Αποχαιρετήσαμε [στις 29 Μαΐου] μια σπουδαία συνάδελφο, μια καλή φίλη, έναν υπέροχο άνθρωπο. Η Δέσποινα Βασιλειάδου άφησε το στίγμα της ευδιάκριτο από όπου και αν πέρασε, και μαζί την αύρα ενός ανθρώπου με αγάπη, πίστη, όραμα και αισιοδοξία.
Ξεχώρισε ως δασκάλα σε όλα τα σχολεία από όπου πέρασε, εμείς όμως θα την θυμόμαστε πάντα με αγάπη για τα αξέχαστα χρόνια που δούλεψε στα σχολεία της Κωνσταντινούπολης – και μάλιστα στο σχολείο των Αγίων Θεοδώρων της Βλάγκας, το μόνο Δημοτικό που βρίσκεται ακόμη στην ιστορική χερσόνησο.
Το αγάπησε αυτό το σχολείο με την καρδιά της η Δέσποινα, και έδωσε την ψυχή της γι’ αυτό. Δεν έμεινε μόνο στη διδακτική πράξη – άφησε εποχή ως δασκάλα, αλλά ερεύνησε και την ιστορία του σχολείου, έγραψε γι’ αυτό και έκανε και μια ταινία μαζί με την κόρη της για τη Βλάγκα.
Η Δέσποινα καταγόταν από τον Πόντο. Η οικογένεια εκεί ήταν τουρκόφωνη, και η Δέσποινα έμαθε τα τουρκικά από τη γιαγιά της και τα μιλούσε με αυτή την ιδιαίτερη «ελληνοποντιακή» προφορά της Σαμψούντας.
Όταν ήρθε αρχικά στην Τουρκία για να εργαστεί ως εκπαιδευτικός έφερε μαζί της πολλά από τα στερεότυπα που κουβαλούν αρκετοί Έλληνες πριν γνωρίσουν την πραγματική Τουρκία και τον τουρκικό λαό. Άνθρωπος όμως με υψηλή αντίληψη, ευφυΐα και ενσυναίσθηση, η Δέσποινα άνοιξε τα μάτια της και είδε πράγματα που ούτε φανταζόταν πριν. Η εκ του σύνεγγυς γνωριμία με τον τόπο και τους ανθρώπους του ήταν για την Δέσποινα σαν αποκάλυψη.
Δεν άργησε να γίνει κήρυκας της φιλίας των λαών Ελλάδας και Τουρκίας, ταξίδεψε στον Πόντο, στη πατρίδα των προγόνων της, έκανε καλούς φίλους εκεί.
Συγχρόνως, με αρχικό κίνητρο να βρει περισσότερες πληροφορίες για τη Βλάγκα, αποφάσισε να ασχοληθεί επιστημονικά με την έρευνα και επέλεξε τον δύσκολο δρόμο των αρχείων. Ξεκίνησε και ολοκλήρωσε ένα μεταπτυχιακό στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Παράλληλα, αντιλαμβανόμενη τους αναξιοποίητους θησαυρούς που κρύβουν τα οθωμανικά αρχεία, έμαθε οθωμανικά και άρχισε να συχνάζει στο οθωμανικό αρχείο, πρώτα στο Τσαγάλογλου που ήταν πολύ κοντά της και αργότερα στη νέα τους θέση στο Καγατχανέ.
Μετά από οκτώ γόνιμα χρόνια στην Πόλη, η Δέσποινα αποφάσισε να επιστρέψει στην Ελλάδα, βάζοντας ως προτεραιότητα την οικογένεια. Συνέχισε όμως να δουλεύει –αν και μπορούσε να βγει στη σύνταξη–, και συνέχισε την έρευνα στα οθωμανικά αρχεία, τώρα κυρίως για την ιδιαίτερη πατρίδα της, τη Δράμα.
Ερχόταν στην Πόλη όσο πιο συχνά μπορούσε. Για να πάει στα οθωμανικά αρχεία μα και για να πάρει τον αέρα της Βασιλεύουσας.
Σε μια τέτοια επίσκεψή της στην Πόλη, λίγο πριν από την πανδημία, την είδα και βρεθήκαμε για τελευταία φορά. Μου μίλησε για τα σχέδιά της, τα παιδιά της, τον τόπο της, την αγάπη της για τον Πόντο και την Πόλη, κρύβοντας –νόμιζε– την έντονη νοσταλγία και την αίσθηση πως δεν χόρτασε όσο ήθελε τον τόπο των γονιών της.
Έκτοτε η πανδημία μάς διέλυσε. Μερικά μηνύματα και λάικ στο διαδίκτυο, τα χρόνια πολλά σε ονομαστικές κυρίως εορτές, και η απατηλή αίσθηση που έχουμε με πολλούς ανθρώπους που αγαπούμε πως θα είναι πάντα εκεί, έτοιμοι να τους δούμε και να τους μιλήσουμε όποτε θέλουμε.
Μόλις βγήκαμε από την πανδημία, αρχές του προηγούμενου έτους, τη Δέσποινα την χτύπησε η άλλη, η δύσκολη αρρώστια. Την πάλεψε με θάρρος και αποφασιστικότητα, έδωσε μεγάλο αγώνα για πάνω από έναν χρόνο.
Δεν πίστευα πως δεν θα νικήσει. Η Δέσποινα είναι άνθρωπος που ό,τι στόχο βάλει στο μυαλό της θα αγωνιστεί μέχρι να τον πετύχει.
Έβλεπα άλλωστε το πλατύ χαμόγελό της στις φωτογραφίες που ανέβαζε. Πολλές οι φωτογραφίες στο facebook τον τελευταίο χρόνο για εκείνην, που δεν τις αγαπούσε και τόσο.
Σα να μας έλεγε εδώ είμαι, δείτε με, συνεχίζω, αγωνίζομαι, ζω, ελπίζω.
Η είδηση του θανάτου της ήρθε σαν κεραυνός εν αιθρία για μένα. Δεν είναι δυνατόν, μονολογούσα. Είχα ξεχάσει πως στην τελική μάχη στα μαρμαρένια αλώνια νικά πάντα ο Χάρος, ακόμα και τον πιο δυνατό.
Ανάτρεξα στο χρονολόγιό της, λες και ήθελα να γυρίσω πίσω το χρόνο και να την χαιρετήσω. Να κάνω τα λάικ που δεν έκανα, να γράψω τα σχόλια που δεν έγραψα, να βρω την ευκαιρία να της στείλω ένα ακόμη μήνυμα στο μέσεντζερ και να βρω μια αφορμή για την πάρω τηλέφωνο…
Τελικά διάλεξα να κοινοποιήσω αυτή την ανάρτησή της για να γράψω το δικό μου σχόλιο αποχαιρετισμού.
Τη Δέσποινα την γνώρισα και την εκτίμησα βαθιά ως άνθρωπο και την θαύμασα ως δασκάλα. Ως Δασκάλα θέλω να την αποχαιρετήσω αυτή τη στιγμή, όπως αποχαιρέτησε κι εκείνη έναν μεγάλο κύκλο ζωής που έκλεισε μόλις 2,5 χρόνια πριν, όταν αποφάσισε να παραιτηθεί από την εκπαίδευση και να βγει στη σύνταξη, συναισθανόμενη ίσως τις δυσκολίες που έρχονταν.
Διαβάστε αυτό τον υπέροχο αποχαιρετισμό της στο σχολείο, δωρικό με τόση αλήθεια και βαθύ συναίσθημα. Αυτό ακριβώς δηλαδή που ήταν και η ίδια η Δέσποινα.
Ο Θεός να την αναπαύσει και ας είναι η μνήμη της αιωνία, ζωντανή μέσα από τους μαθητές της που την αγάπησαν, τα παιδιά της, που τόσο αγάπησε, τον σύζυγό της που τίμησε και στήριξε μια ζωή και τα εγγόνια της.
Ειλικρινή συλλυπητήρια στην οικογένειά της. Να έχετε την ευχή της.