πολλά παιδιά», εξομολογείται με συγκίνηση στο pontos-news.gr ο Γ. Ποζίδης.
Ο ίδιος ήθελε να κατασκευάσει ένα μνημείο και μία προτομή για τον Χρύσανθο στην Παναγία Σουμελά, στο οποίο θα έθαβε τα λείψανά του όταν συμπληρώθηκαν τρία χρόνια από το θάνατό του. «Ωστόσο, η χήρα του Χρύσανθου προτίμησε να τα πετάξει στο χωνευτήριο», λέει με παράπονο.
Με αφορμή τη συμπλήρωση δέκα χρόνων από το θάνατο του Χρύσανθου, ο Γιώργος Ποζίδης θα διοργανώσει προς τιμήν του εκδήλωση σε μία από τις επιχειρήσεις του στη Θεσσαλονίκη, το κέντρο διασκέδασης «Πύλη Αξιού». Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στις 29 Μαρτίου και θα περιλαμβάνει αναφορές για τον Χρύσανθο από ακαδημαϊκούς, προβολές για τον μεγάλο Πόντιο τραγουδιστή και βέβαια χορούς και τραγούδια.
Ρωμανός Κοντογιαννίδης
