Η Τουρκία οδεύει προς τις πιο κρίσιμες εκλογές του 21ου αιώνα, αφού κινδυνεύει να γκρεμιστεί το καθεστώς που έχει οικοδομήσει ο Ερντογάν και το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) από το 2002 και εντεύθεν.
Ο σεισμός γκρέμισε την ψεύτικη εικόνα που είχε δημιουργήσει ο Ερντογάν για την Τουρκία ως παγκόσμια δύναμη, και για τον εαυτό του ως παγκόσμιο ηγέτη.
Με την κατάρρευση εκατοντάδων χιλιάδων πολυκατοικιών κατέρρευσε και το αφήγημα του Ερντογάν, δημιουργώντας συνθήκες που είναι εξαιρετικά δύσκολο να του επιτρέψουν να βγει νικητής από τις εκλογές της 14ης Μαΐου 2023. Φυσικά κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος με τον Ταγίπ, γιατί έχει αποδείξει ότι είναι ένας σκληρός παίκτης, μια χαρισματική προσωπικότητα, αφού κατόρθωσε να νικήσει το βαθύ κράτος και να εγκαθιδρύσει το δικό του καθεστώς, στο οποίο συμπεριέλαβε το βαθύ κράτος αφού πρώτα αναγνώρισε την ήττα του.
Ο Ερντογάν, πέρα από το αφήγημά του, στηριζόταν και στους φίλους του. Για παράδειγμα, ο φίλος του ο Πούτιν, το δύσκολο για την τουρκική οικονομία 2022 του εξασφάλισε:
- 20 δισεκατομμύρια δολάρια ζεστό χρήμα που εισέρρευσε στα ταμεία της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας, αποκτώντας η ROSATOM σχεδόν την πλήρη κυριότητα του πυρηνικού εργοστασίου στη Μερσίνα, και
- άλλα 20 δισεκατομμύρια δολάρια ελάφρυνση, αφού τουρκική εταιρεία που αγοράζει φυσικό αέριο από τη Ρωσία, η BOTAŞ, που έπρεπε να καταβάλει το ποσό αυτό στη Ρωσία, θα το πράξει μετά τις εκλογές…
Πέρα από αυτά τα 40 δισ. δολάρια, οι Άραβες ομόθρησκοι, που δεν βλέπουν με καθόλου καλό μάτι τους κεμαλιστές –τους οποίους θεωρούν περίπου ως εχθρούς της μουσουλμανικής πίστης–, εξασφάλισαν στον Ερντογάν άλλα 30 δισ. δολάρια: από 10 δισ. έδωσαν το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία.
Από τον Πούτιν, το μόνο που έχει να περιμένει είναι η «τεχνική υποστήριξη» στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, με τους μηχανισμούς και τις δυνατότητες που έχει η Ρωσία στις παρεμβάσεις μέσω διαδικτύου – και αυτό θα πρέπει να το θεωρούμε δεδομένο.
Όμως ο Ερντογάν δεν περιορίζεται στους παραδοσιακούς φίλους και υποστηρικτές του. Κάνει ήδη «στροφή» προς την Ουάσινγκτον, τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο, για να πετύχει κι εκεί τα όποια κέρδη.
Πέρα από την εξωτερική βοήθεια και την τραγική κατάσταση που δημιουργήθηκε από τους σεισμούς, ο Ερντογάν καλείται να διαχειριστεί και την ομάδα των έξι κομμάτων που συνέπηξαν την Εθνική Συμμαχία, που φαίνεται να αποτελεί πλέον εναλλακτική επιλογή ακόμα και για τους απελπισμένους ψηφοφόρους του ΑΚΡ.
Γι’ αυτό αποπειράθηκε να διαλύσει τη συμμαχία, με τη βοήθεια του βαθέος κράτους (στο οποίο είναι «εκτεθειμένη» η Μεράλ Ακσενέρ, δεύτερη τη τάξει στη Συμμαχία). Η αποχώρησή της δημιούργησε ένα κύμα αισιοδοξίας στον Ερντογάν, όμως οι διαλυτικές τάσεις στο κόμμα της, μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων του οποίου έδειξε ότι ήταν αποφασισμένο να ακολουθήσει την Εθνική Συμμαχία στις κάλπες, την υποχρέωσαν να επιστρέψει ταπεινωμένη στο «τραπέζι των έξι», επιμένοντας πάντως στον αποκλεισμό από τη Συμμαχία του Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών (HDP), που είναι το τρίτο σε δύναμη κόμμα στη Βουλή και εκφράζει κυρίως τους Κούρδους.
Τελικά βρέθηκε η ενδιάμεση λύση: θα συνομιλήσει ο Κιλιτσντάρογλου με το HDP, το οποίο φαίνεται διατεθειμένο να στηρίξει την υποψηφιότητά του.
Με τον προσεταιρισμό και των Κούρδων, φαίνεται ότι ο Κιλιτσντάρογλου θα είναι ο 13ος Πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας, με τους Κούρδους να εξασφαλίζουν κάποια ανταλλάγματα όπως χαλάρωση της πίεσης από τους διωκτικούς μηχανισμούς του κράτους, σεβασμό –σε έναν βαθμό– των δικαιωμάτων τους, και ελευθερία στην άσκηση πολιτικής.
Όσο για τον Ερντογάν, προσπαθεί να πάρει μαζί του τα υπολείμματα των κομμάτων του Τουργκούτ Οζάλ και του Μπουλέντ Ετζεβίτ, τα οποία δεν έχουν πολιτική δράση εδώ και πολλά χρόνια, καθώς και τους παρακρατικούς μηχανισμούς της εγκληματικής οργάνωσης Χεζμπολάχ, την οποία χρηματοδότησε και εξόπλισε και επάνδρωσε με συντηρητικούς Κούρδους ισλαμιστές η τουρκική στρατοχωροφυλακή, εναντίον του κουρδικού απελευθερωτικού κινήματος.
Με την κίνησή του αυτή, σκοπεύει να προσελκύσει τα συντηρητικά στρώματα των Κούρδων.
Τέλος, για να έχουμε εικόνα της επόμενης μέρας μετά τις εκλογές στην Τουρκία, παραθέτουμε το πρωτόκολλο δώδεκα σημείων το οποίο συνυπέγραψαν οι έξι πρόεδροι των κομμάτων που απαρτίζουν την Εθνική Συμμαχία, με το οποίο μπαίνει τέλος στην ενός ανδρός αρχή που είχε εγκαθιδρύσει ο Ερντογάν:
- Κατά τη Μεταβατική Διαδικασία από την Προεδρική στην Προεδρευομένη Δημοκρατία θα κυβερνήσουμε την Τουρκία με διαβούλευση και συναίνεση, στο πλαίσιο του συντάγματος, του νόμου, της διάκρισης εξουσιών, των αρχών ισορροπίας και εποπτείας, σύμφωνα με τις αρχές και τους στόχους του Ενισχυμένου Κοινοβουλευτικού Συστήματος και τα κείμενα αναφοράς που έχουμε συμφωνήσει.
- Οι συνταγματικές τροπολογίες σχετικά με τη μετάβαση στο Ενισχυμένο Κοινοβουλευτικό Σύστημα [σ.σ.: Προεδρευομένη Δημοκρατία] θα ολοκληρωθούν και θα τεθούν σε ισχύ το συντομότερο δυνατό από τη σύνθεση της Μεγάλης Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας που θα προκύψει στις γενικές εκλογές.
- Κατά τη Μεταβατική Διαδικασία, οι αρχηγοί των κομμάτων που περιλαμβάνονται στην Εθνική Συμμαχία θα είναι οι αντιπρόεδροι της Δημοκρατίας.
- Η κατανομή των υπουργείων θα καθοριστεί ανάλογα με τον αριθμό των βουλευτών που θα εκλεγούν από τα πολιτικά κόμματα που συγκροτούν την Εθνική Συμμαχία στις γενικές βουλευτικές εκλογές. Κάθε ένα από τα κόμματα της συμμαχίας θα εκπροσωπείται από τουλάχιστον έναν υπουργό στο υπουργικό συμβούλιο. Τα Συμβούλια Πολιτικής και τα γραφεία εντός της Προεδρίας της Δημοκρατίας που έχουν συσταθεί και λειτουργούν παράλληλα με τα υπουργεία, θα καταργηθούν.
- Ο διορισμός και η παύση των υπουργών θα γίνονται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σε συμφωνία με τον πρόεδρο του πολιτικού κόμματος στο οποίο ανήκουν.
- Κατά τη Μεταβατική Διαδικασία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα χρησιμοποιήσει την εκτελεστική εξουσία και τις αρμοδιότητές του σύμφωνα με τις αρχές της συμμετοχής, της διαβούλευσης και της συναίνεσης.
- Η κατανομή των εξουσιών και των καθηκόντων στο Προεδρικό Υπουργικό Συμβούλιο (αντιπρόεδροι και υπουργοί) θα καθοριστεί με προεδρικό διάταγμα που θα εκδοθεί στο πλαίσιο του συντάγματος και των νόμων.
- Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σε θέματα όπως η προκήρυξη εκλογών, η κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης, οι πολιτικές εθνικής ασφάλειας, οι προεδρικές αποφάσεις και διατάγματα, γενικές ρυθμιστικές διαδικασίες και διορισμοί υψηλού επιπέδου, θα λαμβάνει αποφάσεις σε συναίνεση με τους ηγέτες των κομμάτων που περιλαμβάνονται στην Εθνική Συμμαχία.
- Κατά τη Μεταβατική Διαδικασία, θα δημιουργηθούν μηχανισμοί για το συντονισμό της συνεργασίας των νομοθετικών δραστηριοτήτων.
- Με την ολοκλήρωση της μετάβασης στο ενισχυμένο κοινοβουλευτικό σύστημα, η ιδιότητα μέλους του σημερινού Προέδρου της Δημοκρατίας στα πολιτικά κόμματα, εάν υπάρχει, θα λήξει.
- Μετά τη μετάβαση στο ενισχυμένο κοινοβουλευτικό σύστημα, ο 13ος Πρόεδρος της Δημοκρατίας και η Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας θα ολοκληρώσουν τη θητεία τους χωρίς να χρειαστεί να γίνουν νέες εκλογές.
- Οι μητροπολιτικοί δήμαρχοι Κωνσταντινούπολης και Άγκυρας θα διοριστούν ως αντιπρόεδροι με καθορισμένα καθήκοντα, και τη στιγμή που ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κρίνει σκόπιμο.