Μπορεί το Καζακστάν να είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός ουρανίου στον κόσμο αλλά έχει έλλειψη ηλεκτρικής ενέργειας, ένα πρόβλημα που η κυβέρνηση πιστεύει πως θα επιλυθεί με την κατασκευή του πρώτου πυρηνικού εργοστασίου στη χώρα. Κι επειδή το ζήτημα προκαλεί ποικίλες αντιδράσεις το ζήτημα τέθηκε σε δημοψήφισμα. Από το πρωί οι Καζάκοι προσέχονται στις κάλπες –θα κλείσουν στις 20:00– για να πουν «ναι» ή «όχι» στο πυρηνικό εργοστάσιο για την κατασκευή του οποίου έχουν δείξει ενδιαφέρον η Γαλλία, μέσω της EDF, η Ρωσία, η Κίνα και η Νότια Κορέα.
Το πυρηνικό εργοστάσιο σχεδιάζεται να ανεγερθεί κοντά στο σχεδόν εγκαταλελειμμένο χωριό Ουλκέν (νότια), στις όχθες της λίμνης Μπαλκάς, της δεύτερης μεγαλύτερης στην κεντρική Ασία.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο Κασίμ-Τζομάρτ Τοκάγιεφ, θα πρόκειται «για το μεγαλύτερο έργο στην ιστορία του ανεξάρτητου Καζακστάν» στην περίπτωση που εγκριθεί – κάτι για το οποίο δεν υπάρχει αμφιβολία. Καθώς η εκστρατεία υπέρ του «ναι» ήταν η μοναδική που διεξήχθη στη χώρα η οποία, παρά τη διακηρυγμένη βούληση να χαλαρώσει η πίεση στην κοινωνία των πολιτών μετά την εκλογή του Τοκάγιεφ το 2019, διατηρεί τα αυταρχικά της αντανακλαστικά.
Και για να διασφαλιστεί η αυξημένη συμμετοχή, οι Αρχές έδωσαν την άδεια στους Καζάκους να ψηφίσουν ακόμα κι αν δεν είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους, ενώ η μετακίνηση με το λεωφορείο σήμερα στις μεγάλες πόλεις είναι δωρεάν.
«Το ίδιο το δημοψήφισμα είναι μια ακόμα απόδειξη για τις τεράστιες αλλαγές που γίνονται στο Καζακστάν κατά τα πέντε τελευταία χρόνια, μια νέα ξεκάθαρη ένδειξη ενός κράτους που ακούει», δήλωσε ο Τοκάγιεφ πριν από το δημοψήφισμα.
Ωστόσο αυτοί που αντιτίθενται στην κατασκευή, οι οποίοι φοβούνται για οικολογική καταστροφή ως συνέπεια ενός ενδεχόμενου ατυχήματος, δυσκολεύονται να εισακουστούν.
Δεκάδες μεταξύ αυτών συνελήφθησαν τις εβδομάδες που προηγήθηκαν του δημοψηφίσματος, σύμφωνα με ιδιωτικά, τοπικά μέσα ενημέρωσης.
Με υπέδαφος πλούσιο σε πετρέλαιο και σπάνιες γαίες, παραγωγός σχεδόν της μισής ποσότητας ουρανίου στον κόσμο, το Καζακστάν ελπίζει ότι χάρη στην πυρηνική ενέργεια θα επιλύσει επιτέλους το χρόνιο ενεργειακό του έλλειμμα, κυρίως στο νότιο τμήμα της χώρας όπου ζουν οι μισοί από τους περίπου 20 εκατομμύρια Καζάκους.
Το θέμα της ατομικής ενέργειας είναι λεπτό στο Καζακστάν μετά τις περίπου 450 σοβιετικές πυρηνικές δοκιμές εκεί από το 1949 έως το 1989, που εξέθεσαν 1,5 εκατ. ανθρώπους σε ραδιενέργεια.
