Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου επισκέφθηκε το Ισραήλ και έγινε ο πρώτος Τούρκος κρατικός αξιωματούχος που βρέθηκε στη χώρα μετά από 15 ολόκληρα χρόνια.
Προφανώς το ταξίδι αυτό εντάσσεται στη στρατηγική του Ερντογάν να αναθερμάνει τις παγωμένες σχέσεις με μια σειρά χωρών της Μέσης Ανατολής – ο πάγος μπήκε κυρίως λόγω της συμπόρευσης του Τούρκου προέδρου με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα και τη Χαμάς.
Όμως, το ταξίδι στο Ισραήλ έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ελλάδα και για την Κύπρο λόγω του ενεργειακού και της δεδηλωμένης πρόθεσης της Άγκυρας να μεταφερθεί το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη με αγωγό που θα διέρχεται από την τουρκική επικράτεια.
Για τις επαφές Τσαβούσογλου γράφτηκαν ελάχιστα στον τουρκικό Τύπο, κάτι που προφανώς υποδηλώνει τη μυστικότητα των συζητήσεων. Άλλωστε συνέβη και κάτι ασυνήθιστο: ο υπουργός Εξωτερικών δεν συνοδευόταν από δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψης.
Ο έμπειρος αρθρογράφος Φεχμί Κορού σε άρθρο του έδωσε κάποια στοιχεία για το ιστορικό των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ και για την επίσκεψη Τσαβούσογλου, γι’ αυτό θεωρήσαμε σκόπιμο να το μεταφράσουμε και να το μοιραστούμε μαζί σας.
(Προτού περάσουμε στη μετάφραση του άρθρου να σημειώσουμε ότι με βάση τα όσα έχουν γίνει μέχρι τώρα γνωστά ο Τσαβούσογλου απέφυγε κάποια κίνηση εντυπωσιασμού υπέρ των Παλαιστινίων, κάτι που ήταν «παράδοση» κατά τις επισκέψεις Τούρκων αξιωματούχων στο Ισραήλ.)
«Ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου πραγματοποίησε επίσκεψη στο Ισραήλ για το οποίο αναχώρησε με σκοπό την αναθέρμανση και επανέναρξη των διμερών σχέσεων. Η τελευταία φορά που ένας κυβερνητικός αξιωματούχος από την Τουρκία πήγε στο Ισραήλ ήταν πριν από 15 χρόνια. Για το λόγο αυτό η επίσκεψη Τσαβούσογλου είχε μεγάλο ενδιαφέρον.
»Οι δηλώσεις του ίδιου και του οικοδεσπότη του, Γαΐρ Λαπίντ, υπουργού Εξωτερικών του Ισραήλ, είναι γεμάτες λεπτομέρειες που αποκαλύπτουν ότι οι σχέσεις των δύο χωρών –ειδικά στον τομέα του εμπορίου– παρά το πάγωμα των διπλωματικών σχέσεων συνεχίζονται αδιάκοπα τα τελευταία 15 χρόνια. Και οι δύο χώρες ήταν στη λίστα των 10 χωρών με τις οποίες και οι δύο είχαν τις περισσότερες εμπορικές σχέσεις. Ο ετήσιος όγκος εξωτερικού εμπορίου ήταν πάνω από 8 δισ. δολάρια.
»Αφού μοιράστηκε αυτές τις πληροφορίες, ο Τσαβούσογλου είπε επίσης ότι τα αεροπλάνα της El-Al θα μπορούσαν να σταθμεύουν σε διάφορα αεροδρόμια της Τουρκίας. Συστάθηκε κοινή επιτροπή για την ενίσχυση της συνεργασίας στον τουρισμό, την καθαρή ενέργεια, την υψηλή τεχνολογία και τη γεωργική τεχνολογία.
»“Aλλωστε, όλοι μας ήρθαμε εδώ στο Ισραήλ από την Τουρκία”, είπε ο οικοδεσπότης Γαΐρ Λαπίντ, υπενθυμίζοντας ότι ο Αβραάμ ζει στην εύφορη πεδιάδα Χαρράν που βρίσκεται στη νοτιοανατολική Τουρκία. Ακόμα, ανακοίνωσε ότι αποδέχτηκε με χαρά την πρόσκληση να επισκεφθεί την Τουρκία, καθώς θα του δοθεί η ευκαιρία να δοκιμάσει το ντόπιο ντόνερ κεμπάπ.
»Ο Γαΐρ Λαπίντ, αρχηγός του δεύτερου μεγαλύτερου κόμματος του κυβερνητικού συνασπισμού, με βάση τη συμφωνία διακυβέρνησης θα αναλάβει καθήκοντα πρωθυπουργού μετά τον νυν πρωθυπουργό Ναφτάλι Μπένετ.
»Κάθε κρατικός αξιωματούχος της Τουρκίας που επισκέπτεται το Ισραήλ, κάνει μια χειρονομία για να δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Παλαιστίνη, πριν ή μετά τη συνάντηση με τους Ισραηλινούς ομολόγους του. Στη λογική αυτή ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου επισκέφθηκε επίσης το τέμενος Αλ Ακσά, υπό την καθοδήγηση του Αζάμ αλ Χατίμπ, επικεφαλής της διοίκησης του Ιδρύματος της Ιερουσαλήμ.
İlk kıblemiz Mescid-i Aksa'yı ziyaret ettik, Filistinli ve diğer ziyaretçi kardeşlerimizle kucaklaştık.
Visited our first qibla, Masjid al-Aqsa, and embraced our Palestinian and visiting brothers & sisters. pic.twitter.com/ZeR1IzkFGq
— Mevlüt Çavuşoğlu (@MevlutCavusoglu) May 25, 2022
»Έμαθα αυτές τις πληροφορίες από την εφημερίδα Jerusalem Post. Νομίζω ότι ο υπουργός δεν πήρε κανέναν δημοσιογράφο μαζί του από την Τουρκία για να καλύψει το ταξίδι του, ενώ ούτε τα μέσα ενημέρωσης δεν πρέπει να έχουν στείλει δημοσιογράφο για να παρακολουθήσει το ταξίδι.
»Η Τουρκία αναγνώρισε το Ισραήλ 1949 και ήταν η πρώτη μουσουλμανική χώρα που προχώρησε στην αναγνώριση μετά την ίδρυσή του (1948). Παρόλα αυτά, ο Χικμέτ Τσετίν, υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης DYP-SHP που ιδρύθηκε το 1991, ήταν ο πρώτος κρατικός αξιωματούχος της Τουρκίας που πάτησε το πόδι του εκεί. Τότε είχε πάρει μαζί του δύο αρθρογράφους, τον Τσενγκίζ Τσαντάρ και τον γράφοντα.
»Και αυτό γιατί δείχναμε μεγάλο ενδιαφέρον για την εξωτερική πολιτική και ιδιαίτερα για τα παλαιστινιακά ζητήματα.
»Υπήρχαν επίσης δύο πολιτικοί σ’ εκείνο το ταξίδι που έγινε με στρατιωτικό μεταγωγικό αεροπλάνο: ο Σαλίχ Σουμέρα και ο Τζελάλ Ντογάν.
»Αργότερα, όταν η Τανσού Τσιλέρ έγινε η πρώτη πρωθυπουργός που επισκέφθηκε το Ισραήλ, ήμουν μεταξύ των δημοσιογράφων που την συνόδευσαν, όπως συνόδευσα και τον Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ, που ήταν ο “πρώτος πρόεδρος που πάτησε το πόδι του στο Ισραήλ”.
»Όταν το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου (IPI) πραγματοποίησε ένα από τα ετήσια συνέδριά του στην Ιερουσαλήμ, πήγα επίσης στο Ισραήλ ως μέλος.
»Κάθε Τούρκος κρατικός αξιωματούχος που πήγαινε στο Ισραήλ δεν θα παραμελούσε να δώσει πολύ δυνατά μηνύματα που θα έδειχναν ότι η καρδιά του ήταν στην Ιερουσαλήμ και με τους Παλαιστίνιους, και σίγουρα θα το έκανε σαφές αυτό στους Ισραηλινούς που τον φιλοξενούσαν….
»Θυμάμαι ότι η αναφορά της Τανσού Τσιλέρ κατά τη διάρκεια ομιλίας που την έγραψε ένα σύμβουλός της στα “υπεσχημένα εδάφη της Γης της Επαγγελίας”, παρεξηγήθηκε από τους Παλαιστινίους και την έφερε σε δύσκολη θέση.
»Σχεδόν σε όλες αυτές τις επισκέψεις ο Τούρκος αξιωματούχος ήταν παράδοση να επισκέπτεται τη Ραμάλα και να συναντά τον Γιασέρ Αραφάτ, ο οποίος ήταν αρχηγός του κράτους της Παλαιστίνης.
»Κάθε φορά υπήρχε το πρόβλημα της κάλυψης του κεφαλιού με το εβραϊκό κιπά κατά την επίσκεψη στο Τείχος των Δακρύων στην Ιερουσαλήμ και στο Μουσείο του Ολοκαυτώματος. Θυμάμαι ότι οι Τούρκοι κρατικοί αξιωματούχοι προτιμούσαν να φορούν καπέλα.
»Άραγε επισκέφτηκε και ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου αυτά τα δύο μέρη που έχουν ιδιαίτερη σημασία για την ισραηλινή διοίκηση;
»Πάντως τα ισραηλινά ΜΜΕ γράφουν ανοιχτά ότι μετά την επίσκεψη Τσαβούσογλου η Τουρκία αναμένεται να δώσει τέλος στην παραμονή των ηγετών της Χαμάς και των Αδελφών Μουσουλμάνων στη χώρα μας, που ως γνωστόν αντιμετωπίζουν αρκετά προβλήματα με το τουρκικό κράτος εδώ και καιρό.
»Οι διμερείς σχέσεις –που συνάφθηκαν το 1949– δεν επιδεινώθηκαν για πρώτη φορά με το επεισόδιο με το “Μαβί Μαρμαρά” που έγινε πριν από 15 χρόνια. Κρίσεις στις σχέσεις των δύο χωρών υπήρχαν και πριν.
»Μία από τις πρώτες αποφάσεις που έλαβε ο Ιλτέρ Τουρκμέν, ο οποίος διορίστηκε υπουργός Εξωτερικών στην πρώτη κυβέρνηση του Κενάν Εβρέν που δημιουργήθηκε μετά το πραξικόπημα της 12ης Σεπτεμβρίου 1980, ήταν να υποβιβάσει την εκπροσώπηση της Τουρκίας στην πρεσβεία του Ισραήλ στο επίπεδο του δεύτερου γραμματέα.
»Ο Τουργκούτ Οζάλ επανάφερε και πάλι την εκπροσώπηση σε επίπεδο πρέσβη το 1986.
»Ο τελευταίος πρέσβης του Ισραήλ που αναχώρησε από την Τουρκία μετά το “Μαβί Μαρμαρά” ήταν ο Εϊτάν Νε, ο οποίος είναι τώρα πρεσβευτής στο Μπαχρέιν.
»Ο Ισραηλινός πρόεδρος Ισαάκ Χέρτζογκ επισκέφθηκε προσφάτως τη χώρα μας κατόπιν πρόσκλησης. Σύμφωνα με εφημερίδες, η ισραηλινή πλευρά περιμένει και τον πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν να επισκεφθεί το Ισραήλ.
In a constructive meeting discussed all aspects of our relations w/FM @yairlapid of #Israel.
Emphasized that Palestinian issue can only be resolved through two states to be established in the framework of @UN parameters & conveyed our sensitivities on Al Quds & al-Aqsa Mosque. pic.twitter.com/Fw5bgZsjm0
— Mevlüt Çavuşoğlu (@MevlutCavusoglu) May 25, 2022
»Η επίσκεψη του Μεβλούτ Τσαβούσογλου θεωρείται η αρχή μιας νέας εποχής. Στο άρθρο της που δημοσιεύτηκε στην Jerusalem Post, η Ένια Κριβίν εξηγεί ότι για να κερδίσει το AKΡ τις εκλογές το 2023 πρέπει να ξεπεράσει τις οικονομικές δυσκολίες και ο δρόμος προς αυτό είναι μέσω του Ισραήλ. Σύμφωνα με την ίδια, αυτός ήταν ο σκοπός της επίσκεψης Τσαβούσογλου.
»Κάθε νέα εξέλιξη πρέπει να σχετίζεται με τις εκλογές; Έτσι νομίζω».
