Τα χ̌είλοπα σ’ τραντάφυλλα
Νασάν εείνον π’ αγαπάς, χ̌αίρεται την εγκάλι͜α σ’
ν’ αϊλί εμέν τον σεβνταλήν, π’ εθάμαγα ας σα κάλλι͜α σ’
Αέρας έσ’νε ’κ’ έστεκες, ανάσμαν ’ς σο καρδόπο μ’
παρχαροπούλλι τη Κρώμνης, τη θάλασσας το ψ̌όπον
σπαλώ τ’ ομμάτι͜α μ’ κι εθαρρώ, σ’ εγκαλιόπο μ’ κρατώ σε
τα χ̌είλοπα σ’ τραντάφυλλα, με τ’ ανάσμα μ’ μεθώ σε
Αέρα σ’ μαναχόν να ζω κανείται με, αρνόπο μ’,
ατό θα έν’ το λάρωμαν ’ς σο γεραλίν το ψ̌όπο μ’.
Αυτό είναι το ποίημα της Σοφίας Ιακωβίδου που εικονίζεται στην κεντρική φωτογραφία του άρθρου μεταφρασμένο στα ιαπωνικά. Είναι ένα από τα 28 που περιλαμβάνονται στη συλλογή Τη ψ̌ής -ι-μ’ θαλασσάκρι͜α (εκδ. Μετρονόμος). Είναι όμως κι ένας από τους κρίκους που συνδέουν τον πολιτισμό του Πόντου και της Χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου στο μεγάλο αφιέρωμα του Πανεπιστημίου Otsuma Women’s University of Tokyo –γνωστό για την προσέγγισή του σε θέματα πολιτισμού και εκπαίδευσης–, με επικεφαλής τον καθηγητή Ουατανάμπε Ακιχίκο και τον καθηγητή Κόσουκε Φουκούντα, παλιό γνώριμο των αναγνωστών του pontosnews.gr.
Η εκδήλωση εντάσσεται στο «Έτος πολιτισμού και τουρισμού Ελλάδας-Ιαπωνίας 2024», και στοχεύει να τιμήσει και να αναδείξει την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά και ιστορία των Ποντίων, ενός από τους αρχαιότερους ελληνικούς πληθυσμούς με ιδιαίτερη διαδρομή μέσα στους αιώνες.
Σε αυτό το πλαίσιο της πολιτιστικής διπλωματίας, η Σοφία Ιακωβίδου θα εκπροσωπήσει τη διάλεκτο και την ποίηση των Ποντίων – δύο τομείς στους οποίους έχει διακριθεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Όπως είχε πει σε συνέντευξη που μας είχε παραχωρήσει, ήδη από το 2015 άρχισε να σκαρώνει δίστιχα στα ποντιακά, και με παρότρυνση του Κωνσταντίνου Φωτιάδη ξεθάρρεψε σε πιο μεγάλες φόρμες.
Το 2022, που μας μίλησε, εξέφραζε το όνειρό της «να εκδοθούν όσο πιο σύντομα γίνεται τα ποιήματα που έχω ήδη γράψει στην ποντιακή διάλεκτο». Ενάμισι χρόνο αργότερα, το όνειρο έγινε πραγματικότητα στη συλλογή Τη ψ̌ής -ι-μ’ θαλασσάκρι͜α.
Ιδιαίτερη βαρύτητα είχε η παρουσία της στο 5ο Διεθνές Συνέδριο Δημιουργικής Γραφής στο Παλέρμο της Σικελίας, αλλά και στο μεγάλο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο «Ποντι-α-κή: Όψεις του σήμερα, προοπτικές του αύριο. Σκιαγραφώντας δρόμους και διαδρομές», στη Φλώρινα.
Το Σάββατο, στην εκδήλωση για τον Πόντο στο Τόκιο, η Σοφία θα επιχειρήσει κάτι ίσως παράτολμο: Τη σύγκριση της ποντιακής ποίησης με την ιαπωνική, καθώς, όπως λέει, είναι πολλά τα κοινά σημεία τους: Από από τη λακωνικότητα μέχρι «το μύθο και το βάθος των σιωπών τους», αλλά και τη συναφή θεματολογία.
Και κάτι ακόμα, που δεν μπορούμε να παραλείψουμε: Συμπαραστάτες σε όλα αυτά τα ταξίδια της στη διάλεκτο η Σοφία Ιακωβίδου έχει τους Πόντιους της Νυρεμβέργης και τον πρόεδρό τους, τον Δημήτρη Λαμπρόπουλο, που σταθερά στηρίζουν και ενισχύουν κάθε «βήμα προς τα πάνω», κάθε αεράκι στα φτερά της έκφρασης του ποντιακού πολιτισμού.
Χριστίνα Κωνσταντάκη