Με τις μνήμες του μικρασιατικού ελληνισμού, ώστε να μην σβήσουν ποτέ, εμπλουτίζει διαρκώς τη συλλογή που έχει δημιουργήσει στο YouTube ο Δημήτρης Ν. Θωμαδάκης. Τραγούδια από την άλλη μεριά του Αιγαίου «ντύνονται» με σπάνιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό, καθώς και με σημερινές εικόνες που δείχνουν την παλιά αίγλη.
Αυτή τη φορά επέλεξε ένα τραγούδι του γάμου από την Κάτω Παναγιά και την Κρήνη (Τσεσμέ), στη χερσόνησο της Ερυθραίας στη Μικρασία. «Ποιος ήταν ο προξενητής» ο τίτλος.
Η ερμηνεία είναι από τη χορωδία και την ορχήστρα του Ομίλου Ερευνών Πηλίου που βρίσκεται στην Αγριά του Βόλου, ενώ οι εικόνες είναι από την προσκυνηματική επίσκεψη μνήμης και τιμής στους προγόνους που έγινε το 2013 από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Αγίου Δημητρίου Λήμνου στην Κάτω Παναγιά και σε άλλες πόλεις και χωριά της περιοχής.
Ο Δημήτρης Ν. Θωμαδάκης μιλώντας στο tharrosnews.gr εξήγησε ότι η σημερινή Κάτω Παναγιά Ηλείας δημιουργήθηκε από Μικρασιάτες πρόσφυγες. Μάλιστα αφιέρωσε το τραγούδι στη «μνήμη των τριών ανθρώπων της πατρογονικής οικογένειας (πατέρας, γιαγιά, θεία), των μοναδικών που επιβίωσαν των φρικτών γεγονότων του 1922 στο Ρεΐζντερε Ερυθραίας και οι οποίοι τραγουδούσαν τους στίχους με τα δάκρυα να τρέχουν αστείρευτα από τα μάγουλά τους και με τον κόμπο στο λαιμό».
Το «Ποιος ήταν ο προξενητής» αρχικά καταγράφηκε από τον Σίμωνα Καρά, ο οποίος το συμπεριέλαβε στις εκπομπές «Ελληνικοί αντίλαλοι» που μεταδίδονταν από το Κρατικό Ραδιόφωνο την περίοδο 1958-1961. Το ίδιο τραγούδι έχει ηχογραφηθεί στο διπλό CD Ο παραδοσιακός γάμος των Ελλήνων, του Ομίλου Ερευνών Πηλίου.
«Από τους ομορφότερους και πλέον αγαπημένους ερυθραιώτικους σκοπούς και τραγούδια των προσφύγων των δαντελωτών παράλιων της Ιωνίας της Μικρασίας. Ακούγοντας τους ήχους αυτούς το μυαλό μου γυρνά εκεί πίσω που τους πρωτογνώρισα. Στα υπέροχα γλέντια των Μικρασιατών στον Συνοικισμό του Βέλου Κορινθίας, όπου όλοι μαζί, Τσεσμελιώτες, Βουρλιώτες, Καραμπουρνιώτες, Αλατσατιανοί, Ρεϊζντεριανοί και πολλοί άλλοι πρόσφυγες από τα μικρασιατικά χώματα γλεντούσαν και χαίρονταν πραγματικά, αλλά ταυτόχρονα έκλαιγαν αναπολώντας τις “χαμένες” πατρίδες τους, τους ανθρώπους τους που άφησαν πίσω, τις περιουσίες τους» σημειώνει ο Δημήτρης Ν. Θωμαδάκης.
Οι στίχοι έχουν ως εξής:
Ποιος ήταν ο προξενητής π’ ανέβαινε τη σκάλα,
ωχ, π’ ανέβαινε τη σκάλα,
κι ταίριαξε τον αϊτό μαζί με τη σουρτάνα.
ωχ, μαζί με τη σουρτάνα.
Αλατσατιανέ μ’ αέρα, που φυσάς νύχτα και μέρα.
Τσεσμελιά μου παινεμένη και στον κόσμο ξακουσμένη!
Γαμπρέ μου σε παρακαλώ, μια χάρη να μας κάνεις
ωχ, μια χάρη να μας κάνεις
τη νύφη που σου δώκαμε να μην τηνε πικράνεις,
ωχ να μην τηνε πικράνεις.
Τσεσμελίδική μου γλάστρα, με τα πούλουδά σου τ’ άσπρα.
Κατωπαναγιούσαινά μου, συ μου πήρες την καρδιά μου!
Στη μέση τον ηβάλανε τον ουρανό με τ’ άστρα,
ωχ, τον ουρανό με τ’ άστρα,
τη Μπαρμπαριά με τα σπαθιά, τη Πόλη με τα κάστρα,
ωχ, τη Πόλη με τα κάστρα.
Αλατσατιανή μου γλάστρα, με τα πούλουδά σου τ’ άσπρα.
Τσεσμελίδικέ μ’ αέρα, που φυσάς νύχτα και μέρα!