Με περίσσια ενέργεια, προσήλωση στην κάθε λεπτομέρεια και μεγάλη αγάπη, ο εκ Γρεβενών (δάσκαλος στο επάγγελμα) Γιώργος Κωνσταντινίδης, στα 61 του χρόνια σήμερα, εξακολουθεί να ασχολείται και να προσφέρει τις γνώσεις και τις υπηρεσίες του σε τρία αντικείμενα που «σημάδεψαν» ολόκληρη τη ζωή του. Τον Πόντο και την πλούσια παράδοσή του, τη μουσική και τα μανιτάρια.
Μάλιστα, προσπαθεί να συνδυάσει τις τρεις αυτές αγάπες, ώστε μέσα από την ενασχόλησή του με την καθεμία, να προβάλλεται και κάποια από τις άλλες δύο.
Έτσι, την προσπάθειά του για τη διατήρηση της ποντιακής διαλέκτου, για την οποία εργάστηκε σκληρά μεταφράζοντας σε αυτήν έργα του Αριστοφάνη, την συνεχίζει και μέσα από τη μουσική του, αφού γράφει ποντιακούς στίχους και παίζει με το συγκρότημά του και ποντιακά τραγούδια. Παράλληλα, το μουσικό του σχήμα ονομάζεται Manitarock, και μέσα από το όνομα αυτό διατρανώνεται η μεγάλη αγάπη του και η πολυετής ενασχόλησή του με τα μανιτάρια.
Άλλωστε, ο Γιώργος Κωνσταντινίδης είναι σήμερα πρόεδρος των Μανιταρόφιλων Ελλάδος, συνεχίζει να καταγράφει είδη μανιταριών, έχει γράψει επτά βιβλία γι’ αυτά, εκπαιδεύει νέους μανιταροσυλλέκτες και διοργανώνει μεγάλες εκδηλώσεις για τα μανιτάρια, κυρίως στον τόπο όπου γεννήθηκε και κατοικεί, τα Γρεβενά, ώστε να γίνει περισσότερο γνωστό αυτό το όμορφο αλλά και επικίνδυνο για τους αδαείς φυτικό είδος.
Απόδοση του Αριστοφάνη στην ποντιακή διάλεκτο
Στην Αργυρούπολη του Πόντου έχει τις ρίζες της η οικογένεια του Γιώργου Κωνσταντινίδη. Οι πρόγονοί του, μεταλλωρύχοι στο επάγγελμα, αναγκάστηκαν από τους Τούρκους να μετοικήσουν στο Εβιτζί του Ακ Νταγ Μαντέν, όταν «στέρεψαν» τα μεταλλεία της Αργυρούπολης.
Ο πρόσφυγας παππούς του και συνονόματός του, Γιώργος Κωνσταντινίδης, ήταν αυτός που έφερε στα Γρεβενά την τέχνη της εξόρυξης μεταλλευμάτων και έγινε εκπαιδευτής μεταλλωρύχων στα μεταλλεία της Σκούντζας. Είχε σπουδάσει δάσκαλος στην Τραπεζούντα, αλλά ως γνώστης και της αγροτικής ζωής εισήγαγε στα Γρεβενά την καλλιέργεια λαχανικών και οπωροφόρων δέντρων, αποσπώντας και τρεις διακρίσεις.
«Εγώ γεννήθηκα το 1962 στο χωριό Κνίδη των Γρεβενών, λέξη που στα ποντιακά σημαίνει τσουκνίδα. Η ποντιακή διάλεκτος ήταν η μητρική μου γλώσσα και αυτό με βοήθησε να έχω στο σχολείο μια έφεση στα αρχαία ελληνικά», λέει στο pontosnews.gr ο Γιώργος Κωνσταντινίδης, σημειώνοντας ότι από μικρός γνώριζε πολλά ποντιακά τραγούδια, μια και η μητέρα του τραγουδούσε ημιεπαγγελματικά σε γάμους και πανηγύρια και ο πατέρας του έπαιζε νταούλι.
Όταν πήγαινε στην Δ’ Δημοτικού, η οικογένειά του μετακόμισε από το χωριό στα Γρεβενά για λόγους εργασίας, αλλά την πρώτη του επαφή με τον τοπικό ποντιακό σύλλογο την είχε πολλά χρόνια αργότερα, όταν του ζητήθηκε να αποδώσει στα ποντιακά δύο πασίγνωστα έργα του Αριστοφάνη, τις Εκκλησιάζουσες και τον Πλούτο.
«Το έκανα σε συνεργασία με τον ντόπιο συνταξιούχο συνάδελφό μου Χρήστο Παπαδόπουλο. Απέδωσα Αριστοφάνη στο ιδίωμα του Ακ Νταγ Μαντέν με λίγες λέξεις από το ιδίωμα της Τραπεζούντας. Είχα μεγάλη δυσκολία στα χορικά λόγω της ομοιοκαταληξίας. Όμως η προσπάθεια είχε επιτυχία, και για πρώτη φορά οι Πόντιοι της περιοχής μας είδαν θεατρικό έργο στη διάλεκτό μας.
»Σε κάποια σημεία εμπλούτισα το έργο με φράσεις ποντιακές που θα τις ζήλευε και ο… Αριστοφάνης. Πέρασα τριακόσιες φράσεις, κάποιες από τις οποίες σεξουαλικού περιεχομένου, οι οποίες σκορπούσαν πολύ γέλιο», λέει ο Γιώργος Κωνσταντινίδης.
Μέχρι σήμερα, όταν βρίσκεται με ηθοποιούς των συγκεκριμένων παραστάσεων, μιλούν στα ποντιακά και χρησιμοποιούν κατά τις συνομιλίες τους κάποιες από αυτές τις φράσεις, τόσο για χιουμοριστικούς λόγους όσο και –κυρίως– για να διατηρούν, όσο μπορούν, ζωντανή τη διάλεκτο.
«Ο Σύλλογος Ποντίων Γρεβενών σχεδιάζει να ανεβάσει πάλι τα συγκεκριμένα έργα. Θα είναι πολύ καλό αυτό, αφού θα συμβάλει στη διατήρηση της διαλέκτου μας», τονίζει.
Επίσης, όπως λέει, έχει δημιουργήσει αρχείο με ποντιακές λέξεις του Ακ Νταγ Μαντέν, το οποίο μοιράζει σε Πόντιους μαθητές του που γνωρίζουν λίγο τη διάλεκτο. Επίσης, πριν από περίπου τρία χρόνια συμμετέσχε με δικό του ποίημα στην ποντιακή διάλεκτο σε συλλογή του ποιητή Δημήτρη Ιατρόπουλου. Το συγκεκριμένο ποίημα, το «Ήλε μ’», το μελοποίησε και το τραγουδάει ο Γιώργος Κωνσταντινίδης.
Τρόπος ζωής η ενασχόληση με τα μανιτάρια
Στο σχολείο στο οποίο εργάζεται, στο ποντιακό χωριό Γαλίτσα Γρεβενών, έχει μιλήσει στην ποντιακή διάλεκτο για τη συμμετοχή Ποντίων και Μικρασιατών στον Αγώνα της Εθνικής Παλιγγενεσίας, γεγονός που συγκίνησε τους ντόπιους. Μάλιστα, ο πρόεδρος του χωριού του χάρισε τους τόμους του Αρχείου του Πόντου.
«Άρχισα να ξεφυλλίζω το Αρχείο και βρήκα σε αυτό χρήσεις μανιταριών στον Πόντο ως τρόφιμο, ως φαρμακευτικό είδος αλλά και στην αγροτική ζωή. Επίσης, βρήκα ονομασίες που έδιναν στα μανιτάρια οι πρόγονοί μας. Έχω γράψει δύο βιβλία για τα μανιτάρια και τις ονομασίες τους στην ποντιακή βιβλιογραφία. Έβαλα σε αυτά και ονομασίες μανιταριών σε άλλες περιοχές. Μέχρι σήμερα βρίσκω στα ποντιακά χωριά νέες ονομασίες μανιταριών και τις προσθέτω», λέει ο πρόεδρος των Μανιταρόφιλων Ελλάδας.
Βέβαια, την ενασχόλησή του με τα μανιτάρια την ξεκίνησε πολύ νωρίτερα, από μαθητής Γυμνασίου. Τα καλοκαίρια μαζί με τις αδελφές του έβοσκε τις αγελάδες τους στο χωριό. Έβλεπε ότι η μητέρα του γνώριζε λαϊκές ονομασίες άγριων φυτών, και μαγεύτηκε από αυτό. Τότε διαπίστωσε ότι ο καλύτερος των μανιταριών της περιοχής γνώριζε μόνο 2-3 είδη. Ρώτησε τους γονείς του και του είπαν ότι ο παππούς του γνώριζε τουλάχιστον δέκα! Έτσι, αποφάσισε να ασχοληθεί πολύ ενεργά με αυτά και να γίνει ο καλύτερος γνώστης τους.
«Βρήκα βιβλία στη Θεσσαλονίκη για τα μανιτάρια και αγόρασα και ξενόγλωσσα, καθώς και λεξικά για να μεταφράζω. Έκανα αρχείο με δώδεκα τόμους με χειρόγραφα έγγραφά μου, στο οποίο συμπεριέλαβα όσο το δυνατόν περισσότερα είδη μανιταριών. Όταν το είδαν κάποιοι Γρεβενιώτες αυτοδιοικητικοί στο Δήμο και την Περιφέρεια, τους άρεσε πολύ και ζήτησαν να ετοιμάσω ένα 36σέλιδο βιβλιαράκι με είδη μανιταριών. Έκανε θραύση. Έγιναν συνολικά πέντε επανεκδόσεις και κυκλοφόρησε σε όλη την Ελλάδα. Από το Δήμο Γρεβενών τυπώθηκε και ως μεγάλο λεύκωμα. Ήταν το πρώτο βιβλίο που συνέγραψα για τα μανιτάρια και είχε πολύ καλές φωτογραφίες και ποιότητα στο χαρτί», λέει ο Γιώργος Κωνσταντινίδης.
Από τότε έγραψε άλλα έξι βιβλία για τα μανιτάρια, και όπως λέει έχει υλικό για άλλα τόσα, τα οποία δεν ξέρει αν θα προλάβει να τα εκδώσει. Σημειώνει ότι στόχος του είναι να μάθουν οι Έλληνες για τα μανιτάρια, να μπορούν να τα ξεχωρίζουν αλλά και να γίνονται εκδηλώσεις για την προβολή τους. Μάλιστα, ο Σύλλογος Μανιταρόφιλων Ελλάδος για 17η χρονιά διοργάνωσε τη Γιορτή του Μανιταριού στα 24 στρέμματα του Πάρκου Μανιταριών, στα Γρεβενά. Όπως λέει ο Γ. Κωνσταντινίδης, πρόκειται για την καλύτερη γιορτή του είδους στον πλανήτη, όπως έχουν πει ξένοι επισκέπτες.
Όπως μας λέει, σήμερα στη χώρα μας υπολογίζονται σε περίπου 6.000-7.000 τα μεγάλα και ευδιάκριτα είδη μανιταριών, αλλά έχουν καταγραφεί περίπου 3.000.
«Εκπαιδεύουμε και πιστοποιούμε νέους μανιταροσυλλέκτες και έχει περισσότερους από 10.000 ακόλουθους η ιστοσελίδα μας. Υπάρχουν πλέον δέκα μανιταροφιλικοί σύλλογοι στην Ελλάδα και διοργανώνονται πενήντα εκδηλώσεις πανελλαδικά», τονίζει ο Γιώργος Κωνσταντινίδης.
Λάτρεψε τη μουσική από μικρός
Έχοντας παραστάσεις από την τραγουδίστρια μητέρα του και τον νταουλτζή πατέρα του, από μικρός αγάπησε πολύ τη μουσική. Παιδί ήταν ακόμα, όταν στο χωριό άρχισε να κατασκευάζει αυτοσχέδια μουσικά όργανα. Γέμιζε με άχυρο τενεκεδάκια και τα έκανε τύμπανα, και χρησιμοποιούσε σκούπες της μαμάς για κιθάρες. Ως δώρο, στην Γ΄ Δημοτικού, ζήτησε μια κιθάρα από την αδελφή του πατέρα του, η οποία ζούσε στην Ιταλία. Όταν η επιθυμία του πραγματοποιήθηκε, δεν μπορούσε να κοιμηθεί από τη χαρά του.
«Άρχισα να μαθαίνω αυτοδίδακτος τραγούδια, και ήδη όταν πήγαινα στην Δ΄ Δημοτικού, είχα μεγάλο ρεπερτόριο. Από τα κάλαντα με φίλο μου μαζέψαμε λεφτά και αγοράσαμε καινούργια όργανα καθώς και κασετόφωνα, για να ηχογραφούμε δικά μας τραγούδια.
»Φυσικά ως μουσική βάση και πρώτη καλλιέργεια του μουσικού μου αυτιού είχα τα νανουρίσματα της μητέρας μου. Από τότε η μουσική με συντροφεύει παντού», σημειώνει ο Γιώργος Κωνσταντινίδης.
Σε συγκρότημα συμμετείχε πρώτη φορά όταν ήταν μαθητής Λυκείου. Έδωσαν συναυλία στον κινηματογράφο των Γρεβενών, και ως ροκάδες τότε έπαιξαν τραγούδια των Pink Floyd, του Santana, των Animals και άλλων συγκροτημάτων του είδους.
Πριν ακόμα ενηλικιωθεί, έδιναν συναυλίες με ελληνικά, έντεχνα και επαναστατικά τραγούδια της εποχής, ενώ όταν ήταν φοιτητής στη Θεσσαλονίκη, δημιούργησε την πρώτη του ρεμπέτικη κομπανία. Την ονόμασαν «Επεισοδιακή Κομπανία», και σε αυτήν ο Γιώργος Κωνσταντινίδης έπαιζε μπαγλαμά.
Ακολούθησε η «Απόπειρα», μια ροκ μπάντα στην οποία έπαιζαν μουσική τρεις Έλληνες φοιτητές και τραγουδούσε ο γιος του υπουργού Εξωτερικών της Νιγηρίας, ο οποίος στη Θεσσαλονίκη σπούδαζε Ιατρική.
Το 1996, μετά το σεισμό των Γρεβενών, δημιούργησε την «Αντισεισμική Κομπανία» για να εμψυχώνει και να διασκεδάζει τους σεισμόπληκτους της περιοχής, ενώ τα τελευταία 15 χρόνια έχει αφιερωθεί μουσικά στους «Manitarock» – ένα συγκρότημα, το όνομα του οποίου προφανέστατα έχει σχέση με την αγάπη του για τα μανιτάρια, και σε σημαντικό βαθμό αποτελεί οικογενειακή υπόθεση. Ο Γιώργος Κωνσταντινίδης παίζει μπουζούκι και γράφει στίχους και μουσική, τραγουδά και παίζει κρουστά η σύζυγός του, Δέσποινα Κλεισιάρη, και ντραμς ο γιος τους, Δημοσθένης Κωνσταντινίδης. Το συγκρότημα αποτελούν ακόμα οι Θωμάς Τσιοτίκας (βιολί), Θύμιος Παπαστεργίου (ηλεκτρική κιθάρα) και Θανάσης Γκουντάνος (ηλεκτρική κιθάρα).
Αυτή την περίοδο το συγκρότημα βρίσκεται σε φάση ηχογράφησης τραγουδιών, τα οποία γράφτηκαν πρόχειρα προ εικοσαετίας.
Το συγκρότημα κάνει συναυλίες σε όλη την Ελλάδα και παίζει παραδοσιακά τραγούδια από τον Πόντο, τη Θράκη, το Αιγαίο, την Ήπειρο και τη Μεγάλη Ελλάδα της νότιας Ιταλίας.
«Παίζουμε και δικές μας συνθέσεις κυρίως με βάση την ηπειρώτικη μουσική, την οποία ο πατέρας μου αγαπούσε πολύ. Βέβαια, παίζουμε –και τραγουδάει η γυναίκα μου– και αρκετά ποντιακά, αφού είναι δύσκολο να… σταματήσεις τους Πόντιους όταν χορεύουν.
»Να σημειωθεί ακόμα ότι ως ροκάδες στα νιάτα μας έχουμε ψάξει πολύ τη ροκ μουσική. Βρήκαμε ότι πολλά γνωστά ροκ συγκροτήματα, όπως οι Led Zeppelin, οι Pink Floyd και ο Bob Dylan, στηρίχθηκαν για τη μουσική τους στην αρχαιοελληνική πεντατονική κλίμακα», καταλήγει ο Γιώργος Κωνσταντινίδης.
Ρωμανός Κοντογιαννίδης
