«Κοραή 4»: Το κολαστήριο της Κομαντατούρ πέρασε στο υπουργείο Πολιτισμού και το Δήμο Αθηναίων

Ο Χώρος Ιστορικής Μνήμης «Κοραή 4» παραδόθηκε από την Εθνική Τράπεζα και την Εθνική Ασφαλιστική στο υπουργείο Πολιτισμού και στο Δήμο Αθηναίων, παρουσία της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη, του δημάρχου Αθηναίων Κώστα Μπακογιάννη, του διευθύνοντος σύμβουλου της Εθνικής Τράπεζας Παύλου Μυλωνά και του διευθύνοντος συμβούλου της Εθνικής Ασφαλιστικής Robert Gauci.

Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας δωρεάς του Χώρου Ιστορικής Μνήμης 1941-1944, οι δύο φορείς αναλαμβάνουν την ευθύνη λειτουργίας του κτηρίου της οδού Κοραή 4.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης η Λίνα Μενδώνη, αναφέρθηκε στη βαρύνουσα ιστορική αξία του κτηρίου όπου σήμερα, 72 χρόνια μετά, στα υπόγεια του «οι τοίχοι του «μιλούν» για τα χρόνια σκληρής δοκιμασίας, αλλά και λαμπρής αντιστασιακής δράσης του ελληνικού λαού. Κάνοντας σύντομη αναδρομή ανέφερε ότι με το ξέσπασμα του πολέμου το κτήριο δεσμεύτηκε από το υπουργείο Εσωτερικών για να φιλοξενήσει υπηρεσίες του και στη συνέχεια με την εισβολή των ναζιστών και την κατάληψη της Αθήνας επιτάχθηκε από την Κομαντατούρ. «Τα υπόγεια, αντιαεροπορικά καταφύγια, έγιναν κολαστήρια για τους Έλληνες πατριώτες» τόνισε.

Μετά την Απελευθέρωση και έως τα Δεκεμβριανά εκεί στεγάστηκαν τα γραφεία του ΕΑΜ. Το 1991 τα παλιά υπόγεια κρατητήρια μετατράπηκαν από το υπουργείο Πολιτισμού –που ανέλαβε και τη συντήρηση– σε χώρο ιστορικής μνήμης.

Κλείνοντας η Λίνα Μενδώνη χαρακτήρισε τη δωρεά «πράξη εταιρικής ευθύνης με ισχυρότατο ιστορικό συμβολισμό» και δεσμεύτηκε πως από κοινού με το δήμο «αυτή η κιβωτός μνήμης θα έχει την ανάδειξη και την αναγνωρισιμότητα που της αρμόζουν».

Από την πλευρά του, ο δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης χαρακτήρισε το Χώρο Ιστορικής Μνήμης «Κοραή 4» ως «ένα από τα ισχυρότερα ιστορικά τοπόσημα της Αθήνας, όπου διατηρείται ακέραιη η εθνική ιστορική και συλλογική μνήμη», επισημαίνοντας: «Σε αυτά τα υπόγεια κρατητήρια της Κομαντατούρ κατά τη διάρκεια της Κατοχής χιλιάδες Έλληνες κρατήθηκαν και βασανίστηκαν. Άφησαν στο χώρο “θραύσματα” της ύπαρξης τους και συγκλονιστικές μαρτυρίες που συνθέτουν ένα μεγάλο κομμάτι της Εθνικής Αντίστασης στην πρωτεύουσα».

Από την Εθνική Τράπεζα ο Παύλος Μυλωνάς τόνισε: «Είναι σημαντικό όχι μόνο να διατηρηθεί ο σπουδαίος αυτός ιστορικός χώρος, αλλά και να προβληθεί, τόσο για τη μνήμη των θυμάτων, αλλά και ως υπενθύμιση της υπερβολής που μπορούν να προκαλέσουν τα πάθη και η δίψα για εξουσία, με την ελπίδα ότι θα παίξει έστω ένα μικρό ρόλο στη διαμόρφωση των ηθών των επόμενων γενιών».

Ο Robert Gauci από την Εθνική Ασφαλιστική είπε: «Το κτήριο αποτελεί παρακαταθήκη μας στις σημερινές και μελλοντικές γενιές της χώρας. Είναι περιουσία του ελληνικού λαού και για το λόγο αυτόν νιώθουμε περήφανοι που περνάει στα χέρια του».

Σημειώνεται ότι κατά την Κατοχή το κτήριο της Εθνικής Ασφαλιστικής –έργο των αρχιτεκτόνων Εμμανουήλ Κριεζή και Αναστάσιου Μεταξά– είχε επιταχθεί και στέγαζε την Κομαντατούρ, δηλαδή το γερμανικό Φρουραρχείο. Τα υπόγεια του ως αντιαεροπορικά καταφύγια χωμένα βαθιά στη γη με συμπαγείς ατσάλινες πόρτες και εξαιρετική μόνωση χρησιμοποιήθηκαν ως χώρος κράτησης χιλιάδων Ελλήνων αλλά και ξένων πολιτών, όπως μαρτυρούν ακόμη και οι τοίχοι.

Το 1991 τα κρατητήρια συντηρήθηκαν και χαρακτηρίστηκαν ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Σε ειδικά διαμορφωμένο θάλαμο του α΄ υπογείου εκτίθενται μικροαντικείμενα των κρατουμένων που βρέθηκαν κατά τη διάρκεια της συντήρησης του χώρου, σημειώσεις στη γερμανική γλώσσα, η ναζιστική σημαία που κυμάτιζε και μια πόρτα από το κρατητήριο της Γκεστάπο στην οδό Μέρλιν.