Άγιος Χαράλαμπος ο Ιερομάρτυρας. Ο ιερέας από τη Μαγνησία της Μικράς Ασίας που έμελλε να μαρτυρήσει σε ηλικία 113 ετών στην Αντιόχεια επί του Μαιάνδρου, για το όνομα του Χριστού. Στον Πόντο θεωρούνταν θαυματουργός και μεγάλος θεραπευτής. Υπάρχουν πολλές αναφορές σε βιβλία αλλά και σε προφορικές καταγραφές για την ίαση ασθενών που υπέφεραν μετά από «μεσολάβησή» του.
Μια από αυτές που διασώζεται στη Συλλογή Π. Β. Σαλλαπασίδη στα Ποντιακά Φύλλα, με τίτλο Θρύλοι και παραμύθια του Πόντου: Θρύλοι αγίων και ανέκδοτα αναφέρεται στην πανδημία της πανούκλας που κάποτε χτύπησε το Καν, δηλαδή την Αργυρούπολη.
≈
Σα παλαιά τα χρόνια ερούξεν ση Κανί τα χωρία ο Γουρζουλάς. Πολλούς εντώκεν και πολλοί επέθαναν ασόν Γουρζουλάν.
Το μιλέτ έχασεν τον νούν’ αθες και ερούξεν σ’ αϊς και σα παρακκλήσια. Σο Καν Αεθοδωρέτ’ εκλειδώθαν απές σον Αεθόδωρον και παρεκάλναν την χάριν ατ’ να κουρταρέβ ατς ασό κακόν.
Σον Αεθόδωρον απές έσαν πολλά παρεκκλήσια. Απάν’ σον γυναικαρίον έτον Αε-Χαράλαμπον. Εκιαπάν επήγαν οι Αποστολάντ με το σόϊν ατουν.
Έναν βράδον σα μεσάνυχτα όλ’ έσαν τοπλαεμέν’ εκιαπές. Έψαν όλα τα καντήλας και παρεκάλναν τον Άε-Χαράλαμπον ν’ εφτάϊγ’ το θάμαν ατ, να διώχ τον Γουρζουλάν και κουρταρέβιατς.
Σ’ εκείν’ απάν κ’ επρόφτασαν να κοιμούνταν κ’ έξαν σουχουλτήν. Κατς εύγαινεν τα μερτιβένια.
Οντός τερούν, ντο τερούν, ση σκάλας το κιφάλ’ εφάνθεν ο Γουρζουλάς, απ’ αδά κ’ εκι’ απάν ένας μαύρος, άμον άνθρωπος κι’ άμον θερίον, σο χερν ατ’ πα εκράτνεν έναν μιζτράχ.
Εκόπεν το αίμαν ατουν: Ουλ εγύρτσαν σην εικόναν τ’ Άε-Χαραλάμπ και μετ’ έναν στόμαν παρεκάλναν ατον να γλυτών’ ατς –Άε Χαράλαμπον έξεν τα παρακαλίας ατουν, εξέβεν ασήν εικόναν ατ απές, έρθεν κ’ επέρασαν ασά κιφάλια τουν απάν’, εστάθεν κ’ εκείνος ση Σκάλας το κιφάλ, κ’ έδειξεν σον Γουρζουλάν την στράταν.
Εκείνος άλλο τιδέν ‘κ’ επόρεσεν ν’ εποίνεν· εγύρτσεν, εφούρξεν τ’ εκκλησίας την κάταν π’ εκάθουντον εκεκά, ‘κ’ εδέβεν πλαν.
Αέτς πα εγλύτωσεν όλεν το Καν με την δύναμιν τ’ Άε-Χαραλάμπ.