Στο εμπορικό δαιμόνιο ενός Μικρασιάτη που ήξερε να ακούει τον παλμό της κοινωνίας και να τον μεταφράζει σε επιτυχημένα επιχειρηματικά βήματα, του Παύλου Αθανασιάδη, οφείλεται η γέννηση της Ναυτεμπορικής, μιας από τις πλέον έγκυρες εφημερίδες που εκδίδονται επί ελληνικού εδάφους.
Έναν αιώνα τώρα, από τις 8 Μαρτίου 1924, η πρώτη οικονομική εφημερίδα της χώρας ενημερώνει καθημερινά τον επιχειρηματικό κόσμο με αξιοπιστία και αντικεινικότητα.
Μπορεί να άλλαξε ο τρόπος έκδοσής της –χειρόγραφα τα πρώτα χρόνια, δακτυλογραφώντας αργότερα, τοποθετώντας ψηφίδες στο μάρμαρο μέχρι και το 1960, με λινοτυπικές μηχανές έως το 1998 και με τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας έως και σήμερα1– και εκδότης να είναι πλέον ο Γιώργος Μελισσανίδης, ωστόσο το έντυπο παραμένει πιστό στο καθήκον της έγκυρης ενημέρωσης της αγοράς.
Αλήθεια είναι πως στον Τύπο έχει σημειωθεί επανάσταση από τότε που ο Παύλος Αθανασιάδης κράτησε στα χέρια του το πρώτο Ναυτικόν και Εμπορικόν Δελτίον Πειραιώς –υπήρξε προπομπός της σύγχρονης Ναυτεμπορικής–, εκείνο που ο ίδιος είχε πληκτρολογήσει με μια μαύρη γυαλιστερή γραφομηχανή Remington. Το Δελτίον διένειμε ο δραστήριος Μικρασιάτης μαζί με τον κατά 13 χρόνια μικρότερο αδερφό του Γεώργιο (Τζώρτζη) Αθανασιάδη, που είχε γεννηθεί στην Κωνσταντινούπολη αλλά λόγω των συνθηκών τελείωσε τις σχολικές του σπουδές στην Ελληνογαλλική Σχολή Πειραιά Saint-Paul du Pirée. Με αυτόν τον άμεσο τρόπο κατέγραφαν τις αντιδράσεις των πελατών που λάμβαναν το Δελτίον. Η εγκυρότητα της πληροφόρησης ήταν τέτοια, που η αποδοχή του Δελτίου αυξανόταν συνεχώς.
Το 1933 οι αδερφοί Αθανασιάδη παίρνουν την απόφαση να κάνουν το μεγάλο άλμα: Να μετατρέψουν το Δελτίον σε καθημερινή εφημερίδα! Αγοράζουν ένα επίπεδο πιεστήριο και ανοίγουν τυπογραφείο στο εμπορικό κέντρο του Πειραιά, στην οδό Φίλωνος.
Το πρώτο φύλλο κυκλοφορεί με την ίδια ονομασία στις 19 Απριλίου 1933, και τέσσερα χρόνια μετά, το 1937, αναλαμβάνει τη διεύθυνσή του ο Τζώρτζης που έκανε πολλές αλλαγές.
Η εφημερίδα άρχισε να κυκλοφορεί στην περιφέρεια, να διαφημίζεται συστηματικά, ενώ αυξήθηκαν και οι σελίδες της. Το έντυπο χαίρει εκτίμησης από τον επιχειρηματικό κόσμο, και πρακτικά ελάχιστοι είναι όσοι κινούνται επαγγελματικά στην αγορά και δεν το συμβουλεύονται.
Το Δελτίον της 28ης Οκτωβρίου 1940 τυπώνεται πριν γίνουν γνωστές οι αξιώσεις της Ιταλίας, η απάντηση του Ιωάννη Μεταξά, η κήρυξη του πολέμου και η εισβολή στο ελληνικό έδαφος. Η πρώτη σελίδα του φύλλου καταγράφει κανονικά την εμπορική κίνηση και τις οικονομικές ειδήσεις. Ο Νοέμβριος του 1940 βρίσκει την εφημερίδα να εκδίδεται μόνο Τρίτη, Πέμπτη και Σάββατο, μέχρι την πλήρη αναστολή της έκδοσης τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους.
Ο Τζώρτζης Αθανασιάδης παρουσιάζεται για να υπηρετήσει την πατρίδα στο πολεμικό μέτωπο με το βαθμό του έφεδρου λοχία του Πυροβολικού, λίγο πριν ανασταλεί η έκδοσή της. Εκεί διακρίνεται στις μάχες Μοράβο-Ιβάν (στο πλαίσιο της ελληνικής αντεπίθεσης στην ιταλική εισβολή, Νοέμβριος 1940) και Καστοριάς (Απρίλιος 1941) δράση για την οποία παρασημοφορήθηκε με το Αργυρούν Αριστείον Ανδρείας.2
Το Δελτίον σιωπά για πέντε χρόνια μέχρι την επανέκδοσή του στη νέα μεταπολεμική περίοδο, στις 8 Μαρτίου 1945.
Η ανταπόκριση του κόσμου είναι και πάλι θετική, όπως και σε κάθε βήμα της εφημερίδας έως σήμερα. Αυτό είναι και το κίνητρο του Παύλου και του Τζώρτζη, που στις 2 Αυγούστου 1948 αποφασίζουν να μετονομάσουν την εφημερίδα σε Ναυτεμπορική.3 Σε λιγότερο από ένα χρόνο, στις 5 Μαΐου 1949, μεταφέρουν τον κύριο κορμό της εφημερίδας στην οδό Πειραιώς 50, χωρίς όμως να σταματήσει η λειτουργία του γραφείου στον Πειραιά.
Την περίοδο του Εμφυλίου και των απίστευτων ανακατατάξεων στην μεταπολεμική Ελλάδα η Ναυτεμπορική στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων.
Το 1950, και μετά από μια απεργία διαρκείας των εργαζομένων στον Τύπο, οι αδελφοί Αθανασιάδη υλοποιούν μια ιδέα που είχαν από καιρό: Την έκδοση της Κυριακάτικης Ναυτεμπορικής.4
Το πρώτο φύλλο κυκλοφορεί τον Φεβρουάριο του 1950 και αποτελεί ένα ακόμα κίνητρο για ανανέωση, αναβάθμιση και ανάπτυξη σ’ αυτήν την εποχή των ανασυγκροτήσεων.
Τέσσερα χρόνια μετά, η εφημερίδα μεταφέρει εκ νέου τα γραφεία της στην Αθήνα, από την οδό Πειραιώς στην οδό Δραγατσανίου, και αποκτά σύγχρονο για την εποχή τυπογραφικό εξοπλισμό. Παράλληλα μεγαλώνει και ισχυροποιεί τη θέση της στον ημερήσιο οικονομικό Τύπο – κι όλα αυτά ενώ συμπληρώνει 30 χρόνια ζωής. Εκδότες και προσωπικό γιορτάζουν την επέτειο, τον Μάρτιο του 1954, στο κέντρο «Μαρίδα».
Με σταθερά –και συχνά μεγάλα– βήματα, η Ναυτεμπορική που από το 1948 έως σήμερα έχει το ίδιο εμπορικό σήμα, καταφέρνει να προσελκύει την προσοχή των οικονομικών παραγόντων της χώρας και τη δεκαετία του ’60.
Την περίοδο αυτή επιχειρεί να συνδέσει τους φορείς των εγχώριων παραγωγικών τάξεων με τους Ευρωπαίους ομολόγους τους, εκδίδοντας φύλλα της και στην αγγλική γλώσσα.5
Η καθιέρωση και η αναγνώριση της Ναυτεμπορικής επισφραγίστηκε και με την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση Οικονομικού Τύπου (Union de la Presse Economique & Financière Européenne), της οποίας ιδρυτικά μέλη υπήρξαν ο Παύλος και ο Τζώρτζης Αθανασιάδης, καθώς και στην Ένωση Top 5, μια συλλογική προσπάθεια και συνεργασία των μεγαλύτερων εφημερίδων της Κοινής Αγοράς.6
Το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967, με επικεφαλής τον ταξίαρχο Στυλιανό Παττακό και τους συνταγματάρχες Γεώργιο Παπαδόπουλο και Νικόλαο Μακαρέζο, και το κλείσιμο της εφ. Βραδυνή (συμφερόντων Αθανασιάδη), επιβάλλει στη «Ν» πιο προσεκτική στάση.
Οι καθησυχαστικές δηλώσεις των πρώτων ημερών του πραξικοπήματος αναπαράγονται κατ’ ανάγκην από το έντυπο. Την περίοδο αυτή, η εφημερίδα θα συνεχίσει να προβάλλει την οικονομική ειδησεογραφία της χώρας, χωρίς όμως να «χαρίζεται» στο καθεστώς. Μέσα σε αυτό το ασφυκτικό κλίμα, υπηρετεί –στο μέτρο του δυνατού– με συνέπεια τον κεντρικό της στόχο, τη συστηματική καταγραφή του κόσμου της οικονομίας.7
Το 1971, όπως κάθε χρόνο στην επέτειο έκδοσής της, η εφημερίδα δημοσιεύει γενέθλια ανακοίνωση για τα 47 χρόνια της. Εν μέσω της δικτατορικής εκτροπής, το μήνυμα της χρονιάς αυτής υπογραμμίζει την ακεραιότητα της εφημερίδας, την αφοσίωσή της στην οικονομική πληροφόρηση και κυρίως στην αποστασιοποίησή της από τις πολιτικές ή κομματικές σκοπιμότητες. Η εφημερίδα δέχθηκε πολλές φορές τα πυρά του καθεστώτος. Πολλοί είναι εκείνοι που θυμούνται την κατάσχεση φύλλων των εφημερίδων Βραδυνή, Θεσσαλονίκη και Athens News επειδή φιλοξένησε δηλώσεις του αυτοεξόριστου στο Παρίσι Κωνσταντίνου Καραμανλή κατά των δικτατόρων.
Τέσσερα χρόνια μετά, στις 11 Αυγούστου 1975, ο Τζώρτζης Αθανασιάδης κατέθετε στη δίκη κατά των Απριλιανών, που διήρκεσε έναν μήνα και έγινε μέσα στις φυλακές Κορυδαλλού.
Το 1981 ήταν έτος-τομή για την πορεία της Ναυτεμπορικής. Η εφημερίδα μεταφέρεται σε νέες ιδιόκτητες εγκαταστάσεις στη Λένορμαν.
Ωστόσο η νέα προοπτική της «Ν» σημαδεύεται από την απώλεια του ιδρυτή της, Πάνου Αθανασιάδη, στις 15 Ιουλίου 1981. Με τον Τζώρτζη συμπορεύτηκαν 57 χρόνια.
Αδελφέ μου,
Το τελευταίο αντίο αλλά και το μεγάλο ευχαριστώ μου. Αυτή την ώρα, από αυτό τον χώρο σου δίνω την διαβεβαίωσι, σαν αποχαιρετισμό στο τελευταίο ταξίδι σου: Θα βαδίσουμε, θα βαδίσω την αταλάντευτη πορεία που χάραξες, με τις ίδιες αρχές, τις ίδιες πεποιθήσεις και τα ίδια «πιστεύω» στην αποστολή μας.
Σ’ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ και συνεχίζουμε…
Γεώργ. Αθανασιάδης
Περίπου δύο χρόνια αργότερα, στις 19 Μαρτίου 1983, ο κραταιός επιχειρηματικός όμιλος θα θρηνούσε και για το χαμό του Τζώρτζη, που δολοφονήθηκε μέσα στο γραφείο του στη Βραδυνή. Τη διοίκηση της «Ν» αναλαμβάνει μέχρι το 1992 ο πρώτος ξάδερφός του, Νίκος Αθανασιάδης.
Τον διαδέχονται οι τρεις κόρες του Τζώρτζη: Ειρήνη Αθανασιάδου, Μαριέττα Αθανασιάδου και Αγγέλα Αθανασιάδου-Κοντογούρη.
Το 1994 η εφημερίδα, με γνώμονα τα ευρωπαϊκά δεδομένα, θέτει σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα ανανέωσης και αναβάθμισης, με κορύφωση τη συμφωνία με τη βρετανική εφημερίδα Financial Times για την αποκλειστική και ταυτόχρονη δημοσίευση θεμάτων της στα ελληνικά. Σύντομα, η «Ν» κατακτά ακόμα μία κορυφή: γίνεται η πρώτη οικονομική εφημερίδα της Ελλάδας που αποκτά φωνή στο διαδίκτυο. Το www.naftemporiki.gr είναι γεγονός.
Το 2000 η Ναυτεμπορική παίρνει το δρόμο για το χρηματιστήριο. Ανήμερα της επετείου των 76 χρόνων της, στις 8 Μαρτίου 2000, η εφημερίδα εισάγεται στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών. Ένα χρόνο αργότερα εξασφαλίζει συνεργασία με την The Wall Street Journal Europe αποκτώντας το δικαίωμα ταυτόχρονης δημοσίευσης θεμάτων της στο καθημερινό φύλλο της. Την ίδια χρονιά αποκτά ιδιόκτητα γραφεία στο κέντρο της Θεσσαλονίκης και στον Πειραιά. Το 2002 αγοράζει ακίνητο στη βιομηχανική ζώνη της Παιανίας, με στόχο τη δημιουργία σύγχρονης εκτυπωτικής μονάδας που τελικά άρχισε να λειτουργεί το 2007.
Τα 80 χρόνια της τα γιορτάζει και με την έκδοση ενός συλλεκτικού γραμματοσήμου των Ελληνικών Ταχυδρομείων σε περιορισμένη και αριθμημένη έκδοση.
Το μιλένιουμ δίνει άλλη ώθηση στη «Ν». Πληθαίνουν οι ειδικές εκδόσεις της και αρχίζει να διευρύνει τις δράσεις της με τη διοργάνωση συνεδρίων, εκθέσεων, επιμορφωτικών σεμιναρίων. Εξίσου σημαντικές αλλαγές γίνονται και στη διαδικτυακή έκδοσή της.
Όλα αυτά τα βήματα, σε συνδυασμό με το πέρασμα της εφημερίδας, το 2021, στην κατοχή του επιχειρηματία και ιδρυτή της Aegean Oil Δημήτρη Μελισσανίδη, αλλά και την ανάληψη του ρόλου του εκδότη από τον Γιώργο Μελισσανίδη, διαμόρφωσαν και διαμορφώνουν μοναδικές συνθήκες για εγγυημένη επιτυχία.
Αυτήν τη στιγμή η «Ν» είναι πρώτη σε κυκλοφορία και αναγνωσιμότητα μεταξύ των οικονομικών εφημερίδων της Ελλάδας. Τα στοιχεία δείχνουν ότι είναι πρώτη σε κερδοφορία, πρωτοπόρος σε διεθνείς συνεργασίες με ένα από τα δημοφιλέστερα site του ελληνικού διαδικτύου, βραβευμένο με το Grand Ermis και το Ermis Gold στην κατηγορία Best Media Site. Και οι επιτυχίες της δεν σταματούν εκεί.
Τον περασμένο Δεκέμβριο, λίγους μήνες πριν συμπληρώσει τα 100 χρόνια κυκλοφορίας, ανακηρύχθηκε «Ευρωπαϊκή Εφημερίδα της Χρονιάς 2024» στον διαγωνισμό European Newspaper Awards. Βραβεύτηκε ανάμεσα σε 136 εφημερίδες που εκδίδονται σε 22 χώρες, έχοντας απέναντί της περισσότερες από 3.500 υποψηφιότητες!
Δεκαετίες τώρα η Ναυτεμπορική έχει επιλέξει έναν δύσκολο δρόμο, αποφεύγοντας να καταφύγει στις συνταγές της «εύκολης» δημοσιογραφίας. Και το κάνει με μια επιμονή που εγγυάται ότι αυτό το μέσο ενημέρωσης θα υπάρχει όσο υπάρχουν άνθρωποι.
Πόπη Παπαγεωργίου