Με μια σεμνή τελετή, γεμάτη συγκινητικές στιγμές, η Κυπριακή Δημοκρατία τίμησε, το βράδυ του Σαββάτου, όλους όσοι έπεσαν ή χάθηκαν πριν από 50 χρόνια, κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής στα κυπριακά χώματα το 1974. Η εκδήλωση μνήμης διοργανώθηκε από τον Πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Χριστοδουλίδη, στο Προεδρικό Μέγαρο στη Λευκωσία με προσκεκλημένους τον Έλληνα πρωθυπουργό και πλήθος αξιωματούχων από την Κύπρο, την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το αφιέρωμα άρχισε με ένα βίντεο από τις σκοτεινές μέρες του ’74. Λίγα τηλεοπτικά πλάνα ήταν αρκετά για να υπενθύμισουν σε όλους το έγκλημα που διαπράχθηκε στην Κύπρο πριν από 50 χρόνια.
Πρώτος κλήθηκε στο βήμα ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που όπως είπε ο Νίκος Χριστοδουλίδης, είναι ο πρώτος Έλληνας πρωθυπουργός ο οποίος βρίσκεται ανήμερα της μαύρης επετείου στη Μεγαλόνησο για να τιμήσει και αυτός τους πεσόντες.
Η ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη
«Είμαι σήμερα εδώ, βαθιά συγκινημένος, για να πω δυο λέξεις. Δεν ξεχνώ. Και να προσθέσω τρεις ακόμα. Ενωνόμαστε, επιμένουμε, αγωνιζόμαστε. Με σχέδιο και συνεργασία. Και με ακλόνητη πίστη, έχοντας όπλο μας αυτή την περήφανη καρδιά, συναντάμε τα 50 χρόνια εισβολής και κατοχής. Κυρίως με πίστη μέσα μας. Έχοντας όπλο την περήφανη καρδιά και οδηγό την ωριμότητα του χρόνου είμαστε στα 50 χρόνια από την παράνομη εισβολή. Τα διδάγματα του χθες να γίνουν προτάγματα για το σήμερα. Ημέρα οδύνης για αυτούς που χάθηκαν και τιμής σε αυτούς που αγωνίστηκαν», είπε ο πρωθυπουργός.
«Αναστοχασμός σε εκείνες τις στιγμές που Ελλάδα και Κύπρος πλήρωσαν τόσο ακριβά. Στους επίορκους πραξικοπηματίες της χούντας, που άνοιξαν τον δρόμο για το μεγάλο δράμα». πρόσθεσε.
«Ας μην ξεχνάμε ότι στον μισό αιώνα που πέρασε, το νησί στην άκρη της Μεσογείου έγινε σύγχρονη δημοκρατία. Έχοντας στο πλευρό της την Αθήνα η Λευκωσία διατήρησε ζωντανό το όραμα ένωσης της χώρας. Η Κύπρος έγινε μέλος της ΕΕ. Ξεπέρασε κρίσεις. Η πληγή όμως εξακολουθεί να αιμορραγεί. Η γη της Αφροδίτης παραμένει διχοτομημένη. Ενώ εδώ κοντά συνεχίζει να προκαλεί το μόνο τείχος του καιρούς μας, το οποίο διαιρεί μία ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Εικόνα ενοχής αυτών που το προκάλεσαν. Απέναντι σε όλα αυτά η θέση μας σαφής, δεν αποδεχόμαστε τετελεσμένα. Κυπριακή Δημοκρατία, με μία κυριαρχία, μία διεθνή προσωπικότητα και μία ιθαγένεια, σε μία διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία, σε ένα ενιαίο κράτος, όπου όλοι οι πολίτες θα είναι Κύπριοι και Ευρωπαίοι», σημείωσε ο πρωθυπουργός.
«Είμαστε πιο ενωμένοι από ποτέ. Τωρα η εμπειρία “χαλύβδωσε” τη συνεργασία. Δεν συμβιβαζόμαστε πως κάθε νέος χρόνος θα είναι ίδιος ή χειρότερος από τον προηγούμενο και πιστεύω πως αυτό εκφράζει και τον κ. Χριστοδουλίδη», ανέφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
«Είμαι ειλικρινής και προς την Άγκυρα και προς κάθε κατεύθυνση. Το γεγονός ότι συζητούμε δεν σημαίνει ότι συμφωνούμε και πολύ περισσότερο ότι υποχωρούμε. Το αντίθετο. Η Έλλαδα συνομιλεί με όλους ως ένα κράτος ισχυρό σε όλα τα πεδία. Δεν υπάρχει συνεπώς άλλος δρόμος από αυτόν που συμμερίζεται και ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, πως μόνος δρόμος είναι η επανεκκίνηση των συνομιλιών, είπε.
«Άλλωστε μόνο όποιος δεν έχει δίκιο και επιχειρήματα αποφεύγει τον διάλογο. Όταν μάλιστα προσχωρεί σε προκλήσεις, τότε επιβαρύνει περισσότερο το κλίμα. Από αυτή τη κατεύθυνση δεν μπορεί να λείπει ούτε η ΕΕ. Κάθε απειλή προς την Κύπρο, γίνεται απειλή για όλη την ΕΕ.
«Ένα εθνικό τραύμα που πονά και θα πονά. Όμως, όπως είπα, δεν είμαστε εδώ για να θρηνήσουμε και για να τιμήσουμε. Είμαστε εδώ για να αγωνιστούμε και να δικαιωθούμε. Προβάλλοντας το Κυπριακό ως μία πραγματικότητα που προσβάλλει τη διεθνή νομιμότητα. Κάτι που και στις μέρες μας βρίσκει αυταρχικούς μιμητές. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν επιτρέονται δύο μέτρα και δύο σταθμα. Έχω εμπιστοσύνη στο δίκαιο και στις θέσεις μας. Υπάρχει ελπίδα όσο τα τετελεσμένα στο έδαφος δεν είναι τετελεσμένα στην καρδιά του ελληνισμού.
»Η Τουρκία αργά η γρήγορα θα καταλάβει πως οι φιλοδοξίες της δεν μπορεί να ταυτιστούν με μαύρες επετείους. Με εμπρηστικές δηλώσεις που παρουσιάζουν την σημαντική συμβολή της Κύπρου στην βοήθεια προς τη Γάζα, ως δήθεν κίνδυνο της ασφάλειάς της.
»Αθήνα και Λευκωσία οφείλουμε να δούμε με πραγματισμό την κατάσταση σήμερα. Τα δύο κράτη μας ανήκουν στον δυτικό κόσμο. Κάθε λύση προϋποθέτει τολμηρές αποφάσεις. Είμαστε όλοι στο ίδιο μετερίζι και για τον ίδιο σκοπό. Έλλαδα και Κύπρος συνεχίζουμε έτσι την μεγάλη μας προσπάθεια. Πάντα με εσάς φίλε πρόεδρε να έχετε τον πρώτο λόγο, αλλα με την Έλλάδα να στέκεται στο πλευρό σας.
»Κλείνω με μία δέσμευση. Ο Ελληνισμός δεν θα πάψει να αγωνίζεται μέχρι να επανενωθεί η Κύπρος, μέχρι να γυρίσει η ειρήνη», είπε κλείνοντας την ομιλία του ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Νίκος Χριστοδουλίδης: Η μη λύση δεν είναι λύση
Ο Κύπριος πρόεδρος μιλώντας στην αντικατοχική εκδήλωση τόνισε με έμφαση πως «η μη λύση δεν είναι λύση» και «δεν συμβιβαζόμαστε με τη διχοτόμηση».
«Γνωρίζουμε ποιος ευνοείται με την διχοτόμηση» για αυτό η κύρια έγνοια μας είναι η απελευθέρωση και με την απαιτούμενη πολιτική βούληση και σε συντονισμό με την Ελλάδα στοχεύουμε σε μια λύση στη βάση των ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών. Εξέφρασε την πεποίθηση πως μπορούν να βρεθούν διέξοδοι ακόμα και στα πιο ακανθώδη ζητήματα.
«Δεν υπάρχει» είπε, «άλλη επιλογή από την προσήλωση στον τερματισμό της κατοχής και την επανένωση της πατρίδας μας. Πρέπει να απαλλαγούμε από την κατοχή».
Για να υπάρξει όμως απαλλαγή από τη κατοχή ο μόνος δρόμος είναι η επανέναρξη των συνομιλιών που έχουν διακοπεί από το 2017. Ζητούμενο, συμπλήρωσε είναι μια λύση που θα ενώνει την Κύπρο και το λαό της και θα δημιουργεί συνθήκες πραγματικής προόδου, ειρήνης και ευημερίας.
Παραδέχθηκε πως υπάρχουν, παρά τις δυσκολίες, προβλήματα και προκλήσεις, αλλά ακόμα και απειλές «όπως αυτές που ακούσαμε σήμερα (από τον Ερντογάν και τον Τατάρ), αλλά δε συμβιβαζόμαστε με την κατοχή.
Κατέληξε λέγοντας πως με διεκδικητικό ρεαλισμό, με αποφασιστικότητα, επιμονή, χωρίς εσωστρέφεια συνεχίζουμε την προσπάθεια μας σε μια συνεχώς μεταβαλλόμενη διεθνή πραγματικότητα. Όραμα μας, η επίτευξη μιας βιώσιμης και λειτουργικής λύσης που θα ενώνει τον τόπο και τον λαό μας, γιατί «όσο δεν υπάρχει λύση, είμαστε όλοι ηττημένοι».
«Η σκέψη μας στις μανάδες στα οδοφράγματα, σε αυτούς που δεν επέστρεψαν, στα ατελείωτα γιατί μας τους έφερε η αγαπημένη θάλασσα της Κερύνειας.
»Αδυσώπητα κυνική η μνήμη μας μεταφέρει στο τραγικό θέρος του 1974 που στιγμάτισε τις ζωές όλων των Κυπρίων και το μέλλον της πατρίδας μας. Που καθόρισε την ιστορική εξέλιξη του λαού μας και την κοινωνία μας με διχοτομικές γραμμές και συρματομπλέγματα που παγιώθηκαν έναντι στη βούληση και στα οράματα μας. Πριν από 50 χρόνια η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο χαράσσοντας κατά τρόπο ιταμό την ιστορία του τόπου και του λαού του.
»Η φετινή επέτειος μοιάζει με βάρος ασήκωτο. Είναι 50 τα χρόνια και δυστυχώς είναι αδιανόητα πολλά. Μια ολόκληρη γενιά, η δική μου γενιά, αυτή των παιδιών του πολέμου, γεννήθηκε, μεγάλωσε στην προσφυγιά, στην κατοχή, στην ωμή και σκληρή πραγματικότητα μιας Κύπρου μοιρασμένης για της ισχύος των όπλων. Γεννήθηκε και μεγάλωσε με την κατοχή και την αποστέρηση των περιουσιών και των ελευθεριών μας.
»Οι πράξεις της Τουρκίας συνιστούν παραβίαση του διεθνούς δικαίου, της ανεξαρτησίας, της εδαφικής ακεραιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας και των ελευθεριών όλων των Κυπρίων. Είμαστε οι μόνοι πολίτες της ΕΕ που δε μπορούμε να απολαύσουμε όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα. Όλα όσα βλέπουμε στην Ουκρανία, για τα οποία Κύπρος και Ελλάδα βρίσκονται στη σωστή πλευρά της ιστορίας, διαπράχθηκαν πριν από 50 χρόνια στην Ευρωπαϊκή Κύπρο και τα βιώνουμε μέχρι σήμερα.
»Πέραν της καταδίκης η τραγική επέτειος προσφέρεται για άντληση διδαγμάτων και καθορισμό αρχών, αξιών και θέσεων σε σχέση με τη διαχείριση της συνεχιζόμενης κατοχής.
Το 1974 η πατρίδα μας υπέστη διπλό βιασμό που την τραυμάτισε, την λύγισε αλλά παρά τις προσπάθειες κάποιων για αφανισμό, δεν την κατέστρεψε.
Ενάντια στις επιθυμίες κάποιων, μετρούμε και 50 χρόνια που ο κυπριακός ελληνισμός δεν συμβιβάστηκε και δε ξέχασε. Παρά τις δυσκολίες, τον πόνο, τα προβλήματα, δεν υποκύψαμε. Πορευθήκαμε και αγωνιστήκαμε χωρίς να συμβιβαστούμε με την κατοχή. Χωρίς ποτέ να ξεχνά, ο κυπριακός λαός στάθηκε όρθιος. Ο κυπριακός λαός δε ξέχασε, καρτερεί και ελπίζει.
»Στέκομαι μπροστά σας, ο πρώτος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας που γεννήθηκε λίγους μήνες πριν τον μαύρο Ιούλιο και μεγάλωσε μαζί με τα άλλα παιδιά της προσφυγιάς.
Δεν είναι η ώρα για αναφορά σε λάθη, σε πατριώτες και προδότες.
Είμαι απόψε εδώ, 50 χρόνια μετά, για να τονίσω με τον πλέον εμφαντικό δρόμο ότι ο δρόμος για μένα, τη δική μου γενιά, μία και μόνο κατεύθυνση έχει. Διότι η μη λύση δεν είναι λύση», είπε.
Δείτε την εκδήλωση μνήμης στο Προεδρικό Μέγαρο της Κύπρου: