Απόφαση σωτηρίας για το ελληνικό ορφανοτροφείο της Πριγκήπου, το οικοδομικό θαύμα

Στην Πρίγκηπο, η οποία είναι ένα από τα νησιά της δικής μας Ανατολής, βρίσκεται η δεύτερη μεγαλύτερη ξύλινη κατασκευή στον κόσμο και η μεγαλύτερη στην Ευρώπη, ένα οικοδομικό θαύμα που αφέθηκε έρμαιο στο χρόνο – από το 2018 περιλαμβάνεται στον κατάλογο του Europa Nostra με τα πλέον απειλούμενα μνημεία στην Ευρώπη.

Ο λόγος για το ελληνικό ορφανοτροφείο, από το οποίο λείπει ήδη η μισή σκεπή, ενώ είναι πάντα υπαρκτός ο κίνδυνος της κατάρρευσης.

Το 2010 με απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το κτήριο πέρασε στην κυριότητα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το οποίο στο παρελθόν έχει εκφράσει την πρόθεσή του να φιλοξενηθεί εκεί ένα κέντρο που θα ασχολείται με τον περιβαλλοντικό και τον διαθρησκευτικό διάλογο.

Ωστόσο χρειάστηκε πάνω από μία δεκαετία ώστε το Συμβούλιο Μνημείων της Τουρκίας να δώσει το πράσινο φως για τις εργασίες αποκατάστασης – αυτό συνέβη μόλις πριν από λίγες ημέρες. Συντονιστής του έργου είναι ο Άρχων Μ. Χαρτοφύλαξ Λάκης Βίγκας, ο οποίος δήλωσε ότι οι εργασίες θα ξεκινήσουν στο τέλος του έτους, και εφόσον συγκεντρωθούν οι οικονομικοί πόροι θα έχουν ολοκληρωθεί σε ενάμιση χρόνο. Παλαιότερες εκτιμήσεις έκαναν λόγο για κόστος που ανέρχεται σε τουλάχιστον 50 εκατ. δολάρια.

«Η μεγαλύτερη επιθυμία μας είναι να φτιάξουμε ένα φιλικό προς το περιβάλλον κτήριο που θα προστατεύει τόσο τον πολιτισμό όσο και την αρχιτεκτονική. Είναι ένα φυσικό θαύμα, επομένως θέλουμε να αποκατασταθεί με τρόπο που να σέβεται τη φύση. Για τη φάση υλοποίησης δημιουργήσαμε μια επιστημονική επιτροπή που περιλαμβάνει αρχιτέκτονες, ειδικούς της ιστορίας της τέχνης και πολιτικούς μηχανικούς. Θα συναντηθούμε με εταιρείες που κρίνονται κατάλληλες από την επιστημονική επιτροπή, καθώς ελπίζουμε να ολοκληρώσουμε αυτή τη διαδικασία το συντομότερο δυνατό», πρόσθεσε.

Το πενταώροφο κτήριο είναι έργο του Γάλλου αρχιτέκτονα Αλεξάντρ Βαλορί. Ολοκληρώθηκε το 1898 με σκοπό να γίνει ένα από τα πιο πολυτελή ξενοδοχεία-καζίνο της Ανατολής, και όχι μόνο.

Ωστόσο, ποτέ δεν κατάφερε να πάρει άδεια λειτουργίας από τον σουλτάνο Αμπντούλ Χαμίτ Β’ και έτσι πωλήθηκε στη σύζυγο ενός πλούσιου τραπεζίτη από την ελληνική κοινότητα της Πόλης, την Ελένη Ζαρίφη, η οποία το παραχώρησε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο προκειμένου να στεγάσει ορφανά.

Το 1964, με το κλείσιμο του ορφανοτροφείου που από 1903 φιλοξένησε περισσότερα από 5.000 παιδιά, το αρχιτεκτονικό «στολίδι» των 206 δωματίων –και σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία της ελληνορθόδοξης κοινότητας– εγκαταλείφθηκε στην τύχη του από το τουρκικό κράτος.