Οι εκλογές της 14ης Μαΐου στην Τουρκία είναι οι σημαντικότερες εδώ και μισό αιώνα. Γιατί από τις εκλογές θα εξαρτηθεί αν η Τουρκία θα συνεχίσει να είναι μια αυταρχική και απρόβλεπτη χώρα, ή εάν θα λειτουργεί έστω και με μια επίφαση δημοκρατίας. Τις εκλογές αυτές θα τις καθορίσει η ψήφος των Κούρδων, κάτι που έχει σημασία και για το δίδυμο Κύπρου-Ελλάδος.
Ακολουθεί σχετικό διαφωτιστικό άρθρο του Σμυρνιού ακαδημαϊκού Μπασκίν Οράν, που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα Artı Gerçek.
Τι πρέπει να κάνει το HDP και τι όχι σε αυτό το εξαιρετικά κρίσιμο περιβάλλον;
Το HDP είναι μακράν το πιο σημαντικό κόμμα σε αυτές τις εκλογές. Δεν είναι μόνο ότι σε όποια πλευρά δώσει βάρος, εκείνη θα κερδίσει τις εκλογές. Αυτό έχει μεγάλη σημασία και για έναν επιπλέον λόγο: Γι’ αυτά που πρέπει να συνεχίζει να κάνει και για εκείνα που πρέπει να συνεχίσει να μην κάνει.
Όταν αναφερόμαστε σε κρίσιμο περιβάλλον, εννοούμε ότι αναδεικνύεται πλέον η ανάγκη ενίσχυσης της δημοκρατίας, τώρα που το 21χρονο καθεστώς της ενός ανδρός αρχής βουλιάζει μέρα με τη μέρα.
Μια τέτοια κατάσταση είναι πολύ πιο κρίσιμη και ιστορική από τον ερχομό της δημοκρατίας στην Τουρκία, τότε που η διακυβέρνηση του CHP που κυβερνούσε για σχεδόν 30 χρόνια, χωρίς να υπάρχει άλλο κόμμα στη Βουλή, έχασε τις εκλογές το 1950. Λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία του, ας συνοψίσουμε αυτά που συμβαίνουν στο… καράβι που βουλιάζει, και ας προχωρήσουμε στο θέμα μας. Γιατί τώρα, όπου το καθεστώς πάει να κάνει κάτι, αποτυγχάνει:
Το καθεστώς δέχτηκε τρία μεγάλα πλήγματα σε δύο ημέρες: 1) Εκτός από το ότι αγκάλιασε το Hüda-Par, το οποίο είναι γνωστό για τις σχέσεις του με τη Χεζμπολάχ, το κόμμα του γιου του Ερμπακάν απέρριψε την πρόταση συνεργασίας του Ερντογάν. 2) Πολύ πιο σημαντικό, ο πρώην υπουργός Οικονομίας της κυβέρνησης Ερντογάν, Mehmet Şimşek, στον οποίον έκαναν πρόταση να αναλάβει επικεφαλής της οικονομίας, αφού τον υποδέχτηκαν με μια λαμπρή τελετή, είπε ότι «δεν σκέφτεται την ενεργό πολιτική». 3) Το ισλαμικό τάγμα Nur δήλωσε ότι στις εκλογές θα υποστηρίξει τη Συμμαχία του Έθνους και τον Κιλιτσντάρογλου.
Μέσα στην απελπισία του, το καθεστώς αυξάνει την πίεσή του προς κάθε κατεύθυνση:
Ένας υπάλληλος που έχασε 11 συγγενείς του στο σεισμό, έγραψε στο WApp «Θέλει [ο Ερντογάν] να τον συγχωρήσουμε για τα όσα έγιναν στο Αντιγιαμάν. Όχι, εγώ δεν τον συγχωρώ», και απολύθηκε από τη δουλειά του. Δεν δίνει άδεια λειτουργίας στην Τουρκία και κλείνει το διάσημο γερμανικό πρακτορείο Deutsche Welle που εκπέμπει σε 30 γλώσσες. Διακόσια άτομα στο Ντιγιαρμπακίρ και 224 άτομα στην Κωνσταντινούπολη συνελήφθησαν επειδή πανηγύριζαν για τη γιορτή των Κούρδων, το Νεβρόζ. Θα αργήσει πολύ, ας συνοψίσουμε με την εξής σύντομη είδηση: «Μπλοκαρίστηκε και ο ιστότοπος που ανακοίνωσε την απαγόρευση πρόσβασης σε διάφορους ιστοτόπους και εφαρμογές».
Η δικαστική εξουσία έχει ήδη λάβει το μήνυμα αυτής της κατάρρευσης του ΑΚΡ. Ακύρωσε τα άρθρα του νόμου περί κατάστασης Έκτακτης Ανάγκης. Άρχισε να αθωώνει τους Ακαδημαϊκούς της Ειρήνης και άλλους που καταδικάστηκαν αδίκως. Το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε ότι ο κουρδικός ύμνος «Herne Peş», για τον οποίο είχαν τιμωρηθεί πολλοί στο παρελθόν, δεν είναι προπαγάνδα του ΡΚΚ.
Υπήρξαν αμέτρητα τέτοια παραδείγματα δικαστικών αποφάσεων τις τελευταίες τρεις ημέρες.
Ένα άλλο πολύ σημαντικό δείγμα της κατάστασης που επικρατεί: Παράλληλα με την πτώση του AKP στις δημοσκοπήσεις, οι αιτήσεις για βουλευτές μειώνονται στο AKP ενώ αυξάνονται στο CHP. Αρκεί να δεις τη σιωπή του Ερντογάν και του Σοϊλού, που έχουν τη συνήθεια να μιλάνε συνέχεια, μπροστά στις δημοσκοπήσεις που λένε ότι το 81,9% των πολιτών λέει «Το κράτος δεν ήταν έτοιμο για σεισμό».
Αλλά αν συνεχίσω με τέτοια παραδείγματα, θα πρέπει να γράφω για εβδομάδες, οπότε ας περάσουμε στο κύριο θέμα μας.
Αυτό που πρέπει να κάνει το HDP είναι να συνεχίσει με αποφασιστικότητα αυτό που κάνει τον τελευταίο καιρό.
Δηλαδή, εκτός από το να ενεργεί μαζί με τα αριστερά κόμματα, έλαβε την απόφαση να υποστηρίξει τον Κιλιτσντάρογλου, χωρίς να συμμετάσχει στη συμμαχία των έξι. Γιατί ο Κιλιτσντάρογλου υπερασπίζεται τη δημοκρατία ενάντια στον Ερντογάν από τη μια και ενάντια στο Καλό Κόμμα της Ακσενέρ από την άλλη, κάτι που θέλει και το HDP.
Η πιο εύστοχη απόφαση του HDP σ’ αυτήν τη διαδικασία ήταν ότι πραγματοποίησε τη συνάντηση με το CHP όχι στην έδρα του αλλά στη Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας, δηλώνοντας ξεκάθαρα ότι «η λύση για όλα τα προβλήματα, συμπεριλαμβανομένου του Κουρδικού, είναι η Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας».
Γιατί, για να είμαστε ακριβείς, στο Κουρδικό υπάρχουν δύο δρόμοι για την επίλυσή του: τα βουνά ή οι πεδιάδες. Από τη στιγμή που το HDP επέλεξε ξεκάθαρα τις «πεδιάδες και όχι τα βουνά», δεν μπορούν να το κατηγορούν ότι συμπορεύεται με το ΡΚΚ.
Το HDP πρέπει να διατηρήσει αποφασιστικά αυτή τη συνειδητή στάση. Γιατί ο Ερντογάν, που θα εφαρμόσει στρατηγική έντασης όσο πλησιάζουν οι εκλογές, αν και είναι πολύ δύσκολο, αλλά αν εκλεγεί ξανά, θα εφαρμόσει καταστροφικό πρόγραμμα για το Κουρδικό. Ας μην ξεχνάμε τι έκανε την περίοδο μεταξύ 2015-2018.
Το HDP πρέπει να διατηρήσει σχολαστικά την πλήρη ευθυγράμμισή του με τον Σελαχατίν Ντεμιρτάς, τον πιο συνετό και αξιόπιστο πολιτικό που έχει δει ποτέ αυτή η χώρα.
Το HDP θα πρέπει να συνεχίσει αδιάκοπα αυτήν την ορθολογική πολιτική. Θα πρέπει να συνεχίσει να ανακοινώνει το γεγονός ότι δεν είναι ένα κουρδικό κόμμα που θέλει το Κουρδιστάν, αλλά ένα κόμμα της Τουρκίας που θέλει τη δημοκρατία και την ισότητα. Αν συνεχίσει να το πράττει, θα αφαιρέσει επιχειρήματα από το αντικουρδικό μέτωπο AKP + MHP + İyi Parti.
Ο εκδημοκρατισμός της Τουρκίας φέρνει λύση στο Κουρδικό Ζήτημα, αυτό είναι σίγουρο. Και αυτή η προσέγγιση του HDP στο Κουρδικό θα είναι ο θεμέλιος λίθος της τουρκικής δημοκρατίας, αυτό είναι σίγουρο.
Τώρα ας μιλήσουμε για το τι δεν πρέπει να κάνει το HDP.
Στην πραγματικότητα, είναι φανερό το τι δεν πρέπει να κάνει. Ας δούμε όμως μερικά θέματα συγκεκριμένα.
Εδώ και έναν μήνα, ορισμένοι βουλευτές του HDP συμμετέχουν σε δραστηριότητες στη Βουλή, καταδικάζοντας το νόμο που εφαρμόζεται στον Οτζαλάν καθώς και την απάνθρωπη απομόνωση. Προηγουμένως, το 2022, ορισμένοι βουλευτές πραγματοποίησαν διαδηλώσεις μπροστά από το υπουργείο Δικαιοσύνης και έξω από την πύλη Çankaya της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης της Τουρκίας, και είχαν αποκλειστεί από την αστυνομία.
Αλλά υπάρχει κάτι πολύ πιο σημαντικό: Ριζοσπάστες εντός του κόμματος ανακοίνωσαν στην ιστοσελίδα του HDP στις αρχές Φεβρουαρίου: «Στις 6 Φεβρουαρίου ξεκινάμε πορεία από τη Γιουκσέκοβα και το Κιζίλτεπε, με σύνθημα “Πορευόμαστε στο Ιμραλί για λύση”».
Με άλλα λόγια, η απόσταση από τη Γιουκσέκοβα έως το Ιμραλί είναι 1.351 χλμ. Και το καθεστώς Ερντογάν θα τους άφηνε να κάνουν την πορεία, χωρίς να τους εμποδίσει, επειδή αυτή η πορεία συνέφερε τον Ερντογάν. Ίσως διαβάζετε αυτή την πρωτοβουλία για πρώτη φορά εδώ, γιατί ο τρομερός σεισμός έγινε ακριβώς την 6η Φεβρουαρίου, και κάλυψε την ημερήσια διάταξη.
Καταρχάς, οι διαμαρτυρίες για την απομόνωση του Οτζαλάν –που παρόμοια δεν έχει υπάρξει πουθενά αλλού στον σύγχρονο κόσμο, εκτός ίσως από το Γκουαντάναμο–, δεν είναι οι ενέργειες προτεραιότητας που πρέπει να γίνουν αυτήν τη στιγμή. Λέγεται ότι η συγκυρία είναι το παν. Ο χρόνος που κάνεις κάτι, είναι το πιο σημαντικό πράγμα στον κόσμο.
Είναι αλήθεια ότι το καθεστώς Ερντογάν δεν επέτρεψε στον Οτζαλάν να συναντηθεί καν με τους δικηγόρους και την οικογένειά του από τις 7 Αυγούστου 2019 (πιθανώς επειδή δεν δέχτηκε ο Οτζαλάν να πει αυτά που ήθελε το κράτος, γι’ αυτό συνεχίζει την απομόνωση). Αλλά επιτρέψτε μου να επαναλάβω, αυτός ο νόμος και η απανθρωπιά μπορούν να αποτραπούν μόνο με την απαλλαγή από το καθεστώς Ερντογάν και την ανοικοδόμηση της δημοκρατίας.
Επιπλέον, όσο το θέμα αυτό τίθεται ως προτεραιότητα αυτήν τη στιγμή, καθιστά πολύ δύσκολο να απαλλαγούμε από αυτό. Γιατί ο Ερντογάν και το περιβάλλον του θα έχουν την ευκαιρία να το παρουσιάσουν στους ψηφοφόρους τους ως προσπάθεια «διαμελισμού της Τουρκίας».
Αυτό με οδηγεί στην υπόθεση ότι η διοίκηση του HDP μπορεί να έχει αποτρέψει άλλες «ριζοσπαστικές» προσπάθειες δράσης για τις οποίες δεν έχουμε ακούσει τίποτα. Ελπίζω να κάνω λάθος και αυτές οι προσπάθειες δράσης να περιορίζονται σε αυτό που έγραψα παραπάνω.
Γιατί το HDP είναι μακράν το πιο σημαντικό κόμμα σε αυτές τις εκλογές. Δεν είναι μόνο ότι σε όποια πλευρά δώσει βάρος, θα κερδίσει. Αυτό το κόμμα έχει μεγάλη σημασία γιατί συνεχίζει να κάνει αυτό που κάνει, και συνεχίζει να μην κάνει αυτό που δεν πρέπει να κάνει.
