Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ο αριθμός των χριστιανών μαρτύρων που έδωσαν τη ζωή τους για «του Χριστού την πίστη την Αγία» δεν μπορεί να υπολογιστεί με ακρίβεια καθώς σε όλη την Οθωμανική Αυτοκρατορία χιλιάδες άνθρωποι έχαναν την ζωή τους επειδή αρνούνταν να τουρκέψουν. Τι κι αν δεν τους γνωρίζουμε όλους, Αυτός για τον οποίον πέθαναν τους γνωρίζει καλά και τους έχει συμπεριλάβει στο Βιβλίο της Ζωής με χρυσά γράμματα. Ανάμεσα σε αυτούς τους αγίους, των οποίων την αγία κάρα έχουμε την ευλογία να τιμούμε, με εμφανή μέχρι σήμερα τα σημάδια κακοποίησής της, είναι η Αγία Ακυλίνα η Ζαγκλιβεριανή που μαζί με την κοντοχωριανή της Αγία Κυράννα από την Όσσα είναι από τις μεγαλύτερες Αγίες που γέννησε η γη της Μακεδονίας.
Η Αγία Ακυλίνα –το όνομά της, κατά μια εκδοχή, μπορεί να είναι παραφθορά της Αγγελίνας–, γεννήθηκε στο Ζαγκλιβέρι του νομού Θεσσαλονίκης στα μέσα του 18ου αι. από χριστιανούς γονείς.
Η μητέρα της είχε φροντίσει από τα παιδικά της χρόνια να της μιλάει για τον Χριστό και τους αγίους και να τη μεγαλώνει με χριστιανικό φρόνημα. Είχε από μικρή σπουδαίο παράδειγμα βίου, αφού η κοντοχωριανή της γενναία νέα, η Αγία Κυράννα από την Όσσα λίγα χρόνια πριν, όταν η Ακυλίνα ήταν μόλις έξι ετών, μαρτύρησε μη δεχόμενη να αλλαξοπιστήσει και να παντρευτεί Τούρκο αξιωματούχο ο οποίος της προσέφερε πλούτη και μεγαλεία. Η Αγία Κυράννα μάλιστα μιμούμενη τον αγωνοθέτη της Χριστό προσευχόταν για τους δήμιούς της στις φυλακές της Θεσσαλονίκης και τους είχε συγχωρέσει, παρόλα τα φρικτά βασανιστήρια που της είχαν επιβάλει πριν παραδώσει το πνεύμα της, την 28η Φεβρουαρίου του 1751, ημερομηνία που τιμάται η μνήμη της κάθε χρόνο.
Όταν ήταν ακόμα μικρή η Ακυλίνα ο πατέρας της λογομάχησε με κάποιον Τούρκο γείτονά του και πάνω στην φιλονικία τον μαχαίρωσε τραυματίζοντάς τον θανάσιμα. Η τιμωρία θα ήταν βαριά εάν δεν αλλαξοπιστούσε και έτσι λοιπόν ο Γιώργης, ο πατέρας της Ακυλίνας, έγινε εξωμότης. Το γεγονός αυτό έφερε βαρέως η μικρή Ακυλίνα και η μητέρα της, οι οποίες εκτός από τη θλίψη τους ένιωθαν ντροπή για τη δειλία του πατέρα και συζύγου αντίστοιχα. Και σαν να μην έφτανε η μεταστροφή του Γιώργη οι Tούρκοι αξίωναν να τουρκέψει και η κόρη του, να παντρευτεί μουσουλμάνο.
Η Ακυλίνα μεγάλωνε και η ομορφιά, η χάρη, και το ήθος της δεν περνούσαν απαρατήρητα. Ο πασάς της Θεσσαλονίκης ζήτησε από τον Γιώργη την κόρη του για να την παντρέψει με τον γιo του. Ο πατέρας της Ακυλίνας θεώρησε μεγάλη τιμή αυτήν την κίνηση του πασά. Η ασθενική του πίστη και η φιλαυτία του τροφοδοτούσαν τον εγωισμό και την πατριαρχία του. Όταν η κόρη του Ακυλίνα όρθωσε το ανάστημά της μπροστά του και όχι μόνο του αρνήθηκε αλλά και τον ήλεγξε για τον εξωμοτισμό του και το ήθος του, εκείνος αντέδρασε βίαια. Την έσυρε από τα μαλλιά και την παρέδωσε στις οθωμανικές Aρχές.
Η μάνα της Ακυλίνας έκλαιγε ξοπίσω της και την παρακαλούσε να μην αλλαξοπιστήσει.
Ο δικαστής προσπάθησε να δελεάσει τη νεαρή Ελληνίδα λέγοντάς της πως είναι μεγάλη τιμή να γίνει γυναίκα του γιου του πασά και ότι θα έχει μια ζωή γεμάτη ανέσεις. Η Ακυλίνα όμως γέλασε και του απάντησε πως δεν επιζητά μια τέτοια ζωή, αλλά το μόνο που την ενδιαφέρει είναι η «όντως Ζωή», και αυτή επιτυγχάνεται μόνο μέσα από την πίστη και την αγάπη στον αληθινό Θεό, τον Ιησού Χριστό. Ο δικαστής έμεινε ενεός με το θάρρος και την δυναμικότητα της νεαρής κόρης και διέταξε τον βασανισμό της ως τιμωρία για το «θράσος» της να αντισταθεί στην εξουσία και να ομολογήσει την πίστη της.
Οι δήμιοι της Ακυλίνας την ξεγύμνωσαν και τη χτύπησαν με βέργες από ιτιές και λυγαριές που ευδοκιμούν στον έφορο κάμπο του Λαγκαδά. Βλέποντας την Αγία να μην κάμπτεται, άλλαξαν τα κλαδιά με συρμάτινα σχοινιά. Τα χτυπήματα της αφαιρούσαν κομμάτια από τη σάρκα της και της έσπαζαν τα κόκκαλα, αλλά η Ακυλίνα παρέμενε βράχος πίστεως. Αυτό εξόργισε ακόμα περισσότερο τους Tούρκους δήμιούς της, των οποίων το σατανικό μυαλό δεν στερούνταν από ευφάνταστα σχέδια βασανισμού. Με ένα ξυστρί με αιχμηρές μεταλλικές άκρες λοιπόν βουτηγμένο σε οξύ «χτένισαν» την άλλοτε πλούσια καστανή της κώμη. Η Αγία σφάδαζε από τους πόνους πεσμένη αιμόφυρτη στο έδαφος. Αφού οι βασανιστές της κατάλαβαν ότι είναι πολύ κοντά στο θάνατο, την παράτησαν για να ξεψυχήσει. Αμέσως έτρεξε η μητέρα της κοντά της και τη ρώτησε εάν αρνήθηκε τον Χριστό για να πάρει την απάντηση από την κόρη της πως έμεινε πιστή σε όλα όσα της δίδαξε.
Το μαρτύριο της Αγίας όμως δεν τελείωσε εδώ. Ο πατέρας της μην έχοντας κανένα ίχνος μεταμέλειας και συναίσθησης για το τι προκάλεσε στο παιδί του, πήρε το άψυχο κορμί της Αγίας και το έθαψε σύμφωνα με το μουσουλμανικό τυπικό στα μουσουλμανικά μνήματα. Έστω κι έτσι νεκρή ικανοποιούσε τον αρρωστημένο εγωισμό του με την ψευδαίσθηση πως την ανάγκασε να τον υπακούσει. Το χωριό ήταν ανάστατο, αφενός μεν το μαρτύριο της νεαρής Ακυλίνας αφετέρου δε η προσβολή αυτή προς τη μνήμη της, έκανε και τους πιο πράους να επαναστατήσουν.
Έτσι λοιπόν τρία παλικάρια από το χωριό ξέθαψαν, το βράδυ, με την πανσέληνο το σεπτό σκήνωμα της Ακυλίνας από τα μουσουλμανικά κοιμητήρια και το μετέφεραν σε τόπο που για αιώνες ολόκληρους παρέμεινε κρυφός.
Το 2011 επί των ημερών του νεοτοποθετημένου τότε μακαριστού μητροπολίτου Λαγκαδά Ιωάννη Τασσιά άρχισαν οι εντατικές έρευνες για την εύρεση των λειψάνων των δύο μεγάλων Αγίων της Μακεδονίας. Τα λείψανα της Αγίας Κυράννας βρέθηκαν –όπως αναμενόταν– κάτω από το ιερό του παλιού ναού των Ταξιαρχών του χωριού της, στην Όσσα. Με τα λείψανα της Αγίας Ακυλίνας όμως υπήρχε πρόβλημα, παρά τις επισταμένες έρευνες αυτά δεν εντοπίζονταν. Ο μητροπολίτης ωστόσο δεν εγκατέλειπε τις προσπάθειες, είχε βάλει σκοπό της ζωή του να βρεθούν οι Αγίες, μέχρι που έλαβε μια πληροφορία από μια ευσεβή γυναίκα που του εξομολογήθηκε πως είδε σε ενύπνιο την Αγία Ακυλίνα να της φανερώνει το μέρος που ήταν θαμμένη που δεν ήταν άλλο από το μέρος εκείνο που ήταν και η «φίλη» της, όπως χαρακτηριστικά της ανέφερε, η Αγία Κυράννα. Μάλιστα η Αγία φανέρωσε πως τα λείψανά της απείχαν μόλις 7 μέτρα από αυτά της Αγίας Κυράννας. Όντως στις έρευνες που άρχισαν ξανά μετά την πληροφορία αυτή, τα λείψανα της Μακεδονίτισσας κόρης βρέθηκαν 7 μέτρα μακρύτερα από το σημείο που ήταν θαμμένα τα οστά της άλλης Μακεδονίτισσας κόρης, μόλις λίγα μέτρα έξω από το πλαϊνό νότιο παραπόρτι του Ιερού των Ταξιαρχών της Όσσας.
Η Αγία Ακυλίνα μετά από 250 περίπου χρόνια επέστρεψε στο χωριό της το Ζαγκλιβέρι. Τα άγια λείψανα τα μετέφεραν καβαλάρηδες επάνω στα άλογα, όπως ακριβώς είχε μεταφερθεί κρυφά για να ταφεί δίπλα στην Αγία Κυράννα, τη νέα με την οποία συνδέθηκε πνευματικά από τα παιδικά της χρόνια. Η συγκίνηση και η υπερηφάνεια των συντοπιτών της που την υποδέχονταν μετά από δυόμιση αιώνες στον χωριό τους ήταν απερίγραπτη.
Ο μακαριστός μητροπολίτης κρατούσε με ένα σκοινί το άλογο που κουβαλούσε σε κοφίνι τα λείψανά της και το οδηγούσε στο προαύλιο του ναού που είχαν χτίσει οι συγχωριανοί της Αγίας για να την τιμήσουν.
Ο κύκλος είχε κλείσει, η μικρή Μακεδονίτισσα κόρη που είχε αντέξει τα φρικτά βασανιστήρια για να μην αρνηθεί την πίστη της και την ελληνική καταγωγή της, που ύψωσε το ανάστημά της έναντι στην εξουσία από όπου αυτή κι αν εκπορευόταν, γύρισε πίσω στον τόπο της δοξασμένη και δικαιωμένη για τον αγώνα της. Όποιος έχει την ευλογία να προσκυνήσει την αγία κάρα της Ακυλίνας, θα δει ιδίοις όμμασι τις κόκκινες γραμμές στο κρανίο της που της προκάλεσε το βουτηγμένο σε οξύ εργαλείο βασανισμού της. Ήταν μόλις 19 ετών, σχεδόν συνομήλικη με την Αγία Κυράννα. Η μνήμη της τιμάται στις 27 Σεπτεμβρίου.
Δι΄ ευχών των Αγίων Πατέρων και Αγίων Μητέρων ημών!
Αλεξία Ιωαννίδου