Χαρακόπουλος από Βενετία: Πολιτισμική οπισθοδρόμηση η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί

«Είμαι βέβαιος ότι οι στόχοι μας είναι κοινοί, καθώς πηγάζουν από τις κοινές ευρωπαϊκές μας αξίες, τις οποίες οφείλουμε να προστατεύσουμε σε μια κρίσιμη περίοδο. Διότι, από διάφορα κέντρα υπονομεύεται η συνείδηση αυτού του ευρωπαϊκού παρελθόντος. Και επίσης, γιατί αυτή τη στιγμή διεξάγεται ένας αιματηρός πόλεμος στην Ουκρανία, μεταξύ χριστιανών, και μάλιστα τέκνων του Βυζαντίου, που πρέπει να λήξει άμεσα και να επανέλθει η ειρήνη και η καταλλαγή». Τα παραπάνω τόνισε στην ομιλία του ο γενικός γραμματέας της Διακοινοβουλευτικής Συνέλευσης Ορθοδοξίας (ΔΣΟ), δρ Μάξιμος Χαρακόπουλος, κατά την παρουσίαση του τόμου «Αγία Σοφία: οι Ναοί της του Θεού Σοφίας ανά τον κόσμο» στον προαύλειο χώρο της ελληνικής εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου στη Βενετία στο πλαίσιο του 24ου Διεθνούς Συνεδρίου Βυζαντινών Σπουδών, που διοργανώνει το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών της Βενετίας.

Για τον τόμο μίλησαν σε πολυπληθές πολυεθνικό ακροατήριο, εκτός του Μάξιμου Χαρακόπουλου, ο καθηγητής του ΑΠΘ Χρήστος Αραμπατζής, η καθηγήτρια του ΕΚΠΑ Ιωάννα Στουφή-Πουλημένου και η δρ Αικατερίνη Κορρέ, ενώ χαιρετισμό απηύθυνε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Πάδοβας, Nicolo Zorzi.

Ο επικεφαλής της ΔΣΟ στην εισήγησή του υπογράμμισε ότι «η χαρά μας είναι διπλή γιατί αυτή η συνάντηση μαζί σας πραγματοποιείται στην εκπάγλου ομορφιάς και έμπλεης ιστορίας Βενετία. Εδώ, που στα 1468 ο μέγας λόγιος και κατοπινός καρδινάλιος Βησσαρίων την αποκάλεσε σχεδόν δεύτερο Βυζάντιο. Γιατί εδώ βρήκαν ευνοϊκό καταφύγιο οι κατατρεγμένοι Γραικοί, αλλά και τα ελληνικά γράμματα, όπου προεξάρχοντα ρόλο κατείχε η αρχαία ελληνική γραμματεία, η οποία σύμφωνα και με τις οδηγίες του Μεγάλου Βασιλείου δεν έπαψε να μελετάται σε όλο το διάστημα της βυζαντινής εποχής. Άλλωστε, εδώ, ήδη από το 1397, δόθηκε το έναυσμα για την αναβίωση της εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας από τον μεγάλο Βυζαντινό διπλωμάτη και λόγιο Μανουήλ Χρυσολωρά. Αυτός ο πνευματικός ενοφθαλμισμός, πανθολογουμένως, αναζωπύρωσε περαιτέρω την αναγεννησιακή έκρηξη. Και εδώ, στη Βενετία, στην πάλαι ποτέ πρωτεύουσα της θαλασσοκρατούσας γαληνοτάτης δημοκρατίας, για τους επόμενους αιώνες που ακολούθησαν την πτώση της Πόλης, χιλιάδες Έλληνες, ως έμποροι, ως στρατιώτες και αξιωματικοί, οι περίφημοι stradioti, ως τεχνίτες, ως απλοί ανέστιοι πρόσφυγες, αλλά και ως λόγιοι, βρήκαν φιλόξενη φωλιά, όπως ο Μάρκος Μουσούρος και ο Δημήτριος Χαλκοκονδύλης».

Ιμάμης με ξίφος εντός της Αγίας Σοφίας

Ο Μάξιμος Χαρακόπουλος αναφερόμενος στη μετατροπή της Αγίας Σοφίας στην Πόλη σε τζαμί επισήμανε ότι «η επιβολή της αλλαγής της λειτουργίας του ναού σε κάτι άλλο είναι πράξη που προάγει το δίκαιο της ισχύος και της κατάκτησης έναντι της ισχύος του δικαίου και της ιστορικής αληθείας. Άρα, πρόκειται για πολιτισμική οπισθοδρόμηση! Κι αυτό επιτείνεται με τις εικόνες ιμάμη να κραδαίνει ξίφος εντός του ναού και με άλλα παρεμφερή θλιβερά φαινόμενα», προσθέτοντας ότι «όπως έχουν επισημάνει και Τούρκοι επιστήμονες και τουρκικά ΜΜΕ -κι αυτό οπωσδήποτε είναι προς τιμήν τους- το απαράμιλλης αρχιτεκτονικής τελειότητας κτίσμα του 6ου αι. υποφέρει διαρκώς από σοβαρές ζημιές που προκαλεί η αθρόα προσέλευση του κοινού, χωρίς κανόνες προστασίας. Γι’ αυτό καλούμε τους διεθνείς θεσμούς, τις κυβερνήσεις, τα πανεπιστήμια και τα Ινστιτούτα, και βεβαίως τους ίδιους τους φορείς της Τουρκίας και τους Τούρκους διανοούμενους και επιστήμονες, να αντιδράσουμε όλοι μαζί, πριν να είναι αργά για αυτό το στολίδι της παγκόσμιας κληρονομιάς».

Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν, μεταξύ άλλων, ο μητροπολίτης Ιταλίας Πολύκαρπος και τα μέλη της αντιπροσωπείας της ΔΣΟ βουλευτές της Κυπριακής Βουλής, Πανίκος Λεωνίδου και Ηλίας Μυριάνθους, οι σύμβουλοι δρ Κώστας Μυγδάλης και δρ Αλεξάντερ Φομένκο και βυζαντινολόγοι από διάφορες χώρες.

Της παρουσίασης του τόμου προηγήθηκε σε κατανυκτική ατμόσφαιρα η απόδοση βυζαντινών ύμνων από χορωδία της Μονής του Αγίου Συμεών στο Πανόραμα Θεσσαλονίκης στον ιστορικό ελληνικό ναό του Αγίου Γεωργίου.

Κατά την παραμονή της στη Βενετία, η αντιπροσωπεία της ΔΣΟ ξεναγήθηκε στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου, ο οποίος είναι κτισμένος με πρότυπο τον ναό των Αγίων Αποστόλων στην Κωνσταντινούπολη.