Τελικά τι συμβαίνει με τους Πόντιους; «Σκοτώνονται μεταξύ τους»; Η ερώτηση διατυπώνεται συχνά από μη Ποντίους. Ο λόγος, ότι από ορισμένες πλευρές τροφοδοτείται μια συζήτηση περί έλλειψης ενότητας στον οργανωμένο ποντιακό χώρο, διαφωνιών που διχάζουν και παραγοντισμών που υπονομεύουν την κοινή υπόθεση. Επίσης, άνοιξε πριν από μερικούς μήνες μια κουβέντα για ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό –250.000 ευρώ– που δαπανήθηκε πριν από χρόνια σε πρόγραμμα υπό την ΠΟΕ. Τελευταίο αλλά όχι έσχατο, η πονεμένη υπόθεση του Ιδρύματος «Παναγία Σουμελά» και της διοίκησής του.
Σε όλα κλήθηκε από το pontos-news.gr να απαντήσει ο πρόσφατα εκλεγείς πρόεδρος της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος, εκπαιδευτικός Γιάννης Αντωνιάδης. Είναι βέβαιον ότι οι απαντήσεις του θα προκαλέσουν πολλές συζητήσεις.
Ο σχολιασμός απλών Ποντίων σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή/και στο pontos-news.gr και αλλού αποτυπώνει ένα αίσθημα διχασμού στον ποντιακό χώρο και ανθρώπους που λένε ότι «εξαιτίας των παραγοντισμών δεν πάμε μπροστά και απέχουμε από τον οργανωμένο χώρο». Εσείς το εισπράττετε αυτό; Κι αν ναι, πώς το εξηγείτε;
Εμείς που τα ζούμε καθημερινά, γνωρίζουμε ότι σήμερα αυτό που κάποιοι επικαλούνται ως διχασμό είναι ένας πλασματικός διχασμός. Διχασμός δεν υπήρχε ούτε παλιότερα ούτε πριν από το 2004. Απλώς πριν από το 2004 και πριν δημιουργηθεί η Παμποντιακή υπήρχε μια άλλη ομοσπονδία, η ΠΟΠΣ, η οποία εξακολουθεί να υφίσταται, όμως ήταν σε ένα στάδιο ύπνωσης, σε ένα τέλμα. Εξέπεμπε δυσωδία, διότι προφανώς δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της εποχής.
Όταν το 1994 αναγνωρίστηκε η Γενοκτονία από τη Βουλή των Ελλήνων, ο χώρος βρέθηκε ανέτοιμος να δεχτεί αυτό το μεγάλο γεγονός, το οποίο έπαιρνε το ποντιακό στοιχείο από το περιθώριο και το ξαναέφερνε στην ενεργό διαβίωση, ισότιμο στην κοινωνία.
Τότε, για να μπορέσει να ανταποκριθεί ο χώρος, άρχισαν να γεννιούνται νέες ιδέες, νέα ρεύματα, τα οποία στο τέλος κεφαλαιοποιήθηκαν με τη γέννηση της Παμποντιακής Ομοσπονδίας. Η ΠΟΕ σήμερα, για να σταθούμε στο ποσοτικό –στο ποιοτικό η διαφορά είναι τεράστια σε σχέση με αυτό που ονομάζουν διχασμό– θα πρέπει να δούμε τις πέντε
περιφέρειές της.
Στην Αττική το 95% των σωματείων, για να μην πω το 99%, είναι στην ΠΟΕ. Στη δυτική Μακεδονία, από όπου κατάγομαι, το 99% των σωματείων είναι στην Παμποντιακή. Στην ανατολική Μακεδονία το ίδιο. Στη Θεσσαλονίκη και στην ευρύτερη περιοχή είναι γύρω στο
80 με 85%.
Με ποιο κριτήριο κάποιο πρωτοβάθμιο σωματείο επιλέγει πού θα ανήκει;
Το κριτήριο με το οποίο επέλεξαν να είναι στην ΠΟΕ είναι ότι η Παμποντιακή το 2004 είχε αρθρώσει έναν νέο λόγο. Λόγο κρυστάλλινο, διαυγή, ο οποίος όμως διακατεχόταν και από ιδεολογία και από αρχές και από αξίες. Από την αρχή δεν το ασπάστηκαν όλοι αυτό. Γι’ αυτόν
το λόγο [η ΠΟΕ] ξεκίνησε με 100 συλλόγους και ενισχυόταν σταδιακά μέχρι που οι σύλλογοι
έγιναν 431.
Σήμερα δεν υπάρχει κανένας συλλογικός φορέας, όχι μόνο ποντιακός αλλά και μη ποντιακός, εθνοτοπικού χαρακτήρα, που να μπορεί να κάνει μια ανοιχτή συγκέντρωση μια καθημερινή, όπως η εκδήλωση για τη Γενοκτονία, και να μαζεύει 20.000 κόσμο. Να κάνει ένα πολιτιστικό γεγονός όπως το Φεστιβάλ και να έχει 2.500 χορευτές και 7.000-8.000 κόσμο στις κερκίδες. Οι εκδηλώσεις της ΠΟΕ είναι κολοσσιαίες για τα δεδομένα της Ελλάδας, λαμβάνοντας υπόψη και τις συνθήκες της εποχής.
Ούτε καν τίθεται θέμα σύγκρισης με αυτό το απολίθωμα το οποίο υπάρχει. Απλώς αρθρώνονται κάποιες κραυγές, επειδή η ενότητα φαντάζει πολύ θετικά, ήταν ανέκαθεν ζητούμενο, και άνθρωποι οι οποίοι δεν γνωρίζουν έχουν την εντύπωση ότι υπάρχει αυτός ο διχασμός.
Ουσιαστικά και τυπικά ο διχασμός έχει λήξει – βεβαίως όχι στο 100%. Κατά 90% εκφράζεται ο οργανωμένος χώρος από την Παμποντιακή Ομοσπονδία και κατά 10%, και σας έχω βάλει μεγάλο ποσοστό, από κάποιους συλλόγους οι οποίοι είναι ανένταχτοι και από μία ομοσπονδία η οποία έχει πολύ λίγους συλλόγους, ουσιαστικά αδρανείς.
Σας λέω μόνο, για να δείτε τα μεγέθη, ότι όταν έκανε μια ανοιχτή συγκέντρωση [η ΠΟΠΣ] για τα θύματα της Γενοκτονίας στην πλατεία Αγίας Σοφίας, υπήρχαν 85 άτομα, εκ των οποίων 80 ήταν νεοπρόσφυγες από τα σεμινάρια που έκανε η ΠΟΠΣ και τους έφερε ουσιαστικά για μαθήματα.
Εξ ου και η διαφωνία σας με τον Γιάννη Μπουτάρη. Επειδή επρόκειτο να γίνουν δύο εκδηλώσεις και ο δήμαρχος δεν σας έδωσε την πλατεία…
Ο Μπουτάρης ψευδώς –και έχω πλήρη συναίσθηση των λόγων μου– ισχυρίζεται ότι δήθεν μπαίνει στη μέση για να ενώσει. Ουσιαστικά δημοτικός σύμβουλος δικός του είναι παράγων στην άλλη ομοσπονδία. Πίεζε τον Μπουτάρη, επειδή είναι δήμαρχος στην πόλη την οποία έχει έδρα η ΠΟΕ, να εκβιάσει μέσα από την παραχώρηση της πλατείας Αγίας Σοφίας, για να ενωθεί το 99% με το 1%. Αυτό δεν πρόκειται να γίνει ποτέ. Το θέμα είναι ιδεολογικό, φεύγω από το ποσοτικό. Είναι άνθρωποι που δεν πιστεύουν σε ιδέες και ρεύματα…
Από συγκέντρωση της ΠΟΕ στην πλατεία Αγίας Σοφίας στη Θασσαλονίκη, τον Μάιο του 2014
Σε τι πιστεύουν, λοιπόν; Γιατί μου φαίνεται πολύ γενικό αυτό που λέτε. Τι σας ενοχλεί στη συμπεριφορά και τη δράση τους;
Δεν μας ενοχλεί τίποτα…
Μα τους αποκαλέσατε απολίθωμα, μιλήσατε για αδράνεια…
Εμείς σεβόμαστε την πορεία του καθενός. Ο καθένας κρίνεται από τις πράξεις του. Ας αφήσουμε τα λόγια. Σεβόμαστε την πορεία αυτής της ομοσπονδίας και οποιουδήποτε άλλου. Αυτή η ομοσπονδία μπορεί να διαλυθεί και να δημιουργηθεί κάποια άλλη. Ή προσωπικοί ανταγωνισμοί και προσωπικά συμφέροντα μπορεί κάποια στιγμή να οδηγήσουν και δικούς μας συλλόγους (αρκούν τρεις σύλλογοι για να δημιουργήσουν μια ομοσπονδία) να κάνουν μια άλλη ομοσπονδία.
Εμείς όμως δεν θα κυνηγάμε φαντάσματα. Κοιτάμε μέσα από το έργο μας να πάμε μπροστά, σεβόμενοι την παρουσία των υπολοίπων. Οτιδήποτε είναι στην κοινή κατεύθυνση, να μην είναι όμως παράλληλοι βίοι, γιατί να μην υπάρχει συνεργασία;
Μιλάτε για κοινή κατεύθυνση. Η ΠΟΠΣ π.χ. δεν ζητά διεθνή αναγνώριση της Γενοκτονίας; Δεν αναλαμβάνει δράση προς αυτήν την κατεύθυνση; Ή για το ίδρυμα Παναγία Σουμελά, δεν έχει ανάλογη στάση η ΠΟΠΣ;
Τώρα πιάσατε την ουσία του προβλήματος. Η Παναγία Σουμελά διοικείται εδώ και 40 χρόνια από μία οικογένεια. Πάρα πολλοί μη Πόντιοι όταν ακούνε ότι έχουμε ανοιχτή την υπόθεση ενός μοναστηριού, το οποίο είναι ανενεργό, λένε «για ποιο λόγο δίνετε τόση αξία στο πώς θα λειτουργεί ένα μοναστήρι».
Η Παναγία Σουμελά είναι ένα σημείο αναφοράς του οικουμενικού ποντιακού ελληνισμού και ως εκ τούτου μας απασχολεί. Αυτό που λέμε είναι το αυτονόητο για τη χώρα που γέννησε τη δημοκρατία: η διοίκηση πρέπει να εκλέγεται από το Κοινόν των Ποντίων. Όχι το 90% της διοίκησης να διορίζεται και το 10% να εκλέγεται. Ουσιαστικά είναι διορισμένη. Πάγια θέση μας είναι ότι δεν θα αναγνωρίσουμε ποτέ διορισμένη διοίκηση.
Δεν μπορεί να αναληφθεί πρωτοβουλία για τον εκδημοκρατισμό του Ιδρύματος;
Έχουν γίνει τρομερές προσπάθειες, συναντήσεις με πρωθυπουργούς, αρχηγούς αξιωματικής αντιπολίτευσης, και με υπουργούς παιδείας – γιατί το μοναστήρι δεν ανήκει στην εκκλησία αλλά στο υπουργείο, και διοικείται με βασιλικό διάταγμα το οποίο μπορεί να τροποποιηθεί μόνο από τον υπουργό παιδείας.
Σήμερα, μετά από δέκα χρόνια αγώνα, έχουμε καταλήξει σε ασφαλή συμπεράσματα –είδαμε και τον αρχιεπίσκοπο και όλους τους μητροπολίτες– και πιστεύουμε ότι αυτή τη στιγμή το εμπόδιο για τον μη εκδημοκρατισμό της διοίκησης είναι η Εκκλησία. Ξεκάθαρα!
Παρότι δεν είναι αρμοδιότητά τους, εκπρόσωποι της κάθε κυβέρνησης –όχι μόνο της τωρινής αλλά και των προηγούμενων– όταν έρχονται αντιμέτωποι με την Εκκλησία δείχνουν ατολμία και πολιτική αβουλία.
Μιλάτε για την Εκκλησία της Ελλάδος;
Ο αρχιεπίσκοπος με δύο μητροπολίτες. Καθώς εκεί υπάρχει η αλληλεγγύη του «συναδέλφου», αυτό που ζητούν δύο μητροπολίτες ενώ οι άλλοι δεν ενδιαφέρονται, τους το παραχωρούν και εκείνοι ανταποδίδουν σε κάποιο άλλο θέμα. Μιλήσαμε με όλους τους μητροπολίτες, οι οποίοι όταν μας ακούνε λένε «αυτό που ζητάτε είναι πολύ απλό, πολύ λογικό και φυσιολογικό». Μόλις όμως ερχόταν η ώρα να ψηφίσουν στην Ιεραρχία, επικρατούσε το παρασκήνιο. «Σε αυτό το θέμα θα με στηρίξεις εσύ, σε εκείνο εγώ» και έτσι πάγωναν τα πάντα.
Παίρνατε διαβεβαιώσεις δηλαδή και μετά δεν γινόταν τίποτα… Το θέμα έφτασε ποτέ στην Ιερά Σύνοδο;
Όχι. Έφτανε στον προθάλαμο για να μπει στην ημερήσια διάταξη και έμενε πάντα εκεί. Για εμάς το θέμα είναι μείζονος σημασίας και είναι ένας από τους καταστατικούς στόχους. Όταν λοιπόν τα ίδια πρόσωπα που διοικούν την Παναγία Σουμελά είναι οι ιδρυτές, και άλλοτε οι φανεροί και άλλοτε οι αφανείς διοικητές της ομοσπονδίας αυτής, αντιλαμβάνεστε ότι δεν πρόκειται ποτέ να συμφωνήσουν σε αυτό το ζήτημα και δεν τίθεται θέμα συνομιλίας για οτιδήποτε άλλο. Όχι ότι είχαμε πολλά κοινά, αλλά τα πάντα σταματούν εκεί.
Να πάμε στα πιο πρόσφατα. Κατά την εκλογή σας δεχτήκατε επίθεση για τα οικονομικά της ΠΟΕ, και δη για 250.000 ευρώ που είχαν διατεθεί σε προγράμματα. Είπατε ότι τα στοιχεία είναι στη διάθεση όποιου θελήσει να τα δει. Πού είναι τα στοιχεία;
Να ξεκαθαρίσουμε ότι δεχτήκαμε κριτική ως ΠΟΕ, και εγώ που την εκπροσωπώ ως πρόεδρος, για ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα στη δεκαετή πορεία μας. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα από το οποίο έγιναν δύο εκδηλώσεις, το 2006 και το 2007.
Όποιος φορέας επιχορηγείται από κρατικό χρήμα, είναι υποχρεωμένος να φυλάσσει τα παραστατικά για ενδεχόμενο έλεγχο από κρατικούς φορείς. Αυτά τα παραστατικά υπάρχουν στην Ομοσπονδία.
Κάθε εκδήλωση χρηματοδοτούνταν χωριστά. Συμπληρωνόταν τεχνικό δελτίο, γινόταν η εκδήλωση –εκτός από τα παραστατικά υπάρχουν φωτογραφίες και DVD–, τα παραστατικά στέλνονταν στο υπουργείο, και αφού εγκρίνονταν μας έδιναν τα χρήματα. Η εκδήλωση πρώτα πληρωνόταν από εμάς και μετά έρχονταν τα χρήματα.
Οι εκδηλώσεις αυτές έχουν ελεγχθεί πολλάκις. Όχι μόνο μία και δύο φορές.
Το σύνολο των εκδηλώσεων τιμολογήθηκαν λοιπόν για 250.000;
Ναι.
Και τι αφορούσαν οι εκδηλώσεις;
Την πολιτιστική επανένταξη των νεοπροσφύγων, των παλιννοστούντων. Η ΠΟΕ, η οποία ιδρύθηκε από τη διάλυση τεσσάρων ομοσπονδιών, μεταξύ των οποίων και εκείνη των παλιννοστούντων, έχει στις τάξεις της νεοπρόσφυγες. Ως εκ τούτου, τι καλύτερο από τη διοργάνωση εκδηλώσεων στις οποίες συμμετέχουν και νεοπρόσφυγες και μέσα από την ώσμωση, τη συνεργασία και την επαφή, γίνεται η πολιτιστική επανένταξη;
Είχαν «ραχοκοκαλιά» αυτές οι εκδηλώσεις; Ήταν κάτι μετρήσιμο;
Σαφέστατα ήταν κάτι μετρήσιμο. Μιλάμε για εκδηλώσεις όπως το Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών, στο οποίο μετείχαν και σύλλογοι παλιννοστούντων, συνδιάσκεψη νεολαίας, συνέδριο πολιτισμού με θέματα που αφορούσαν τους παλιννοστούντες.
Συνεπώς ποιο είναι το σχόλιό σας για ό,τι σας καταλογίζεται τώρα;
Δύο-τρία πρόσωπα το ξεκίνησαν που είναι στην άλλη ομοσπονδία ή έχουν σχέση με ανθρώπους της άλλης ομοσπονδίας. Στην αρχή προσπάθησαν να πετάξουν λάσπη ισχυριζόμενοι ότι τα χρήματα φαγώθηκαν και δεν υπάρχουν παραστατικά. Όταν τους είπαμε ότι υπάρχουν παραστατικά, πήγαν στη σκοπιμότητα των εκδηλώσεων λέγοντας ότι έγιναν για τους παλιννοστούντες αλλά αυτοί δεν πήγαν εκεί. Εξηγήσαμε ότι είναι για την πολιτιστική επανένταξη και τότε σταμάτησαν τα πάντα. Εξηγήσαμε και με δελτίο Τύπου, αναλυτικά όλα.
Τα παραστατικά είναι στη διάθεση των ελεγκτικών οργάνων και των μελών μας, οποιουδήποτε από τα 431 σωματεία.
Να μη δημιουργείται σύγχυση όμως: Εμείς υλοποιήσαμε το έργο μέσα από υποέργο που αφορά πολιτιστικές εκδηλώσεις. Άλλα αφορούν κατασκευή λυομένων, κατοικίες κτλ. Εκείνοι ίσως νόμιζαν ότι πρέπει να γίνουν σπίτια και δεν έγιναν. Εμείς όμως υλοποιήσαμε μόνο το έργο για τις πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Λέτε ότι από κάπου εκπορεύεται αυτή η επίθεση… Γιατί να παραμένουν στην ΠΟΕ άνθρωποι εχθρικά διακείμενοι;
Όλα έγιναν το 2006 και το 2007. Γιατί τόσα χρόνια δεν έγινε λόγος γι’ αυτό το θέμα; Είναι άξιο λόγου. Περίμεναν να φύγει ο Παρχαρίδης και αφότου ανέλαβε ο Φαχαντίδης –την άνοιξη ξεκίνησαν όλα αυτά–, όταν είδαν ότι δεν μπορούν να ελέγξουν την Παμποντιακή και ότι και ο Φαχαντίδης ήταν του ρεύματος Παρχαρίδη –στα ίδια ρεύματα, στις ίδιες ιδέες– τότε άρχισαν να τα βγάζουν αυτά για να συκοφαντήσουν και ενδεχομένως να κατακρημνίσουν τον Φαχαντίδη μπας και πάρουν κάποιο ρόλο. Έτσι ξεκίνησε αυτή η ιστορία, αμέσως μετά τις εκλογές.
Προσπάθησαν να αλλάξουν τις ισορροπίες για να παίξουν κάποιο ρόλο. Τώρα αυτό σταμάτησε. Τις ερωτήσεις τις έκαναν κάποιοι νεοπρόσφυγες, και στην έκφρασή τους, επειδή δεν γνωρίζουν καλά τα νεοελληνικά, θα μπορούσε να στοιχειοθετήσει κανείς συκοφαντική δυσφήμιση. Το αφήσαμε όπως είναι, επιστήσαμε όμως την προσοχή και είπαμε ότι εφεξής, εφόσον κάποιος ανασύρει αυτό το θέμα και από τις εκφράσεις ή τα γραφόμενά τους υπάρχει έστω και ίχνος συκοφαντίας, τότε θα υπάρξουν αγωγές και μηνύσεις.
Ό,τι νόμιμο μέσο έχουμε στη διάθεσή μας θα το χρησιμοποιήσουμε για να περιφρουρήσουμε το κύρος και την αξιοπρέπεια της Ομοσπονδίας.
Ο Παρχαρίδης ήταν εγγύηση σε αυτά τα θέματα, και στα οικονομικά και τα πολιτικά. Η ομοσπονδία λειτουργούσε με επαγγελματικό τρόπο, με λογιστές, και όλα ήταν ξεκάθαρα και ελέγχονταν. Οπότε δεν υπάρχει ίχνος φαυλότητας ή σκανδάλου.
Τη συνέντευξη πήρε η δημοσιογράφος Έρση Βατού.
