Σήμερα αναγορεύεται ο Νίκος Γκάλης σε επίτιμο διδάκτορα του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του ΑΠΘ, ως φόρος τιμής για την εξαιρετική προσφορά του στον αθλητισμό και τον πολιτισμό, καθώς και για τις πολύτιμες υπηρεσίες που προσέφερε στην κοινωνία.
Η τελετή, επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στις 3 Μαρτίου αλλά αναβλήθηκε λόγω του εθνικού πένθους για την τραγωδία των Τεμπών.
Από Αμερικανός, Αρη-ανός
Ο Νίκος Γκάλης –ή Νικόλαος Γεωργαλής, όπως είναι το πραγματικό του όνομα– είναι γιος Ελλήνων μεταναστών οι οποίοι έφυγαν από την Ελλάδα για τις ΗΠΑ για να έχουν καλύτερη μοίρα στη ζωή τους. Ο πατέρας του, Γιώργος, κατάγονταν από ένα ορεινό χωριό της Ρόδου, τον Άγιο Ισίδωρο, και ήταν τσαγκάρης στο Μανχάταν αλλά και επαγγελματίας πυγμάχος.
Ο Νικ γεννήθηκε στις ΗΠΑ και έζησε σαν αμερικανάκι, αλλά πάντα κυλούσε η Ελλάδα στο αίμα του. Έπαιξε ερασιτεχνικά μποξ αλλά και αμερικάνικο ποδόσφαιρο, αλλά επέλεξε να κάνει καριέρα στο μπάσκετ. Το 1979 έγινε ντραφτ από τους Μπόστον Σέλτικς, προπονήθηκε με αυτούς αλλά δεν έπαιξε ποτέ εκεί. Δεν του πρόσφεραν συμβόλαιο και το μετάνιωσαν.
Αποφασίζει λοιπόν την μετάβαση στην Ελλάδα, παρόλο που τότε το μπάσκετ δεν έχαιρε εκτιμήσεως. Ο πρώτος που τον προσέγγισε ήταν ο Γιώργος Καστρινάκης του Ολυμπιακού. Ο Νικ ρώτησε «τι είναι Ολυμπιακός;», και αρνήθηκε ευγενικά.
Ακολούθησαν ο Παναθηναϊκός και ο Άρης. Ο τελευταίος τον πλησίασε πιο ανθρώπινα, και ο μύθος λέει ότι ο απεσταλμένος του (Γιώργος Τσιλιγκαρίδης) πρόσφερε μια εικόνα της Παναγίας και μια του Αγίου Δημητρίου στη μητέρα του, τη Στέλλα. Ο Νίκος Γκάλης συμφώνησε να παίξει στον Άρη.
Στις 2 Δεκεμβρίου 1979 ο Νίκος Γκάλης κάνει πρεμιέρα με τη φανέλα του Άρη κόντρα στον Ηρακλή, πετυχαίνοντας 30 πόντους. Στις 6 Μαΐου 1980 παίζει για πρώτη φορά με την Εθνική Ελλάδας σε αγώνα κόντρα στη Σουηδία, για το Προολυμπιακό τουρνουά ενόψει των Αγώνων της Μόσχας.
«Είμαστε πια πρωταθλητές»
Το 1981 η Εθνική με τον Γκάλη έφτασε στο Eurobasket, αλλά δεν διακρίθηκε. Το 1985 η Ελλάδα δεν πήγε καν στο Eurobasket, αλλά το 1987 έγραψε ιστορία! Η χώρα είχε αναλάβει να διοργανώσει το τουρνουά στο φρεσκοχτισμένο ΣΕΦ, και το κατέκτησε.
Έπαιξε 7 παιχνίδια σε 8 ημέρες, και ο Νίκος Γκάλης ήταν ο κορυφαίος.
Στον τελικό (14/6) με την ΕΣΣΔ η Ελλάδα κέρδισε με 103-101 με τις βολές του Αργύρη Καμπούρη και ο Γκάλης είχε σταματήσει στους 40 πόντους. Ο Νικ ήταν για ακόμη μια φορά πρώτος σκόρερ στο Eurobasket.
Το τι έγινε μετά, οι περισσότεροι το θυμάστε. Σχεδόν όλος ο κόσμος είχε βγει στους δρόμους και πανηγύριζε. Το μπάσκετ έγινε το εθνικό μας σπορ, και οι παίκτες της Εθνικής ήταν οι ήρωες σχεδόν μιας ολόκληρης χώρας.
Το 1989 η Ελλάδα φτάνει στον τελικό ξανά και χάνει από τη Γιουγκοσλαβία. Πάλι ο Γκάλης είναι πρώτος σκόρερ.
Αυτές οι Πέμπτες του ’80
Ο Άρης της δεκαετίας του ’80 ήταν μια ομάδα που έμαθε μπάσκετ στους Έλληνες, και το έμαθε μέσω της τηλεόρασης. Κέρδισε το πρώτο του πρωτάθλημα το 1983, το έχασε το 1984, αλλά από το 1985 έως το 1991 με τον Γκάλη στη σύνθεσή του δεν σταμάτησε να το κατακτά.
Ο Νικ κατέκτησε 8 πρωταθλήματα και 7 Κύπελλα Ελλάδος με Άρη και Παναθηναϊκό, και ήταν 11 φορές πρώτος σκόρερ στο ελληνικό πρωτάθλημα!
Βέβαια ο χαμός γίνονταν τις Πέμπτες σε όλη την Ελλάδα όταν ο Άρης έπαιζε στην Ευρώπη. Τα σινεμά έκλειναν, τα εστιατόρια είχαν μεγάλη πτώση στον τζίρο.
Η ομάδα του Γιάννη Ιωαννίδη με Γκάλη, Γιαννάκη, Φιλίππου και τα άλλα παιδιά έκανε φανταστικά παιχνίδι στην Ευρώπη, αλλά το παράπονο του Νικ ήταν ότι δεν κέρδισε ευρωπαϊκό τίτλο.
Έφτασε στα Final-4 της Euroleague το 1988 (Γάνδη), το 1989 (Μόναχο) και το 1990 (Σαραγόσα), και η 3η θέση του 1989 ήταν η καλύτερή του. Ο Νίκος Γκάλης έφυγε από τον Άρη πικραμένος το 1992.
Τα μαύρα φεγγάρια
Ερχόμενος στην Ελλάδα, το 1979, ο Νίκος Γκάλης γνωρίζει την Τζένη Ρήγα. Εκείνος ήταν 22, εκείνη 17. Εκείνη ήταν ένα φρέσκο και χαρωπό κορίτσι, εκείνος ένας κλειστός χαρακτήρας,. Η σχέση τους έμεινε μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Το καλοκαίρι του 1984 ταξίδεψαν μαζί στο Νιου Τζέρσι, παντρεύτηκαν με πολιτικό γάμο.
Λίγους μήνες αργότερα, ακολούθησε και ο θρησκευτικός γάμος, ανήμερα των «ερωτευμένων»: 14 Φεβρουαρίου του 1985, στη Μητρόπολη της Θεσσαλονίκης.
Όμως σιγά-σιγά η σχέση τους είχε αρχίσει να φθείρεται. Καβγάδες, ζήλιες, γκρίνιες ήταν το βασικό μενού, ενώ όσο πιο διάσημος γινόταν εκείνος, τόσο πιο προβληματικός ήταν ο γάμος του. Και κάποια στιγμή αποφασίζουν να χωρίσουν. Φυσικά τα ΜΜΕ της εποχής ακολουθούν κατά πόδας τον Νικ, και όλη αυτή η έκθεση τον κάνει τρισχειρότερα.
Η συνέχεια ήταν εξίσου δραματική. Κυρίως για εκείνην, που για περίπου έναν μήνα νοσηλεύτηκε σε νευροψυχιατρική κλινική υπό απόλυτη μυστικότητα. Η πλευρά του Γκάλη αποφασίζει να χαμηλώσει τους τόνους, όμως τον Μάιο του 1988 η Τζένη σκοτώνεται.
Το αυτοκίνητο της το είχε χαρίσει ο Γκάλης, λίγες μέρες πριν από το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα της Αθήνας.
Όταν έγινε η τραγωδία, εκείνος βρισκόταν στη Ρώμη. Γύρισε εσπευσμένα στην Ελλάδα, αλλά δεν πρόλαβε την κηδεία – γεγονός που (όπως ήταν αναμενόμενο) στηλιτεύτηκε από τα ΜΜΕ και την κοινωνία της Θεσσαλονίκης.
Η πράσινη αποχώρηση
Μπορεί ο Άρης να κυριάρχησε τη δεκαετία του ’80, όμως σύντομα άρχισαν τα προβλήματα – κυρίως οικονομικά. Έτσι ο Γκάλης αποφασίζει να πάει στον Παναθηναϊκό. Το 1994 έφτασε σε ένα ακόμη Final-4 στο Τελ Αβίβ, αλλά η ομάδα της Αθήνας έχασε από τον Ολυμπιακό στον ημιτελικό και ο Νικ έχασε άλλη μια ευκαιρία –την τελευταία– να διεκδικήσει την Euroleague.
Στις 18 Οκτωβρίου 1994, στο Μετς, σε ένα παιχνίδι Αμπελόκηποι-Παναθηναϊκός ο προπονητής Κώστας Πολίτης δεν ξεκίνησε με τον Γκάλη στην πεντάδα. Αυτό ήταν το τέλος. Επίσημα έγινε λόγος για «στομαχικές διαταραχές», αλλά δεν είναι έτσι.
Η αλήθεια ήταν ότι ο Πολίτης πίστευε ότι ο Γκάλης λόγω ηλικίας είχε αρχίσει να πέφτει.
Ο Γκάλης σε ηλικία 38 ετών επισημοποίησε το τέλος με ανακοίνωση προς τα ΜΜΕ στις 29 Σεπτεμβρίου 1995.
«Κάποτε θα γινόταν κι αυτό. Στη ζωή, όλα έχουν μια αρχή κι ένα τέλος. Πολλές φορές εξαρτάται από μας, πολλές φορές όχι. Ήθελα να σταματήσω αυτό που τόσο αγάπησα κι αγαπώ μέσα στο γήπεδο, γιατί πιστεύω ότι ξέρω να παίρνω τις αποφάσεις μου τότε που πρέπει. Αυτή μου η επιθυμία θεωρήθηκε από πολλούς αδυναμία.
»Ποτέ δεν έχω παρακαλέσει άνθρωπο και ποτέ δεν ζήτησα χάρη από κανέναν. Μέχρι και σήμερα έκανα υπομονή περιμένοντας μία κίνηση. Είμαι εγωιστής, αλλά δεν είναι εγωιστικό να πιστεύω μέχρι κι αυτή τη στιγμή ότι είμαι ελεύθερος και ότι δεν ανήκω σε κανέναν. Γιατί έχω λόγο και τιμή.
»Φεύγω από το άθλημα που αγάπησα πικραμένος. Με μόνη ικανοποίηση ότι ακόμα και σήμερα πολλοί πιστεύουν ότι μπορώ να αλλάζω τις ισορροπίες. Ευχαριστώ όλους τους ανώνυμους φιλάθλους για την αγάπη που μου έδειξαν. Ζητώ συγγνώμη αν κάποιους πίκρανα. Τη ζωή πρέπει να την παίρνουμε όπως έρχεται, αν θέλουμε να είμαστε ευτυχισμένοι».
Αν και είχε πει πως θα επιστρέψει στις ΗΠΑ, δεν επέστρεψε ποτέ. Μετά το φινάλε της καριέρας του έμεινε στην Θεσσαλονίκη. Είχε για πολλά χρόνια καμπ (αθλητική κατασκήνωση) στη Χαλκιδική.
Έμεινε μακριά από τα ΜΜΕ και εμφανίστηκε ξανά τα τελευταία χρόνια. Παντρεύτηκε ξανά και έχει αποκτήσει μια κόρη, τη Στέλλα, η οποία είναι σπουδαία αθλήτρια στο τσιρλίντινγκ. Μάλιστα, πρόσφατα την θαύμασε και στο ΟΑΚΑ.
Οι μεγάλες τιμές
Στις 8 Σεπτεμβρίου 2017 ο Νίκος Γκάλης εισήλθε στο Hall of Fame σε ειδική τελετή στις ΗΠΑ. Υπό το βλέμμα της συζύγου και της κόρης του είπε:
«Θα ήθελα να πω ότι αποτελεί μεγάλη μου τιμή να γίνομαι μέλος του Hall of Fame. Ένα όνειρο έγινε πραγματικότητα κι εδώ δίπλα μου είναι ο Μπομπ ΜακΑντού, ένας από τους μεγαλύτερους παίκτες που έχω αντιμετωπίσει στην καριέρα μου. Μας συνδέουν σπουδαίες μονομαχίες με τον Μπομπ. Ευχαριστώ τους φίλους μου που με ακολούθησαν εδώ, είναι σαν αδέρφια για μένα. Παλιοί συμπαίκτες μου στο Σίτον Χολ. Τότε, στο Σίτον Χολ, δεν θα μπορούσα να φανταστώ ότι θα έφτανα εδώ.
»Το όνειρό μου ήταν να παίξω στο ΝΒΑ, επιλέχθηκα από τους Σέλτικς μαζί με τον τρομερό Λάρι Μπερντ. Είχα προτάσεις από αρκετές ομάδες από την Ελλάδα. Μέχρι τότε δεν ήξερα ότι υπήρχε μπάσκετ στην Ελλάδα. Ο Άουερμπαχ ήθελε να μείνω, αλλά πήρα μια απόφαση για την οποία δεν θα μετανιώσω ποτέ στη ζωή μου.
»Πήγα στην Ελλάδα, και το 1987 η Ελλάδα κατέκτησε το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα. Όλο το έθνος βγήκε στους δρόμους, το μπάσκετ έγινε εθνικό άθλημα και η Ελλάδα είναι από τις κορυφαίες ομάδες στο ευρωπαϊκό μπάσκετ. Τότε σε κάθε αυλή σπιτιού, σε κάθε αυλή σχολείου τοποθετήθηκε μια μπασκέτα.
»Είμαι ευγνώμων γι’ αυτό που ζω σήμερα. Το θέμα δεν είναι η κατάκτηση τίτλων αλλά και κάτι άλλο πιο σημαντικό που θα σας αποκαλύψω σήμερα. Μια μέρα περπατούσα στη γειτονιά μου στη Θεσσαλονίκη και με σταμάτησε μία κυρία. Νόμιζα ότι ήθελε μια αναμνηστική φωτογραφία ή ένα αυτόγραφο. Με φώναξε “Νίκο, Νίκο”, έτσι με φωνάζουν στην Ελλάδα».
Σπύρος Δευτεραίος
