Μπορεί τελικά ο νομάρχης Τραπεζούντας να έβαλε στο… παρά πέντε την υπογραφή του στην άδεια για την τέλεση Θείας Λειτουργίας στην Παναγία Σουμελά τον Δεκαπενταύγουστο, ωστόσο οι σειρήνες των εθνικιστικών ισλαμιστικών (και ερντογανικών) κύκλων δεν έχουν σταματήσει να ηχούν.
Η φετινή παρουσία των χριστιανών στο σύμβολο του ποντιακού ελληνισμού, για 10η φορά, όχι όμως συνεχόμενη λόγω των εκτεταμένων εργασιών αναστήλωσης που έγιναν στη Σουμελά και κράτησαν σχεδόν πέντε χρόνια, έχει παρασκήνιο που ξεκίνησε με την άρνηση χορήγησης άδειας στο Φανάρι, συνεχίστηκε με την προφορική άδεια και κατέληξε στη γραπτή.
«Δεν υπάρχει παραβίαση της Συνθήκης της Λοζάνης» δήλωσε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος απαντώντας σε σχετικό επιχείρημα του απόστρατου ναυάρχου Τζιχάτ Ιαϊτζί (Cihat Yaycı), ο οποίος ηγείται του Τουρκικού Κέντρου Ναυτιλίας και Παγκόσμιας Στρατηγικής, το οποίο είναι μια δεξαμενή σκέψης. Επίσης είναι ο θεωρητικός του επεκτατικού δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας».
Πρόκειται για τον… ηγέτη και της εκστρατείας να ανακληθεί η προφορική άδεια, με το επιπλέον επιχείρημα ότι στις 15 Αυγούστου είναι η επέτειος της Άλωσης της Τραπεζούντας (1461), και άρα πρόκειται για ασέβεια προς τους Οθωμανούς προγόνους της χώρας. Ο ίδιος υποστήριξε ότι στόχος της Θείας Λειτουργίας είναι να σβήσει είτε να αμφισβητήσει την ιστορία της κατάκτησης της Τραπεζούντας, προωθώντας έτσι την αφήγηση ότι αυτά τα εδάφη ανήκαν αρχικά στην Ελλάδα.
Επιστρέφοντας με νέες προκλητικές δηλώσεις, την Κυριακή ο Τζιχάτ Ιαϊτζί ζήτησε να υπάρξει η αρχή της αμοιβαιότητας και να γιορταστεί η γέννηση του Προφήτη Μωάμεθ στο Φετιχιέ Τζαμί, το μνημείο που βρίσκεται στην Αθήνα, στο Μοναστηράκι.
Το εθνικιστικό κλίμα που διαμορφώνεται γύρω από την Παναγία Σουμελά υποδαύλισε και ο Μουσταφά Ντεστιτσί (Mustafa Destici), ο οποίος είναι επικεφαλής του μικρού Κόμματος Μεγάλης Ενότητας, το οποίο συνεργάζεται με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Και αυτός ζήτησε την ανάκληση της άδειας, τονίζοντας ότι πρόκειται για τη μέρα που ο Μωάμεθ ο Πορθητής πήρε την Τραπεζούντα. Αφού τόνισε ότι αντίστοιχες άδειες δεν θα δίνονταν στην Ελλάδα ή στην Αρμενία, προειδοποίησε ότι λιγοστεύει η υπομονή του έθνους και υποστήριξε ότι η λατρεία ή οι χώροι λατρείας δεν θα πρέπει να μετατρέπονται σε μέσο εκδίκησης ή προπαγάνδας.
Σε αντίστοιχο κλίμα ήταν και η δήλωση του εκπροσώπου του Καλού Κόμματος της Μεράλ Ακσενέρ. Ο Κουρσάντ Ζορλού, ο οποίος είναι και μέλος της Εθνοσυνέλευσης, επανέλαβε τα περί Συνθήκης της Λοζάνης, σημειώνοντας ότι το αντίστοιχο αίτημα που υποβλήθηκε από το Σύλλογο Θρησκευτικών Υπαλλήλων Τζαμιών Δυτικής Θράκης τον Ιούλιο ώστε να γίνει η προσευχή της Παρασκευής σε τζαμιά της οθωμανικής περιόδου σε Θεσσαλονίκη, Σέρρες και Ιωάννινα, απορρίφθηκε κατηγορηματικά.
«Τα βήματα που γίνονται πρέπει να είναι στο πλαίσιο της αμοιβαιότητας» ανέφερε, σημειώνοντας ότι με βάση τις συγκυρίες η φετινή Θεία Λειτουργία στην Παναγία Σουμελά «δεν θα πρέπει να θεωρείται μια απλή πράξη λατρείας».
Με φόντο όλες αυτές τις δηλώσεις, παραμονή του Δεκαπενταύγουστου το Οικουμενικό Πατριαρχείο εξέδωσε ανακοίνωση στα τουρκικά, στην οποία αναφέρει:
«Με την άδεια της κυβέρνησής μας, το Πατριαρχείο μας θα γιορτάσει φέτος τη γιορτή της Παναγίας στη Μονή Σουμελά που είναι αφιερωμένη στην Παναγία, όπως γίνεται τα τελευταία 10 χρόνια.
»Λυπηθήκαμε βαθιά από το γεγονός ότι οι θρησκευτικές μας δραστηριότητες έγιναν στόχος ορισμένων πολιτικών τις τελευταίες ημέρες. Η επίσκεψή μας στην Τραπεζούντα, που θα πάμε για να γιορτάσουμε την Παναγία για λίγες μόνο ώρες, έχει μετατραπεί σε στόχο με πολιτικούς λόγους.
»Ως έθνος που ζει σε αυτή τη γη για αιώνες, καταδικάζουμε αυτές τις άδικες δηλώσεις που γίνονται εναντίον μας. Έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη στην κυβέρνησή μας».