Μεγάλη Δευτέρα: Σήμερα η παραβολή των δέκα παρθένων και το ευαγγελικό «Ουαὶ υμίν, γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί»

Η Εβδομάδα των Παθών σε αντίθεση με όσα νομίζουν οι περισσότεροι, εκκλησιαστικά δεν αρχίζει τη Μεγάλη Δευτέρα αλλά το βράδυ της Κυριακής των Βαΐων με την πρώτη Ακολουθία του Νυμφίου στην οποία σύμφωνα με το τυπικό διαβάζεται ο όρθρος της επόμενης ημέρας, δηλαδή της Μεγάλης Δευτέρας.

Στο Συναξάρι της Μεγάλης Δευτέρας η ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του Ιωσήφ του «Παγκάλου», γιου του Ιακώβ που αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη, ενώ κάνει μνεία και στην άκαρπη συκιά την οποία καταράστηκε ο Χριστός και ξεράθηκε.

Ο «Πάγκαλος» Ιωσήφ ήταν ο πιο αγαπημένος γιος του Ιακώβ, ο οποίος έκανε ενάρετη ζωή.

Τα αδέρφια του, όμως, τον ζήλευαν και θέλησαν να τον εκδικηθούν. Αρχικά τον έριξαν σ’ έναν λάκκο και ύστερα τον πούλησαν σε εμπόρους οι οποίοι με τη σειρά τους τον έδωσαν στον αρχιμάγειρα του φαραώ της Αιγύπτου Πετεφρή. Μάλιστα τα αδέρφια του προκειμένου να πείσουν τον πατέρα τους ότι τον έφαγε κάποιο θηρίο του έδειξαν ένα ματωμένο ρούχο.

Η σύζυγος του Πετεφρή τον προκάλεσε ερωτικά και όταν ο Ιωσήφ αρνήθηκε να ενδώσει εκείνη τον κακολόγησε με αποτέλεσμα να οδηγηθεί στη φυλακή. Όταν όμως ο φαραώ είδε ένα  παράξενο όνειρο και ζήτησε έναν ερμηνευτή, ο Ιωσήφ του είπε ότι θα έρθουν στη χώρα 7 χρόνια ευφορίας και 7 χρόνια λιμού. Ευχαριστημένος με την προειδοποίηση του έδωσε αξιώματα. Ο Ιωσήφ προστάτευσε το λαό της Αιγύπτου στα δύσκολα χρόνια του λιμού και μάλιστα προσκάλεσε στην τα αδέρφια του να μείνουν μαζί του.

Το ευαγγέλιο της Μεγάλης Δευτέρας που διαβάζεται όπως είπαμε την Κυριακή των Βαΐων μιλά για την άκαρπη συκιά.

Σύμφωνα με την περικοπή από το κατὰ Ματθαῖον ( KA´ 14-43 ) περπατώντας ο Χριστός στους δρόμους της Ιερουσαλήμ, την επομένη της εισόδου του, είδε μια μεγάλη συκιά με καταπράσινο φύλλωμα. Την πλησίασε με σκοπό να κόψει ένα φρούτο, όμως διαπίστωσε ότι η συκιά δεν είχε καθόλου καρπούς.

Τότε ο Ιησούς απευθυνόμενος στο δέντρο είπε: «Μηκέτι εκ σου καρπός γένηται εις τον αιώνα», και η συκιά την ίδια στιγμή ξεράθηκε. Η ιστορία της άκαρπης συκιάς συμβολίζει τη Συναγωγή των εβραίων της εποχής και την ζωή του ισραηλιτικού λαού που ήταν φαινομενικά ενάρετοι, αλλά πρακτικά άκαρποι από καλά έργα.

Απόψε Μεγάλη Δευτέρα είναι η δεύτερη στη σειρά Ακολουθία του Νυμφίου με το Συναξάρι αλλά και μέρος της υμνολογίας να είναι αφιερωμένα στην παραβολή των δέκα παρθένων, μια αλληγορία για τη Βασιλεία των Ουρανών.

Πέντε φρόνιμες και πέντε μωρές παρθένοι περιμένουν τον νυμφίο (γαμπρό) να έλθει να παραλάβει τη νύφη. Οι φρόνιμες παίρνουν μαζί με τα αναμμένα λυχνάρια τους και λάδι, όχι όμως και οι μωρές. Ο νυμφίος όμως αργεί, οι παρθένες νυστάζουν και κοιμούνται. Όταν ακούγεται η φωνή «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται», οι μωρές παρθένες ψάχνουν να βρουν λάδι για να ανάψουν τα σβησμένα λυχνάρια τους, αργοπορούν και μένουν έξω από το γάμο, δηλαδή «εκτός νυμφώνος».

Όσον αφορά το ευαγγέλιο διαβάζεται η περικοπή τοῦ κατὰ Ματθαῖον (κβ΄ 15 – κγ΄ 39) στην οποία ο Χριστός απαντώντας στο συμβούλιο των Φαρισαίων που έγινε με στόχο να τον παγιδεύσουν είπε τη ρήση που συχνά ακούμε και στις ημέρες μας, το «Ουαί υμίν, γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί».