Διαβάζοντας στην έγκριτη εφημερίδα Εύξεινος Πόντος ένα άρθρο που τιτλοφορείται Το παρελθόν του παρόντος με το βλέμμα στο μέλλον του ποντιακού πολιτισμού προβληματίστηκα έντονα και ενοχλήθηκα με την αναφορά στο όνομά μου και στην καταλογογράφηση του χορού Σέρρα στο Εθνικό μας Ευρετήριο. Συγκεκριμένα το σχετικό χωρίο αναφέρει:
[…] αγνοούν επιδεικτικά τις γραπτές αναφορές του Σάββα Ιωαννίδη, του Ιωάννη Παρχαρίδη (19ος αιώνας) αλλά και του Κων/νου Παπαμιχαλόπουλου, του Ξενοφώντα Άκογλου, του Παντελή Μελανοφρύδη, και τόσων άλλων (20ός αιώνας)! Όλες αυτές οι πηγές είναι γνωστές και έχουν κατατεθεί συνοδευτικά από στελέχη της κίνησης Παρυάδρης, ως πληροφορητών, στο Δελτίο που κατατέθηκε από την Π.Ο.Ε και την Εύξεινο Λέσχη Θεσσαλονίκης με συντάκτρια την κυρία Αλεξία Ιωαννίδου, στο Υπουργείο Πολιτισμού της Χώρας μας και επιτέλους ο Πυρρίχιος Σέρρα-χορός εντάχθηκε στην Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Ελλάδας ως Πολιτισμικό Χαρακτηριστικό του Ποντιακού Ελληνισμού!
(Μέρος από το άρθρο της κίνησης «Παρυάδρης» που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Εύξεινος Πόντος τεύχος Μαρτίου 2023, αρ. φύλλου 308)
Θα ήθελα λοιπόν να διευκρινίσω τα εξής:
Είναι καταφανώς μια κίνηση υποβιβασμού της όλης προσπάθειάς μου και του αγώνα μου να εντάξω τον εμβληματικό μας χορό Σέρρα-Πυρρίχιο στους καταλόγους Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Επιπροσθέτως είναι μια κίνηση περιφρόνησης της προσωπικότητάς μου, του φύλου μου και της ιδιότητάς μου ως ανεξάρτητης ερευνήτριας, που απέχω εκουσίως από τα οργανωσιακά πράγματα και της ελεύθερης επιλογής μου να μην συντάσσομαι με τις μικροπολιτικές των μικροπολιτικών.
Θα ήθελα λοιπόν, για την αποκατάσταση της αλήθειας και για να μην μείνει κανένα περιθώριο δημιουργίας εντυπώσεων από άτομα που μόνο υπονομευτικά κατάντησαν να δρούνε, να απαντήσω στην εμπλοκή του ονόματός μου και του έργου μου σε αλλότριες συγκρούσεις και αντιπαραθέσεις, καθώς και στην ανερυθρίαστη αρνητική αναφορά μέρους των μελών της κίνησης αυτής στο άτομό μου (υπάρχουν μέλη που φαίνονται να υπογράφουν το άρθρο που δεν ήξεραν καν για την αναφορά στο όνομά μου).
Καταρχάς θα απαιτήσω να μην «χρησιμοποιούν» ούτε το όνομά μου ούτε την δουλειά μου για τις εμμονικές επιθέσεις τους και τις διενέξεις τους με τρίτα άτομα.
Δεν θέλω να εμπλακώ σε καμιά περίπτωση στις μεταξύ τους «εχθροπραξίες» οι οποίες έχουν ως μόνο αποτέλεσμα να πληγώνουν τον ποντιακό χώρο. Ο καθένας έχει και άποψη και κρίση για το ζήτημα του αριθμού των ποντιακών χορών και για την ενδυμασία που θα πρέπει να έχει ένας χορευτής ποντιακού χορευτικού συγκροτήματος και ιδίως ένας Πυρριχιστής.
Στο εν λόγω άρθρο αναφέρομαι ως μια απλή συντάκτρια του αιτήματος. Οι συντάκτες της επίμαχης δημοσίευσης υποστηρίζουν πως μέλη του Παρυάδρη μου υπέδειξαν βιβλιογραφικές πηγές, όπως αυτή του Ξενοφώντα Άκογλου, του Σάββα Ιωαννίδη, του Παντελή Μελανοφρύδη κι άλλων επιφανών Ποντίων λογίων, και χωρίς αιδώ συνεχίζουν να διαστρεβλώνουν την αλήθεια λέγοντας πως οι ίδιοι ως μέλη της Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης ήταν αυτοί που «έφεραν εις πέρας» το εγχείρημα αφού κατέθεσαν το Δελτίο στο Υπουργείο. Το επόμενο βήμα θα είναι να ισχυριστούν πως έχουν και τα «πνευματικά δικαιώματα» των έργων των μεγάλων μορφών των ποντιακών γραμμάτων, όπως συνηθίζει να λέει ο ένας από αυτούς πως έχει για τον Πυρρίχιο και για τις φιγούρες του! Αιδώς Αργείοι!
Από το 2015 ούσα μεταπτυχιακή φοιτήτρια του τμήματος Διοίκησης Πολιτισμικών Μονάδων της σχολής Κοινωνικών Επιστημών του ΕΑΠ είχα μια και μοναδική έγνοια και ασχολία, τη συγγραφή της Διπλωματικής μου με θέμα τον Πυρρίχιο και την προετοιμασία του φακέλου ώστε να ενταχθεί ο πιο εμβληματικός μας χορός ανάμεσα στα στοιχεία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας μας αλλά και της Παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. Γι’ αυτόν τον λόγο έψαξα πληροφορητές για την έρευνά μου και κατέληξα σε δέκα πρόσωπα που –άλλος περισσότερο άλλος λιγότερο– έδωσαν πληροφορίες ως βιωματικοί χορευτές του χορού κι ως μουσικοί που γνωρίζουν τις παραλλαγές της μελωδίας και ό,τι σχετίζεται με τον χορό.
Καταγράφηκαν οι 14 (όπως όλοι οι χορευτές πληροφορητές συμφώνησαν) παραλλαγές του Σέρρα για πρώτη φορά σε ψηφιακό αρχείο που παραδόθηκε αρχικά στο Πανεπιστήμιο ως συμπληρωματικό οπτικοακουστικό υλικό της Διπλωματικής μου και έπειτα στην αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΠΟΑ.
Καταγράφηκαν επίσης και τα μουσικά μοτίβα του αργού Σέρρα που διέφεραν από περιοχή σε περιοχή καταδεικνύοντας έτσι τον πλούτο της πολιτιστικής κληρονομιάς των Ποντίων. Το αρχείο αυτό έμεινε ως παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές των ερευνητών. Οι φιγούρες είναι πνευματική παρακαταθήκη από τους παππούδες και τις γιαγιάδες μας και σε καμιά περίπτωση δεν αποτελούν προϊόν πνευματικής ιδιοκτησίας ενός και μόνου ατόμου (που μάλιστα δεν είναι καν Πόντιος –αλλά και να ήταν το ίδιο θα ίσχυε) ή μιας μικρής ομάδας.
Στην πρώτη προσπάθεια ένταξης του στοιχείου Σέρρα στο Εθνικό Ευρετήριο δεν είχα επιλέξει κανέναν σύλλογο ή Ομοσπονδία ως επικεφαλής φορέα. Είχα γράψει πως φορείς του στοιχείου είναι όλοι οι χορευτές είτε αυτοί είναι βιωματικοί είτε έμαθαν τον χορό σε χοροδιδασκαλία. Η πρώτη προσπάθεια όμως ήταν διερευνητική. Πήρα την ανατροφοδότηση από τους επιστήμονες της επιτροπής και διόρθωσα μερικά σημεία που έχρηζαν όντως περαιτέρω εμβάθυνσης και αναπλαισίωσης. Ένα από αυτά έκρινα πως ήταν το πεδίο του επικεφαλής φορέα.
Κατόπιν έρευνας λοιπόν διαπίστωσα πως η ΠΟΕ είναι ο φορέας αυτός που δημιουργεί δράσεις για την διάσωση του χορού Σέρρα (Φεστιβάλ χορού κτλ.).
Γι’ αυτό και έγραψα ως επικεφαλής φορέα την ΠΟΕ χωρίς να υποτιμώ τους υπόλοιπους φορείς, ομοσπονδίες, και απλούς συλλόγους από όλα τα μέρη του κόσμου, που προσυπέγραψαν το αίτημα ένταξης. Το αντίθετο μάλιστα! Επικοινώνησα μαζί τους, με έναν προς έναν με επιστολές μέσω των οποίων τους ζητούσα να υποστηρίξουν το αίτημα και κατόπιν δια ζώσης αλλά και τηλεφωνικά για να τους δώσω τις απαραίτητες οδηγίες για την σύνταξη των επιστολών υποστήριξης του αιτήματος. Μάλιστα με πολλούς εκπροσώπους/πολλά μέλη φορέων, γιατί οι φορείς είναι οι άνθρωποι που τους απαρτίζουν, διατηρώ στενή φιλία. Τους ευχαριστώ όλους μέσα από την καρδιά μου. Χωρίς αυτούς δεν θα μπορούσε να προχωρήσει το αίτημα καθώς εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για να ενταχθεί ένα στοιχείο στον κατάλογο ΑΠΚ είναι το στοιχείο αυτό να είναι σημαντικό για την εθνοτοπική κοινότητα που το εκπροσωπεί, αλλά και να φροντίζει αυτή για την διάσωσή του και να συνεχίζει να το ασκεί.
Δέχθηκα μεγάλη πίεση από ανθρώπους του ΔΣ της Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης (ΕΛΘ) που είναι και μέλη του Παρυάδρη και με θεωρούν ως απλή «γραφιά τους» για να βάλω δίπλα στην ΠΟΕ (δευτεροβάθμιο σωματείο που έτσι κι αλλιώς καλύπτει και την ΕΛΘ που ανήκει σε αυτό) και το όνομα της ΕΛΘ, με το γελοίο επιχείρημα πως έτσι τηρούνται οι ισορροπίες.
Η ΕΛΘ όμως ούτε συγχαρητήρια ανακοίνωση δεν εξέδωσε κι αυτό είναι λυπηρό για έναν φορέα με τέτοια ιστορία!
Ούτε μια συγχαρητήρια επιστολή δεν συνέταξε το ΔΣ της Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης για το πρόσωπο που αλτρουιστικά έφερε εις πέρας με τις δικές της δυνάμεις και τον δικό της προϋπολογισμό ένα τέτοιο έργο, παρ’ όλες τις δυσκολίες που αντιμετώπισε.
Να ενημερώσω στους κυρίους που με θεωρούν ως «συντάκτρια του αιτήματος που κατέθεσαν οι ίδιοι στο υπουργείο» πως εάν ίσχυε κάτι τέτοιο:
α) θα έπρεπε να τους ανήκει η ιδέα ένταξης τους Πυρρίχιου στο Ευρετήριο. Αλλά αυτοί δεν ήξεραν καν για την ύπαρξη του, τους ήταν παντελώς άγνωστη η διαδικασία και νόμιζαν πως ο Πυρρίχιος είναι ήδη στην UNESCO (προφανώς νόμιζαν ότι εντάχθηκε από μόνος του)!
β) Να ενημερώσω επίσης τους κυρίους που με τέτοια θρασύτητα αναφέρονται στο όνομά μου πως εάν με είχαν «προσλάβει» ως συντάκτρια θα έπρεπε να με πληρώσουν τουλάχιστον 3.500 ευρώ σύμφωνα με εισηγητή συνεδρίου για την ΑΠΚ για να κάνω την έρευνα (η οποία θα διαρκούσε μόνο 1,5 μήνα και όχι τόσα χρόνια και φυσικά… δεν θα είχε την αξία της μεταπτυχιακής εργασίας). Όμως εγώ ούσα άνεργη τότε χρηματοδότησα μόνη μου την έρευνα, η οποία ξεπέρασε τα 5.000 ευρώ (δίδακτρα μεταπτυχιακού, αγορά βιβλίων που δεν ήταν διαθέσιμα στις βιβλιοθήκες για δανεισμό, βενζίνες-μετακινήσεις, κινηματογράφηση, μοντάζ, παραγωγή οπτικών δίσκων για κατάθεση στα αποθετήρια και για να δοθούν ως ενθύμια στους πληροφορητές, και άλλα πολλά…)
Άρα ποια «ανάθεση» υπονοούν; Μήπως το γεγονός ότι ήταν απλοί πληροφοριοδότες τούς καθιστά και άξιους να υπογράψουν την διπλωματική μου εργασία στο Πανεπιστήμιο; Μήπως αντί του ονόματός μου στο master να γραφεί το δικό τους βάσει της μαρτυρίας των 5-10 απομαγνητοφωνημένων σελίδων που συνεισέφεραν; Μήπως είναι ικανοί αυτοί να επιδείξουν σε ερευνήτρια μεταπτυχιακής εργασίας την βιβλιογραφία της εργασίας της όπως χαρακτηριστικά έγραψαν στο λιβελλογράφημά τους; Αλήθεια μέσα στις 180 βιβλιογραφικές μου αναφορές, πόσες είναι αυτές που διεκδικούν και ως τι τις διεκδικούν; Ως αναγνώστες; Υπάρχει σοβαρότης;
Πήραν μέρος έστω σε μια συζήτηση με τους αρμοδίους υπαλλήλους του Υπουργείου; Έλαβαν μέρος στον επιστημονικό διάλογο; Γιατί στην τελική και κρίσιμη «διαπραγμάτευση» με τους αρμόδιους επιστήμονες του Υπουργείου, κορυφαίο στέλεχος του ΔΣ της Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης αρνήθηκε να γίνει η τηλεδιάσκεψη μέσα από τον χώρο της ΕΛΘ με παρουσία των μελών του ΔΣ (αποδυναμώνοντας επικοινωνιακά την διαδικασία) και με άφησαν μόνη μου να βγω από τον πολύβοο χώρο της εργασίας μου με δυσμενείς συνθήκες; Παρ’ όλα αυτά τα έβγαλα επάξια εις πέρας! Γιατί αμέσως μόλις βγήκε η υπουργική απόφαση για την ένταξη του Σέρρα στο Εθνικό Ευρετήριο, και ενώ δεν φάνηκαν να χαίρονται για την αίσια κατάληξη του αιτήματος και δεν μπήκαν καν στον κόπο να βγάλουν μια ανακοίνωση γι’ αυτό το μεγάλο γεγονός, διεκδικούν την πατρότητα του εγχειρήματος και προβάλλουν τους εαυτούς τους ως αυτούς που «κατάφεραν» να βάλουν τη λέξη «Πυρρίχιο» δίπλα στην Σέρρα;
Για όσους με ξέρουν είτε προσωπικά είτε μέσω των άρθρων μου στο Pontos News υπήρχε πιθανότητα να εισηγηθώ και να πετύχω την καταλογογράφηση του Πυρρίχιου ως κάτι άλλο εκτός από Πυρρίχιο;
Γιατί εμφανίζουν τα άτομα της επιτροπής του Υπουργείου ως αντίθετα με αυτήν την ονομασία (Πυρρίχιος); Τα γνώρισαν τα άτομα αυτά; Μίλησαν μαζί τους ποτέ; Τα πρόσωπα της Εθνικής Επιτροπής για την ΑΠΚ και οι υπάλληλοι της ΔΙΝΕΠΟΚ είναι εξαίρετοι επιστήμονες και πείθονται μόνο εάν υπάρχει επαρκής τεκμηρίωση. Αυτή όντως υπήρξε λόγω του επιστημονικού υπόβαθρου της εργασίας μου. Αυτοί που δημιουργούν τέτοια προβλήματα θίγοντας άκριτα πρόσωπα και φορείς προκειμένου να «κλέψουν» λίγη δόξα, δεν καταλαβαίνουν πως μόνο κακό μπορεί να κάνουν στον ποντιακό χώρο με την ανώριμη συμπεριφορά τους; Όλη αυτή η διασπορά ψευδών ειδήσεων δεν θα τους βγει σε καλό.
Γιατί τα ίδια αυτά άτομα άνοιξαν θέμα με την ονομασία «Λάζικος» που μπήκε στο πεδίο του Δελτίου «άλλη ονομασία» μαζί με το Τρομαχτός; Οι ίδιοι δεν ήταν που ανέφεραν την ονομασία αυτήν ως άλλη ονομασία του χορού Σέρρα μαζί με το Πυρρίχιος και Τρομαχτόν; Τι υποκρισία είναι αυτή; Τους έχω καταγράψει εν γνώσει τους σε ηχητικό αρχείο που χρησιμοποίησα στην υποστήριξη της διπλωματικής μου αλλά και στο αίτημα προς την ΔΙΝΕΠΟΚ. Το είπαν όλοι οι πληροφορητές μου συμπεριλαμβανομένου και αυτού που μαζί με άλλον ομόδοξό του βγάζουν «φλογερά» λογύδρια σε ημερίδες και υποστηρίζουν με μανία πως η ονομασία «λάζικον» δεν είναι αποδεκτή ονομασία και ας μείνει τώρα ως έχει, αλλά στην UNESCO πρέπει να αφαιρεθεί (οποία μωρία και ασχετοσύνη)! Μα η ονομασία «λάζικον» περιλαμβάνεται και στη βιβλιογραφία, τις πηγές που επικαλούνται, εκτός εάν τις χρησιμοποιούν επιλεκτικά και κατά το δοκούν.
Κλείνοντας θα ήθελα να δηλώσω πως για να προστατέψω τον χορό μας από τέτοιου είδους κακοδοξίες και φθηνές πολιτικές εξυπηρέτησης ίδιων συμφερόντων (προσωπικής επίδειξης) δεν θα προχωρήσω στο επόμενο βήμα δηλαδή στην προσπάθειά μου για την ένταξη του χορού Σέρρα στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας μέχρι αυτά τα πρόσωπα που λειτουργούν υπονομευτικά να αποσυρθούν από την σκηνή.
Είναι πολύ λυπηρό δύο τρεις άνθρωποι να αναστατώνουν σε τέτοιο βαθμό τον πολύπαθο ποντιακό χώρο, επειδή δεν έχουν οι ίδιοι ειρήνη μέσα τους. «Τα στερνά δεν τιμούν τα πρώτα» μου είπε φίλος, μέλος του Παρυάδρη, σχολιάζοντας τις κινήσεις της μικρής αυτής ομάδας που φαίνεται ή τουλάχιστον προσπαθεί να «κινήσει τα νήματα της κίνησης». Αδικούν και τους υπόλοιπους, αδικούν και τον εαυτό τους και την όποια προσφορά τους.
Αλεξία Ιωαννίδου
