Ανήμερα της γιορτής των Τριών Ιεραρχών, της Γιορτής των Γραμμάτων, εγκαινιάστηκε στη Λεμεσό η Πολυέκθεση «Μικράς Ασίας ενθυμήματα και κειμήλια» – ένα ταξίδι στην ιστορία, το οποίο έχει διοργανώσει η Επιτροπή Μνήμης Μικρασιατικού Ελληνισμού 1922-2022.
Η πολυέκθεση φιλοξενείται μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου στη Δημοτική Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη Λεμεσού.
Η πρώτη παρουσίαση έγινε στη Λευκωσία, στις 5 Δεκεμβρίου 2022, και τότε ο υπουργός Παιδείας της Κυπριακής Δημοκρατίας Πρόδρομος Προδρόμου είχε προτείνει τη μεταφορά της και στη Λεμεσό, με σκοπό την ενημέρωση μαθητών και πολιτών στο ευαίσθητο θέμα της Μικρασίας.
Η ιδέα ανήκει στον εκπαιδευτικό (θεολόγο) Χρυσόστομο Μελή, ο οποίος είχε διοργανώσει αντίστοιχη έκθεση στο Λύκειο Λακατάμειας «Άγιος Γεώργιος». Τα αντικείμενα που κατάφερε να συγκεντρώσει προέρχονται από ολόκληρη τη Μικρασία, αλλά και τον Πόντο, και έχουν παραχωρηθεί από συλλέκτες και απογόνους προσφύγων με τους οποίους έχει προσωπικές σχέσεις.
«Όλα ξεκίνησαν από ένα απλό δημόσιο σχολείο» είχε δηλώσει στην εφ. Καθημερινή Κύπρου με αφορμή την πρώτη παρουσίαση της έκθεσης.
Τα κειμήλια που εκτίθενται πλαισιώνονται από αντικείμενα εποχής που προέρχονται από την Κύπρο: «Θα ήταν δύσκολο να μεταφερθεί ένα τρισδιάστατο αντικείμενο, έτσι τα περισσότερα εκθέματα που ήλθαν από την Ελλάδα είναι χαρτώα. Γι’ αυτό προσπαθήσαμε να τα “σκηνοθετήσουμε” με αντικείμενα από την Κύπρο» σημείωσε ο Χρυσόστομος Μελής.
Τα αντικείμενα αυτά είναι, ανάμεσά σε άλλα, μια γραφομηχανή σαν αυτές που χρησιμοποιούνταν από την ελληνική κυβέρνηση τη δεκαετία του 1920, αλλά και μια τυπογραφική πρέσα του 1895 δίπλα στην οποία έχουν τοποθετηθεί σμυρναίικα έντυπα που βγήκαν από το «Τυπογραφείο της Αμάλθειας».
Ακόμα, παρουσιάζονται εκθέματα που σχετίζονται με την ελληνική εκπαίδευση στη Μικρά Ασία, στην Κωνσταντινούπολη, στον Πόντο και την Καππαδοκία, μεταξύ άλλων ενδεικτικά μαθητών, νεανικά λευκώματα, φωτογραφίες δασκάλων και μαθητών, γραφική ύλη, σχολικά βιβλία και εκπαιδευτικά περιοδικά, τετράδια, κ.ά.
Ο επιμελητής δεν παρέλειψε τις θρησκευτικές εικόνες και τα λειτουργικά εκκλησιαστικά βιβλία του 19ου αιώνα που έφεραν μαζί τους οι Μικρασιάτες πρόσφυγες. Ιδιαίτερη συγκίνηση προκαλούν τα πολλά πιστοποιητικά γέννησης, βάπτισης και γάμου, που αποτελούν αδιάσειστες μαρτυρίες της ιστορικής ύπαρξης του ελληνισμού στις είκοσι μητροπόλεις της Μικρασίας.
Πολύ ενδιαφέροντα είναι και τα έγγραφα ιδιωτικού και δημόσιου χαρακτήρα, οι χάρτες του Γενικού Επιτελείου Στρατού, αλλά και φωτογραφίες – τεκμήρια που δίνουν μια ευρεία γκάμα ιστορικών πληροφοριών.
Τα εγκαίνια της πολυέκθεσης στη Λεμεσό έγιναν παρουσία του υπουργού Παιδείας, Αθλητισμού & Νεολαίας της Κυπριακής Δημοκρατίας Πρόδρομου Προδρόμου, του μητροπολίτη Λεμεσού Αθανάσιου, του μητροπολίτη Κένυας Μακάριου, του δημάρχου Λεμεσού Νίκου Νικολαΐδη και του κοσμήτορα της Σχολής Καλών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, δρ Ευρυπίδη Ζαντίδη.
Μικρασιάτικες μελωδίες ακούστηκαν από τους Χριστόδωρο Μνάσωνος και Γιάννη Λέμπο, και με χορούς από τη Μικρά Ασία παρουσίασε το Εργαστήρι Παραδοσιακού Χορού «Αλεξάνδρα», υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Γιαλλουρίδη.
Κεντρικός ομιλητής ήταν ο Δημήτρης Ταλιαδώρος, διευθυντής σχολείου, ιστορικός, και μέλος της Επιτροπής Μικρασιατικού Ελληνισμού 1922-2022. Θέμα της ομιλίας του: «Η συμβολή της Κύπρου στη Μικρασιατική Εκστρατεία – 1922-2022». Μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε στην έμπρακτη βοήθεια των Κυπρίων όπως το Σωματείο Ελληνίδων Κυριών «Ένωσις», η συμμετοχή 10.000 εθελοντών στρατιωτών από το Ελληνικό Προξενείο Λευκωσίας τον Ιούλιο του 1920, και η υπηρεσία αξιωματικών όπως ο ίλαρχος Ιωάννης Τσαγγαρίδης από τη Λάπηθο.
Τα εγκαίνια ολοκληρώθηκαν με ξενάγηση στο χώρο των εκθεμάτων από τον Χρυσόστομο Μελή, ο οποίος μαζί με τους συνεργάτες του συγκέντρωσαν το σπάνιο αυτό υλικό.