Κατά την περίοδο 1200-1050 π.Χ., οι πληθυσμιακές ανακατατάξεις που συντελέστηκαν στον αιγιακό χώρο είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση των ελληνικών φυλετικών ομάδων και τη δημιουργία διάφορων ελληνικών διαλέκτων. Σύμφωνα με τις πηγές, τέσσερις ήταν οι ελληνικές φυλές που κυριάρχησαν στον ελληνικό κόσμο από το 1150 π.Χ. και μετά οι Δωριείς, οι Ίωνες, οι Αιολείς και οι Αχαιοί.
Αυτές οι τέσσερις ελληνικές φυλές είχαν κοινό γενάρχη τον «Έλληνα» γιο του Δευκαλίωνα και της Πύρρας και εγγονό του Προμηθέα.
Κάθε φυλή είχε και τη δική της διάλεκτο. Οι ελληνικές γλωσσικές διάλεκτοι, οι μυθολογικές-γενεαλογικές παραδόσεις και τα λατρευτικά ήθη και έθιμα του ιδιωτικού και δημόσιου βίου μαρτυρούν τη στενή φυλετική και πολιτιστική συγγένεια των ελληνικών φύλων.
Τα αρχαιολογικά ευρήματα μαρτυρούν ότι τα ελληνικά φύλα διατήρησαν τα χαρακτηριστικά τους και σαν αποικιστές αφού όλες οι πόλεις που ιδρύθηκαν στην Μ. Ασία από τον Α΄ Ελληνικό Αποικισμό και μετέπειτα βροντοφωνάζουν την ελληνικότητά τους. Κάθε ναός, θέατρο, αρχαιολογική μαρτυρία αποτελεί ατράνταχτη απόδειξη της ακμής του ελληνικού πνεύματος. Το ελληνικό πνεύμα, παρόλο που οι πρώιμοι κατακτητές κατάφεραν να κυριαρχήσουν στο μικρασιατικό χώρο πριν έναν αιώνα και να εκδιώξουν τον ελληνισμό από τις πανάρχαιες κοιτίδες του, δεν έχασε ποτέ την αίγλη του και συνεχίζει να λάμπει διά μέσου των μνημείων σε ολόκληρη την οικουμένη.
Κατά τον Α΄ Ελληνικό Αποικισμό αιολόφωνα φύλα (Αιολείς) ξεκίνησαν από τη Θεσσαλία αλλά και από τη Βοιωτία και αποίκισαν τη Λέσβο, τη Χίο, την Τένεδο, τη Σάμο όπως και τα απέναντι μικρασιατικά παράλια Ερυθρές, Σμύρνη, Πιτάνη, Κύμη, Ελαία, Αιγές, Μύρινα και τη Μίλητο η οποία όμως σε μεγαλύτερο ποσοστό αποικήθηκε από τους Ίωνες.
Οι Ίωνες ξεκίνησαν κατά βάση από την Αττική αλλά και από τη Δ. Βοιωτία, την Αργολίδα, την Κορινθία και την Αιγιάλεια και αποίκισαν την Εύβοια, και τις Κυκλάδες για να περάσουν απέναντι στα μικρασιατικά παράλια. Έτσι οι Ίωνες της Αττικής αποίκισαν τη Μίλητο, τη Σμύρνη, την Τέω και τη Χίο, οι Ίωνες από την Επιδαύρια αποίκησαν την Σάμο ενώ Ίωνες από την Κλεωναία και τη Φλιασία έχτισαν τις Κλαζομενές. Ίωνες προερχόμενοι από την Αιγιάλεια πήγαν στην Πριήνη ενώ ομόφυλοί τους από την Αττική, την Αιγιάλεια και την Αργολίδα δημιουργούν τη Φώκαια, τις Ερυθρές, την Κολοφώνα, τη Λέβεδο, την Έφεσο, τα Πύγελα και τον Μυούντα. Ο Ιωνικός αποικισμός εξελίχθηκε μεταξύ 1050-950 π.Χ.
Η Λέσβος αποικήθηκε από Αχαιούς μετανάστες προερχόμενους από την ΒΑ Πελοπόννησο ενώ άλλα αχαϊκά φύλα που διέμεναν στην κοιλάδα του Ευρώτα αποίκισαν την Τένεδο. Οι προερχόμενοι από την Πύλο Αχαιοί αποίκισαν την Κολοφώνα ενώ οι προερχόμενοι από τις Κλεωνές και τον Φλιούντα αποίκισαν την Πύγελα και τις Κλαζομενές. Αρκάδες Αχαιοί αποίκισαν επίσης την Μίλητο, την Πριήνη και σε μικρότερο βαθμό την Έφεσο. Μεταξύ 1070-1050 π.Χ Αχαιοί από την Αργολίδα αλλά και την Αρκαδία αποίκησαν την Κύπρο (Έγκωμη, Κίτιον, Ιδάλιον, Κούριον, Λάπηθος).
Τη χρονική περίοδο 900-800 π.Χ. Δωριείς από την ΒΑ Πελοπόννησο αποικίζουν την Κρήτη, τη Ρόδο (Μητρόπολη: Άργος), την Κω (Μητρόπολη: Επίδαυρος) και την Αλικαρνασσό (Μητρόπολη: Τροιζήνα). Δωρικές αποικίες και μάλιστα σπαρτιάτικες είναι η Θήρα και η Μήλος, η Γόρτυς και η Λύκτος στην Κρήτη και η Κνίδος στα καρικά παράλια (Ν.Δ. Μ. Ασία). Ο Δωρικός αποικισμός (900-800 π.Χ.) είναι και ο τελευταίος χρονικά του Α΄ Ελληνικού Αποικισμού. Η ελληνική διασπορά μετρώντας ήδη 7 αιώνες θέτει τα θεμέλια της δημιουργίας του λεγόμενου «ελληνικού κόσμου» και δημιουργεί τις προϋποθέσεις της πολιτισμικής ανάπτυξης των νησιών του Αιγαίου και της Μ. Ασίας.
Ταυτόχρονα δημιουργεί τις συνθήκες για τον Β΄ Ελληνικό Αποικισμό που στέλνει τους Έλληνες ακόμα πιο μακριά, για να μετατρέψουν τον άξενο Πόντο σε Εύξεινο, ευημερούντα και ελληνικό.
Αλεξία Ιωαννίδου
Πηγή