Μέχρι τη Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος πιστεύουν οι Πόντιοι ότι οι ψυχές των αγαπημένων τους βρίσκονται στον επάνω κόσμο. Γι’ αυτό –όσο και αν οι αμύητοι βρίσκουν το έθιμο μακάβριο– στα κοιμητήρια στρώνονται τραπέζια και οι λύρες παίζουν, για το καλωσόρισμα.
Το ταφικό έθιμο, με ρίζες που χάνονται στην Αρχαιότητα, αναβιώνει κάθε χρόνο σε πάρα πολλές ποντιακές κοινότητες τη Δευτέρα του Πάσχα, την Κυριακή του Θωμά ή τη Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος.
Σε κάθε περίπτωση η μέρα δεν είναι πένθιμη, το αντίθετο. Κόκκινα αυγά, αλμυρά κεράσματα αλλά και γλυκά, κρασί και τσίπουρο προσφέρονται. Τα τραπεζομάντιλα στρώνονται και πάνω στα μνήματα, η λύρα παίζει χαρούμενους σκοπούς, στήνονται ακόμα και χοροί.
Αυτό έγινε τη δεύτερη μέρα του Πάσχα και στο Πρωτοχώρι, ένα από τα γνωστά ποντιοχώρια της Κοζάνης, καθώς σε αυτό αναβιώνει το Δωδεκαήμερο και το εθιμικό δρώμενο των Μωμόγερων. Στην πομπή προς το κοιμητήριο προπορευόταν η στολισμένη εικόνα του Αγίου Γεωργίου.
‘Σ σα ταφία βρέθηκαν και οι κάτοικοι στο Δρέπανο, ενώ από τον Μορφωτικό Σύλλογο Αλωνακίων «Πόντος» και από τον Ποντιακό Μορφωτικό Σύλλογο Αγ. Δημητρίου – Ρυακίου αναβίωσε το έθιμο του τσουγκρίσματος των αυγών. Παιδικές αυγομαχίες… στήθηκαν και στον Κλείτο.
