Με ένα τραπέζι, σαν αυτό που στρώνεται στα σπίτια σε μια γιορτή, συνηθίζουν σε πολλές κοινότητες Ποντίων να αποχαιρετούν τις ψυχές των αγαπημένων τη Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος. Η ουσία του ταφικού εθίμου με τις ρίζες που χάνονται στα βάθη των αιώνων, και το οποίο ήρθε στις αποσκευές της προσφυγικής μνήμης, είναι ότι οι αγαπημένοι «έρχονται» την ημέρα της Ανάστασης και μένουν στον πάνω κόσμο για 50 ημέρες.
Γι’ αυτό και στα κοιμητήρια η ατμόσφαιρα είναι εορταστική, με φαγητά και λύρα. Το ταφικό έθιμο αναβιώνει την Κυριακή του Θωμά, τη Δευτέρα του Πάσχα ή τη Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος, ανάλογα με την παράδοση κάθε περιοχής.
Στο προσφυγικό Θρυλόριο Ροδόπης, το οποίο έλκει το όνομά του από τον Ύπατο Αρμοστή της Κοινωνίας των Εθνών Τζορτζ Τρελόαρ, την περασμένη Δευτέρα ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ποντίων Θρυλορίου «Η Κερασούντα και το Γαρς» προσκάλεσε τον κόσμο για να γιορτάσει ένα έθιμο που δεν αναβιώνει, αλλά συνεχίζει να ζει μέσα στις ποντιακές κοινότητες.
«Όσο θυμάσαι τους νεκρούς σου, τόσο αυτοί παραμένουν ζωντανοί και αυτό είναι μια σημαντική στιγμή για την ψυχή και την καρδιά μας» τόνισε η πρόεδρος του σωματείου Χρύσα Μαυρίδου.
Το τρισάγιο τέλεσε ο μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής Παντελεήμων, ο οποίος ζήτησε το Θρυλόριο να συνεχίσει να τιμά τις παραδόσεις, «τις οποίες έχουμε ανάγκη και ομορφαίνουν τη ζωή».