Χρόνια τώρα ήταν κοινό μυστικό. Η CIA χρησιμοποιούσε μεθόδους ανάκρισης που παραβίαζαν κάθε χάρτα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για να αποσπάσει πληροφορίες, χρήσιμες για την αποτροπή τρομοκρατικών ενεργειών.
Επισήμως οι αρμόδιοι το αρνούνταν. Ανεπισήμως υπήρχαν διαρροές προς μέσα ενημέρωσης, αλλά παρά την κατακραυγή καμία αποκάλυψη δεν είχε γίνει.
Μέχρι σήμερα που δόθηκε στη δημοσιότητα η έκθεση της Επιτροπής Πληροφοριών της αμερικανικής Γερουσίας, η οποία επιβεβαιώνει την ύπαρξη «προωθημένων μεθόδων ανάκρισης»- αποδείχθηκαν αναποτελεσματικές- και μυστικών φυλακών.
Χωρίς περιστροφές η έκθεση των 525 σελίδων, που είναι αποτέλεσμα τριετούς έρευνας (2009-2012) και περίληψη μιας μεγαλύτερης έκθεσης 6.000 σελίδων, αναφέρει ότι η CIA παραπλάνησε την κοινή γνώμη και τους πολιτικούς σχετικά με την αποτελεσματικότητα του προγράμματος, το οποίο διήρκησε από το 2002 ως το 2006 και περιελάμβανε την ανάκριση κρατούμενων σε όλο τον κόσμο. Μάλιστα η υπηρεσία υπέβαλε 39 κρατούμενους σε βίαιες τεχνικές ανάκρισης επί πολλά χρόνια, και χωρίς να έχει για κάποιες από αυτές άδεια.
Μεταξύ των πολιτικών που παραπλανήθηκαν ήταν, σύμφωνα με τους γερουσιαστές, και ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους, ο οποίος βέβαια στο παρελθόν είχε δηλώσει πως ήταν ενημερωμένος για όλα.
«Το έγγραφο εξετάζει την κράτηση από τη CIA στο εξωτερικό τουλάχιστον 119 προσώπων και τη χρήση εξαναγκαστικών μεθόδων ανάκρισης, οι οποίες σε κάποιες περιπτώσεις ισοδυναμούν με βασανιστήρια», δήλωσε η πρόεδρος της επιτροπής Νταϊάν Φάινσταϊν. Από τους 119 κρατούμενους, τουλάχιστον 26 πρόσωπα κρατήθηκαν «αδικαιολόγητα», σύμφωνα με την έκθεση.
Τα βασανιστήρια
Οι ανυπάκουοι κρατούμενοι στερούνταν τον ύπνο για έως και 180 ώρες, κάποιες φορές έχοντας τα χέρια τους δεμένα πάνω από τα κεφάλια τους, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις τους παρείχαν τροφή και νερό μέσω κλυσμάτων χωρίς να υπάρχει ιατρική ανάγκη.
Η έκθεση περιγράφει μια μυστική φυλακή της CIA, η τοποθεσία της οποίας δεν αποκαλύπτεται, ως «μπουντρούμι» όπου οι κρατούμενοι κρατούνταν στο απόλυτο σκοτάδι, συνεχώς δεμένοι σε κελιά απομόνωσης, όπου τους βομβάρδιζαν με δυνατούς ήχους ή μουσική, ενώ είχαν στη διάθεσή τους μόνο έναν κουβά για τις σωματικές τους ανάγκες.
Παράλληλα περιγράφει ότι μία από τις 83 φορές κατά τις οποίες υποβλήθηκε σε εικονικό πνιγμό ο κρατούμενος που αναφέρεται ως Αμπού Ζουμπάγιαντ και φέρεται να είναι μέλος της αλ Κάιντα «δεν ανταποκρινόταν σε κανένα ερέθισμα, ενώ αφρός έβγαινε από το ανοικτό του στόμα», αν και στη συνέχεια του έκαναν ανάνηψη.
Το 80% του ανακριτικού προγράμματος της CIA είχε ανατεθεί σε ψυχολόγους, η εταιρεία των οποίων έλαβε 80 εκατομμύρια δολάρια, επισημαίνει η έκθεση της Γερουσίας.
Τι λένε οι πολιτικοί στις ΗΠΑ
Αναγνωρίζοντας ότι η παγκόσμια κατακραυγή είναι μονόδρομος για τη διεθνή κοινότητα, Λευκός Οίκος και αξιωματούχοι των υπηρεσιών ασφαλείας διέταξαν την ενίσχυση της ασφάλειας σε όλες τις αμερικανικές εγκαταστάσεις σε όλο τον κόσμο.
Ο Μπαράκ Ομπάμα κατήγγειλε τις ανακριτικές μεθόδους ως «αντίθετες» στις αξίες των ΗΠΑ και δεσμεύτηκε να κάνει τα πάντα ώστε να μην χρησιμοποιηθούν ποτέ ξανά.
Για «αδυναμίες» του προγράμματος κράτησης και ανάκρισης έκανε λόγο ο διευθυντής της CIA Τζον Μπρέναν, ομολογώντας ότι «η υπηρεσία έκανε λάθη». Ωστόσο συνέβαλαν στην αποτροπή άλλων τρομοκρατικών επιθέσεων ανάλογων με την 11η Σεπτεμβρίου 2001.
Ο «σκληρός» της κυβέρνησης Μπους και πρώην αντιπρόεδρος, Ντικ Τσέινι δήλωσε ότι πρόκειται για ένα μάτσο βλακείες. «Το πρόγραμμα είχε πάρει έγκριση. Η CIA δεν θα προχωρούσε ποτέ χωρίς άδεια και το πρόγραμμα ελέγχθηκε από το υπουργείο Δικαιοσύνης πριν να ξεκινήσει. Οι πρακτικές ήταν απολύτως και εντελώς δικαιολογημένες».
Από την πλευρά του, ο Βρετανός νομικός Μπεν Έμερσον, ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, δήλωσε ότι με την δημοσιοποίηση της έκθεσης αποκαλύπτεται «μια ξεκάθαρη πολιτική που ενορχηστρώθηκε από τα υψηλά κλιμάκια της κυβέρνησης του Μπους» και ζήτησε την προσαγωγή στη δικαιοσύνη των Αμερικανών αξιωματούχων που διέταξαν τα εγκλήματα κατά των κρατουμένων.