Αλεξάνδρεια: Ένας ναός σύμβολο για τον ελληνισμό της Αιγύπτου που διατηρεί την αίγλη του 168 χρόνια μετά

Το ημερολόγιο έγραφε 25 Μαρτίου 1856 όταν στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου τα μέλη της παροικίας έζησαν μια μέρα μεγάλης συγκίνησης, τα θυρανοίξια του καθεδρικού ναού που είναι αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου.

Οι έως τότε «άστεγοι» χριστιανοί είχαν αποκτήσει έναν φάρο για την πίστη τους, για να προσεύχονται, να τελούν τα Ιερά Μυστήρια, να επικοινωνούν και να αλληλοϋποστηρίζονται.

Μάλιστα, όπως επισημαίνει η Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας 168 χρόνια μετά, «η θεμελίωση ενός τόσο λαμπρού ναού απέδιδε τόσο συμβολικά όσο και σημειολογικά την απαιτούμενη αίγλη που επιθυμούσαν οι ίδιοι να προβάλουν προς τις άλλες ομογένειες της Αλεξάνδρειας, ως η κυρίαρχη παροικία του αιγυπτιώτη ελληνισμού».

Μέχρι την οικοδόμηση του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου οι Έλληνες εκκλησιάζονταν στον Άγιο Σάββα, τον καθεδρικό του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, ο οποίος όμως τότε βρισκόταν σε ακατοίκητη περιοχή. Έτσι, η Ελληνική Κοινότητα απευθύνθηκε στον Πατριάρχη Ιερόθεο Β’, δηλώνοντας πρόθυμη να αναλάβει το έργο. Το σχετικό έγγραφο εκδόθηκε στις 23 Ιανουαρίου 1844, και μάλιστα περιλάμβανε την προτροπή να βοηθήσουν όλοι όσο περισσότερο μπορούσαν.

Ο θεμέλιος λίθος τέθηκε σχεδόν τρία χρόνια αργότερα, στις 16 Νοεμβρίου 1847, στο οικόπεδο που δώρισε ο πρώτος πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας και γενικός πρόξενος της Ελλάδας Μιχαήλ Τοσίτσας. Η οικοδόμηση του ναού διήρκεσε 9 χρόνια και τα έξοδα καλύφτηκαν από εράνους.

Το αρχιτεκτονικό σχέδιο υπέγραψε ο Ερμέτες Πιερρότης, ενώ σύμφωνα με τα αρχεία για την ολοκλήρωση του ναού εργάστηκε και ο αρχιτέκτονας Λούκοβιτς. Το 1885 ο αρχιτέκτονας Σόφιος επέβλεψε το έργο της προσθήκης της αριστερής πτέρυγας.

Μέχρι σήμερα είναι ο μεγαλύτερος στην Αλεξάνδρεια· η παρούσα του μορφή είναι αποτέλεσμα των επισκευών και των ανακαινίσεων που έχουν γίνει σε τέσσερεις διαφορετικές χρονικές περιόδους (1892, 1926, 1930, 2002-2004).

Η τελευταία ανακαίνιση έγινε με τη στήριξη του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης» και τα θυρανοίξια τελέστηκαν στις 25 Μαρτίου 2006 από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεόδωρο Β’, παρουσία του τότε Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια.

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου μέχρι σήμερα διατηρεί την παλαιά του αίγλη και συγκεντρώνει τους εναπομείναντες Έλληνες αλλά και τους περιηγητές από την Ελλάδα και άλλα μέρη της γης, κυρίως τους παλιούς Αλεξανδρινούς και εν γένει Αιγυπτιώτες που επισκέπτονται την Αλεξάνδρεια.